آیا زلزله عملیات اردوغان در سوریه را متوقف کرد؟

ترکیه هنوز از آشفتگی‌های ناشی از زمین‌لرزه ششم فوریه و پیامد‌های ناگوار آن که تلفات جانی بسیار، آوارگی میلیون‌ها نفر و ویرانی‌های عظیمی، به‌ویژه در جنوب این کشور، به همراه داشت، بیرون نیامده بود که یک خودرو در حومه غربی شهر عین‌العرب در شمال غربی سوریه، با یک پهپاد که گمان می‌رود متعلق به ارتش ترکیه باشد، هدف قرار گرفت. در این عملیات نظامی، دو تن کشته شدند که یکی از آن‌ها به دست‌داشتن در بمب‌گذاری منطقه تقسیم در مرکز استانبول متهم است.

به گزارش ایسنا، بر اساس اطلاعات اولیه، فرد متهم به دست‌داشتن در حمله انتحاری نوامبر گذشته که به کشته‌شدن شش نفر و زخمی‌شدن ده‌ها نفر دیگر در حادثه استانبول منجر شد، با گروه‌های نظامی کردی که آنکارا آن‌ها را در فهرست سازمان‌های تروریستی و ممنوعه قرار داده است، هیچ ارتباطی ندارد؛ هرچند تحقیقات ترکیه خلاف این موضوع را نشان می‌دهد.

در همین حال، ناظران امور سوریه از بسیج عمومی در شهر اعزاز واقع‌در حومه شمال غربی حلب خبر دادند و منابع میدانی گفتند که گروه‌های مخالف مسلح تحت حمایت ترکیه دچار آشفتگی و سراسیمگی شده‌اند. پس از تصمیم ارتش ترکیه به اعزام کاروانی از خودرو‌های نظامی به جاده‌ای منتهی به شهر اعزاز که در کنترل مخالفان مسلح است، موانع امنیتی در ورودی شهر ایجاد شد. این در حالی است که بر اساس گزارش‌های تاییدنشده، تشکیلات نظامی جدیدی موسوم به «سپاه سوم» که پس از ادغام شماری از گروه‌های مسلح، شکل گرفت، دستخوش اختلاف و ناسازگاری شده است.

فاجعه و دیپلماسی

ناظران معتقدند به‌رغم آسیب‌ها و چالش‌های ناشی از زمین‌لرزه اخیر، توجه آنکارا همچنان به تحولات شمال سوریه متمرکز است. از سوی دیگر و در گیرودار تحولات اخیر، میخاییل بوگدانوف، معاون وزیر خارجه روسیه، از رایزنی برای برگزاری نشست چهارجانبه در سطح وزرای خارجه روسیه، ترکیه، ایران و سوریه خبر داد. او در مصاحبه مطبوعاتی با خبرگزاری روسی اسپوتنیک گفت: «ما به کمک طرف‌های سوری و ترکی برای عادی‌سازی روابط بین دو کشور و احیای روابط حسن همجواری ادامه خواهیم داد.»

بوگذانوف افزود: «ما روند انتخابات در ترکیه را به عادی‌سازی روابط میان دمشق و آنکارا پیوند نمی‌دهیم، زیرا گذشته آن‌ها با یکدیگر یک منفعت موقت و گذرا نیست، بلکه منافع بلندمدتی است که هر دو طرف از آن بهره می‌برند.»

البته آغاز گفتگو بین آنکارا و دمشق محتمل است و شاید بتوان گفت که درپی فاجعه زمین‌لرزه، احتمال مذاکره میان دو طرف افزایش یافته است. به گفته ناظران امور ترکیه، تنظیم مجدد کارت‌های سیاسی بین دو کشور، یک نیاز فوری انتخاباتی برای حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، است که قصد دارد حدود ۳.۵ میلیون آواره سوری را به کشورشان بازگرداند.

در پیام تسلیت کمال قلیچ‌داراوغلو، رهبر حزب چپ‌گرای جمهوری‌خواه خلق، قوی‌ترین حزب مخالف ترکیه، که به پایتخت سوریه ارسال شد، آمده است: «این فاجعه بار دیگر دردی را که ما متحمل شده‌ایم، نشان داد و به‌صراحت آشکار کرد که ما در هر غم و مصیبتی شریک و همسایه‌ایم و درد مشترک یکدیگر را احساس می‌کنیم.» قلیچ‌داراوغلو یکی از سرسخت‌ترین مخالفان نبرد در سوریه است و همواره بر لزوم گفتگو میان دو کشور تاکید می‌کند.

آیا جنگ به شمال سوریه بازمی‌گردد؟

در حالی که محافل سیاسی در سوریه از توافق قریب‌الوقوع با آنکارا صحبت می‌کنند، دمشق اصرار دارد تا زمانی که ارتش ترکیه به‌عنوان نشانه‌ای از حسن نیت، از تمام سرزمین‌های تحت اشغالش عقب‌نشینی نکند، سوریه با همسایه شمالی خود وارد مذاکره نخواهد شد. با این حال، هرچند چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، به‌صراحت اعلام کرد که کشورش مخالفان سوری را رها نمی‌کند، فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه، گفت که احتمال برگزاری نشستی بین او و همتای ترکیه‌ای‌اش در مسکو هنوز وجود دارد.

از سوی دیگر، نیرو‌های دموکراتیک سوریه در حالی که با بقایای سازمان داعش می‌جنگند، تحولات مرز‌های شمال و جنوب را تحت نظر دارند. این در حالی است که داعش به‌تازگی دامنه فعالیت‌های خود را در صحرای سوریه و مناطق تحت کنترل نیرو‌های کرد، به‌ویژه در شمال شرقی کشور گسترش داده است. در هفته گذشته، ۵۳ سوری که در جنوب شرقی شهر سخنه در شرق استان حمص مشغول چیدن قارچ کوهی بودند، در اثر حمله داعش کشته شدند.

اکنون در حالی که اقلیم خودمختار کردستان و نیرو‌های دموکراتیک سوریه به‌عنوان متحدان راهبردی نیرو‌های ائتلاف و دولت آمریکا بر حمایت واشنگتن در برابر تهاجم ترکیه تکیه کرده‌اند، نمایندگان کنگره بر لزوم خروج نیرو‌های آمریکایی از سوریه اصرار دارند، به‌ویژه پس از آنکه حمله داعش به مجروح‌شدن شماری از سربازان آمریکایی مستقر در سوریه منجر شد.

به گزارش شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز، مت گیتس، نماینده جمهوری‌خواه، ۲۲ فوریه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را ارائه کرد که بر اساس آن جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، موظف است در صورت تصویب آن، نیرو‌های آمریکایی را حداکثر ظرف ۱۵ روز از سوریه خارج کند.