(تصویر) «تی‌پارتی» زنان قاجار

فرارو- چای در حالی امروز نوشیدنی اول ما ایرانی‌ها به شمار می‌رود که قدمت کشت و رواج نوشیدن آن از عصر قاجار فراتر نمی‌رود.

به گزارش فرارو، واردات چای تا عصر قاجار کمابیش از هند و چین توسط بازرگانان صورت می‌گرفت، اما در زمان ناصرالدین شاه قاجار بود که وی مجوز کشت آن را در داخل ایران صادر کرد و در کمتر از ده سال چای به نوشیدنی اول مردم تبدیل شد و جای قهوه را گرفت.

پس از فرمان شاه در سال ۱۲۶۳ هجری شمسی بازرگانی به نام حاج محمد حسین اصفهانی که سال‌ها در کار خرید و پخش چای در ایران بود عزم کرد تا اولین مزرعه چای را در لاهیجان دایر کند؛ تلاشی که با مقاومت کشاورزان چای کار به شکست انجامید.

با این حال چند سال پس از او در زمان مظفرالدین شاه تاجر و دیپلماتی با نام محمدمیرزا که بعد‌ها به کاشف السلطنه شهرت یافت در سال ۱۲۷۶ شمسی کشت چای در ایران را آغاز کرد. او که از تجار تحصیل کرده مدرسه دارالفنون بود زمانی که کارمند کنسولگری ایران در هند بود بر روی چای و نحوه کشت آن تحقیق کرد و به فکر تولید آن در ایران افتاد. بر اساس برخی روایات وی در بازگشت از هند چند تخم چای را در عصای خود مخفی کرده به ایران آورد. در آن زمان ناصرالدین شاه که شنیده بود روس‌ها و انگلیسی‌ها موفق شده‌اند چای را در کشور خود کشت کنند از ایده محمدمیرزا استقبال کرد و پس از آنکه وی موفق به تولید چای شد لقب کاشف السلطنه به وی اعطا کرد.

با رونق تولید چای در ایران مصرف آن هم به سرعت رواج یافت و تا پایان عصر قاجار چای به نوشیدنی اول مردم ایران تبدیل شد تا آنجا که مردم در "میهمانی چای" برای نوشیدن چای دور هم جمع می‌شدند. این میهمانی‌ها که در میان اعیان و مردم عادی مشترک بود برای نوشیدن چای و البته کشیدن قلیان تدارک دیده می‌شد و گپ و گفت و شنیدن موسیقی و نقالی نیز در آن جریان داشت.

از آن زمان شماری عکس و نقاشی وجود دارد که وجود این رسم را تائید می‌کند؛ نقاشی رنگ و روغن از "اسماعیل جلایر" نقاش قاجاری معروف‌ترین آن‌ها است که بانوان درباری را در یک میهمانی چای در فضای باز به تصویر می‌کشد. این نقاشی که به همین نام شهرت دارد در موزه ویکتوریا نگهداری می‌شود و زنان شاه و شاهزادگان را در ضیافتی که چای و قلیان در آن بیشتر به چشم می‌آید، نشان می‌دهد.

تصویر زیر یکی از همین میهمانی‌ها را نشان می‌دهد که «آلفرد هینکن» عکاس و شرق شناس آلمانی گرفته است. این عکس که عکاس آن را «تی‌پارتی» زنان عنوان کرده است چند زن محجبه را نشان می‌دهد که در فضای باز گرد هم آمده‌اند و مشغول نوشیدن چای هستند. همچنین این عکس‌ همراه با عکس‌های دیگری از اواخر دوران قاجار در آوریل ۱۹۲۱ (۱۳۰۰) در مورد ایران و ایرانی‌ها در مجله نشنال جئوگرافیک نیز به چاپ رسید.