آیین نامه واردات خودرو تغییر می‌کند؟

درحالی که واردات خودرو به مرحله اجرا رسیده است، به نظر می‌رسد شرط انتقال تکنولوژی در آیین‌نامه امری نشدنی باشد. به‌گونه‌ای که با این شیوه واردات، انتقال تکنولوژی تنها به وسیله قطعاتی مانند لاستیک و سپر صورت گیرد.

به گزارش تجارت‌نیوز، وزارت صمت به وعده آزادسازی واردات خودرو با خرید تنها 22 خودرو از برند کیا عمل کرد. در این میان، گمانه‌هایی مبنی بر واردات خودروهای دست‌دوم یا واردات تاکسی به گوش می‌رسید. صحبت‌ دیگری نیز که در رابطه با واردات مطرح شد، خرید خودرو از کشورهای حاشیه خلیج فارس است.

البته مسئولان وزارت صمت خرید خودرو از کشورهای عربی را در تضاد با آیین‌نامه نمی‌دانند. امید قالیباف، سخنگوی این وزارتخانه، در رابطه با کشور مبدا خودروهای وارداتی به تجارت‌نیوز توضیح داد: شرکت‌های واردکننده می‌توانند از هر کشوری خودرو وارد کنند.

او افزود: ممکن است خودروها یا برند منتخب واردات، در کشورهای همسایه نمایندگی، خط تولید یا تشکیلات مناسبی داشته باشند. اما این اقدام بدین معنی نیست که از کشورهای همسایه خودرو وارد می‌شود. برای مثال، اگر خودروهای برند تویوتا از نمایندگی کشور همسایه خریداری شود، یعنی این خودروها از خود تویوتا خریداری شده و نه از دولت یا تاجر کشور همسایه.

با توجه به این اظهارات قالیباف سخنگوی وزارت صمت، این پرسش مطرح می‌شود که چگونه می‌توان شرط انتقال تکنولوژی را با خرید خودرو از نمایندگی‌های یک شرکت اجرا کرد؟

مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: در بحث واردات خودرو، دولت و وزارت صمت امور متناقض با یکدیگر را در کنار هم می‌خواهند. البته باید اشاره کرد که این پدیده به واردات خودرو محدود نیست و به همه زمینه‌های اقتصادی سرایت پیدا کرده است.

او افزود: ما خودرو را از کشور تولیدکننده مبدا نمی‌خریم. اما در عین‌حال انتظار داریم که با خرید آن‌ها از کشورهای همسایه، انتقال تکنولوژی انجام دهیم. این پدیده یکی از تناقض‌هایی است که در امور واردات خودرو صورت گرفته است.

انتقال تکنولوژی در واردات خودرو ممکن نیست

دادفر با اشاره به بحث انتقال تکنولوژی تاکید کرد: در این شرایط احتمال انتقال تکنولوژی در واردات نزدیک به صفر است. کسانی که این ایده‌پردازی‌ها را انجام می‌دهند باید پاسخگوی تضادهای موجود باشند.

وی در ادامه تشریح کرد: مسئولان در هر زمینه‌ای ایده‌های بزرگ و قابل توجهی را مطرح می‌کنند، اما در طرفی دیگر اقدامات آن‌ها به کمترین و سطحی‌ترین حالت ممکن می‌رسد.

او در ادامه این پرسش را مطرح کرد که کدام خودرویی که در داخل کشور مونتاژ می‌شود توانسته‌ است تکنولوژی را منتقل کند که منجر به تولید محصول شود؟

دبیر انجمن واردکنندگان یادآور شد: انتقال تکنولوژی را متقاضی و بازار یک محصول تعیین می‌کند. گاهی انتقال تکنولوژی یک محصول برای کشور صرفه اقتصادی ندارد و واردات آن به‌صرفه‌تر است. این موضوع نیز برای خودرو نیز صدق می‌کند. اینکه مسئولان کشور استراتژی مناسب در خصوص خودرو ندارد، صنعت خودرو در وضعیت خوبی ندارد.

دادفر توضیح داد: تداوم حیاط صنعت خودروسازی در کشور به دلیل برخی از سرمایه‌گذاری‌های اولیه است. اما حال باید این پرسش‌ها را مطرح کرد که آیا با وجود این فعالیت‌ها، بازار مصرف آن در کشور وجود دارد؟ آیا تکنولوژی‌های به‌کار رفته در محصولات به‌روز است و توان انتقال آن را داریم؟ آیا می‌توان آن محصولات را به کشورهای دیگر صادر کرد؟ و در آخر، آیا تولید آن محصول سود دارد یا خیر؟

انتقال تکنولوژی، شرطی برای انحصار؟

در این میان، این مساله به‌وجود می‌آید که آیا ممکن است وزارت صمت و دولت شرط انتقال تکنولوژی را در واردات خودرو مطرح کرده باشند تا انحصار واردات به‌دست خودروسازان بیفتد؟

دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در پاسخ به این سوال مطرح کرد: افرادی که این ایده‌ها را مطرح می‌کنند، حتی فکری به تولیدکنندگان و کسب سود بیشتر آن‌ها نیز نمی‌کنند. شروطی مانند انتقال تکنولوژی، برای منفعت بیشتر مطرح نمی‌شود و تنها ایده‌هایی هستند که بدون اطلاعات و آگاهی از آن صنعت شکل می‌گیرد.

انتقال تکنولوژی با لاستیک

حال سوال دیگری که مطرح می‌شود این است که کدام خودروساز خارجی حاضر می‌شود در ازای خرید محصولاتش انتقال تکنولوژی کند؟

دادفر در این زمینه پاسخ داد: هیچ خودروسازی با خرید 1000 خودرو حاضر به انتقال تکنولوژی نمی‌شود. امکان ندارد که با خرید 100 هزار خودرو که از هر مدل 1000 دستگاه به کشور وارد می‌شود، بتوان خودروساز مادر را راضی به این اقدام کرد. این انتظارات مسئولان، نشان‌دهنده عدم‌آگاهی آن‌هاست.

او افزود: در صورتی می‌توان صاحبان صنایع جهانی را به انتقال تکنولوژی راضی کرد که فرآیند واردات تثبیت‌شده باشد و نه با خرید 100 هزار دستگاه خودرو، آن‌ هم طی یک دوره از واردات.

وی در ادامه توضیح داد: با شرایط فعلی تنها خودروسازان خارجی می‌توانند لوازمی مانند لاستیک، سپر، رودری، جک خودرو و دینام را انتقال دهند و وزارت صمت و دولت این اقدام را انتقال تکنولوژی بنامند.

دبیر انجمن واردکنندگان خودرو تاکید کرد: احتمال این وجود دارد که در سری بعدی واردات خودرو این شرط حذف شود. چراکه عملی شدن آن بسیار دشوار و نشدنی است.