مسجد وقفی داماد ناصرالدین شاه کجاست؟/ محل تحصیل و تدریس شیخ فضل‌الله نوری را ببینید

مسجد مجدالدوله از جمله بنا‌های قدیمی به‌جامانده از دوره قاجار است که به مسجد و مدرسه مجد نیز معروف است و در خیابان امام خمینی (ره)، مجاور بیمارستان سینا، واقع شده.

به گزارش همشهری آنلاین، این بنا طبق کتیبه موجود در ضلع غربی آن، در سال ۱۳۱۰ هجری قمری (۱۲۷۱ هجری شمسی) توسط «مهدی‌قلی‌خان مجدالدوله»، داماد ناصرالدین‌شاه، ساخته شده و به نام او نام گرفته است. چنان که می‌گویند، ساخت بنا روی زمینی بکر آغاز شده و تکمیل آن قریب ۱۰سال به طول انجامیده است.

از تحقیقات محلی و کتب تاریخی چنین برمی‌آید که قسمت‌هایی از بنا از زمان احداث اولیه باقی مانده و قسمت‌هایی نظیر شبستان جدید از الحاقات سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۳۶ هجری شمسی است.

مسجد و مدرسه مجدالدوله با صحن مستطیل‌شکل شمالی-جنوبی با شیوه چهارایوانی ساخته شده است. مقصوره و ایوان آن در ضلع جنوبی است و در طرفین گنبدخانه ۲ شبستان با ۱۲ ستون زیبا قرار داشته که یکی به در شرقی و دیگری به در غربی ایوان جنوبی متصل بوده است. ایوان جنوبی، مقرنس‌کاری بسیار زیبایی داشته و اطراف ایوان به صورت طاق بوده و در غرفه‌های اطراف ایوان هیچ‌گونه کاشی‌کاری دیده نمی‌شود و فقط آجرکاری بوده است.

در حال حاضر ایوان جنوبی تبدیل به شبستان زیرگنبد شده است. این مسجد در قسمت شمالی دارای سردری مانند ایوان جنوبی بوده که تا سال ۱۳۳۶ هجری شمسی سالم و از آن به عنوان ورودی اصلی بنا استفاده می‌شد و دارای کاشی‌کاری زیبایی بود که بعد‌ها به علت گودی زمین، مسجد ویران و شبستان جدیدی را به سبک امروزی تأسیس کرده‌اند.

این اثر در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۹۳۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسیده است و آنچه موجب رونق و ماندگاری مسجد مجد در طول تاریخ شده است، علاوه بر قداست آن که ملهم از خانه خدا بودن آن است، ریشه در حضور فق‌ها و مجتهدان نام آشنا به عنوان امام جماعت و مدرس حوزه علمیه و برگزاری کلاس‌های احکام تجارت در آن است و راه‌اندازی مدرسه علمیه مجد نیز دلیل دیگری برای شهرت این مسجد در طول تاریخ است.

مسجد مجد، از مساجد قدیمی تهران و محل تحصیل و تدریس و اقامه نماز جماعت بسیاری از بزرگان حوزه علمیه مانند «شیخ فضل الله نوری» و «آیت‌الله محمد تقی آملی» بوده است و امروزه نیز نماز جماعت آن با حضور چشمگیر مردم، به‌ویژه کسبه و تجار، برگزار می‌شود.

این مسجد اکنون علاوه بر کاربری اصلی‌اش، به عنوان مدرسه دینی طلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایوان شمالی (رو به قبله) تبدیل به شبستان رمضان شده و ایوان جنوبی نیز به وسیله در و پنجره به طور کامل محدود و به شبستان زیرگنبد تبدیل شده است. در ضلع شرقی و غربی در طرفین ایوان‌ها، حجره‌های مدرسه واقع شده و در شمال شرقی صحن کلاس‌های درس و در نیم‌طبقه فوقانی شبستان رمضان، کتابخانه قرار دارد.

درب ورودی مسجد به یک هشتی نسبتاٌ بزرگ و مرتفع می‌رسد و از آنجا وارد صحن مسجد می‌شویم. صحن مسجد مشجر و باصفاست. شبستان شمالی که قدمتش به دوره پهلوی می‌رسد البته بانی نام آشنای دیگری دارد؛ محمدباقر لولاگر که همان سازنده و معمار کوچه لولاگر مشهور است.