زندگی مخفیانه زنان هنرمند در افغانستان

عارف جعفری، نوازنده، شاعر و آهنگساز افغانستانی، گفته است: پیش از طالبان یکسری مدارس موسیقی در افغانستان خصوصا در کابل راه‌اندازی شده بود که اساتیدی از افغانستان و از کشور‌های اروپایی و آمریکایی موسیقی کلاسیک را تدریس می‌کردند. عده زیادی هنرجو تربیت شدند که در اروپا و آمریکا و سایر کشور‌ها کنسرت برگزار می‌کردند؛ اما امکان برگزاری کنسرت در افغانستان به خاطر وجود طالبان و عدم امنیت وجود نداشت. در بیشتر شهر‌ها کنسرتی برگزار نمی‌شد، فقط در شهر کابل آن هم محدود برگزار می‌شد.

به گزارش خبرآنلاین؛ او با اشاره به اینکه بعد از طالبان فعالیت در حوزه موسیقی کاملا تعطیل شد، گفت: از نگاه طالبان کلاس‌های موسیقی و اجرای موسیقی جرم است؛ اگر کسی اجرای موسیقی داشته باشد یا خواننده و نوازنده باشد، توسط طالبان دستگیر می‌شود و مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد.

این شاعر افغان با تاکید بر اینکه این محدودیت‌ها بر اقتصاد و معیشت هنرمندان تاثیر گذاشته، افزود: این امر منجر به مهاجرت و آواره شدن هنرمندان شد؛ زیرا مجبور بودند معیشت خانواده خود را تامین کنند. از این رو به ایران یا به کشور‌های دیگر مهاجرت کردند.

عارف جعفری در پاسخ به این سوال که آیا موسیقی زیرزمینی یا اعتراضی در افغانستان وجود دارد، اظهار کرد: در گذشته آزادی بیان در افغانستان به اندازه‌ای رسیده بود که اگر کسی می‌خواست اعتراضی کند می‌توانست و کسی مانع اجرای موسیقی نمی‌شد؛ از این رو نیاز به موسیقی زیرزمینی نبود؛ بنابراین کار را تولید می‌کردند و در اختیار مردم قرار می‌دادند. از سوی دیگر، چون رسانه‌ها تا حدودی تحت کنترل دولت بود، رسانه‌ها نمی‌توانستند برخی از آثار را منتشر کنند؛ زیرا دولت گاهی ممانعت می‌کرد. ولی اگر در فضای مجازی منتشر می‌شد، نه دولت مزاحمت ایجاد می‌کرد و نه مخالفان آن اثر. هر چند باز هم زیرزمینی نبود و علنا کار می‌کردند. موسیقی امروز در افغانستان بسیار بسیار مخفیانه است؛ حتی کسی اطلاعی از اجرای این موسیقی‌ها هم ندارد.

‌این شاعر با بیان اینکه حدود ۸۰درصد هنرمندان افغانستان مهاجرت کرده‌اند، گفت: هنرمندان موسیقی که زمینه چندانی برای فعالیت ندارند، در ایران، پاکستان، اروپا و آمریکا زندگی می‌کنند.

او اظهار کرد: پیش از روی کار آمدن طالبان، کنسرت برگزار می‌شد فقط در شهر کابل، آن هم بسیار محدود؛ زیرا به علت وجود طالبان احساس ناامنی وجود داشت و کنسرت چندان برگزار نمی‌شد. کنسرت هنرمندان افغان در کشور‌های دیگر برگزار می‌شد. اما هنرمندان می‌توانستند ویدئوکلیپ درست کنند. آن زمان در خود افغانستان بیشتر اجرا‌ها تلویزیونی بود. شبکه‌های تلویزیونی درخواست می‌کردند و گروه‌های مختلف برنامه اجرا می‌کردند. برنامه تلنت هم بود به نام «ستاره افغانستان» که برگرفته از تلنت آمریکا بود. این برنامه استعدادیابی در زمینه‌های مختلف، از جمله هنر بود که در آخرین دوره یک خواننده خانم برنده شد.

این شاعر افزود: بعد از روی کار آمدن طالبان، هنرمندان خانم افغانستان خانه‌نشین شدند، عده‌ای که تحصیل‌کرده لیسه (هنرستان) موسیقی بودند و امکان داشتند توانستند از افغانستان مهاجرت کنند. عده‌ای که ماندند، مخفیانه زندگی می‌کنند که مبادا طالبان بفهمند خواننده هستند و مورد پیگرد و آزار و اذیت قرار گیرند.

این آهنگساز با بیان اینکه در گذشته هنر مردمی بود و دولت حمایت نمی‌کرد؛ یادآور شد: اگر طالبان نبودند، قطعا زمینه رشد هنر فراهم می‌شد؛ زیرا خیلی‌ها علاقه‌مند به کار‌های هنری مثل موسیقی و درصدد بودند که حرفه‌ای یاد بگیرند. رقابت زیاد شده بود و هنرمندان می‌خواستند خودشان را با هنرمندان خارج از کشور هم‌تراز کنند.

او در ادامه گفت: وظیفه مهاجران است که در بیرون از افغانستان با جامعه هنری همان کشور ارتباط برقرار کنند و موسیقی افغانستان را معرفی کنند. حتی در موسیقی همان کشور هم تاثیر بگذارند. مثلا در گذشته (پیش از انقلاب) فرید زلاند با هنرمندان و خوانندگان ایرانی همکاری می‌کرد. این اتفاق می‌تواند امروز هم بیفتد.