این محله روزی روزگاری دروازه تهران بود

تاریخ گواهی می‌دهد که محله باغ‌آذری در زمان ناصرالدین شاه تنها یکی از دروازه‌های دوازده‌گانه تهران بود. دروازه‌غار که هنوز هم در جوار محله باغ‌آذری پابرجاست بخشی از حصاری بود که به دستور شاه قاجار به دور پایتخت کشیده شده بود.

به گزارش همشهری آنلاین، کاشیکاری‌های زیبا با نقش صحنه‌هایی حماسی از انسان‌ها یا مناظر طبیعت از ویژگی‌های مهم این دروازه است. این را هم بدانید که تا زمان پهلوی اول خبری از سکنه در دروازه‌غار نبود. محله باغ‌آذری در زمان رضاشاه و پس از فروریختن حصار دوازده‌دروازه بنا شد. این محله پر بود از باغ‌های بزرگ که چند آذری‌زبان در آن ساکن شده بودند. چنگیزپور، دین‌پور و عسگرپور، سه مالک باغ، نخستین ساکنان باغ‌آذری محسوب می‌شوند. اکنون باغ‌آذری قد کشیده است و یکی از محله‌های قدیمی تهران محسوب می‌شود. این محله بالغ بر ۱۰ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت دارد. همچنین مساحت این ناحیه نزدیک به ۲/۴ کیلومترمربع است که ۲۵‌درصد از کل اراضی منطقه۱۶ محسوب می‌شود.

وضعیت مطلوب سرانه فضای سبز

نخستین و مهم‌ترین نکته مثبتی که درباره باغ‌آذری وجود دارد و نمی‌شود از آن گذشت فضای سبز آن است. در شهری مثل تهران که انواع آلودگی‌ها اعم از آلودگی هوا و آلودگی صوتی وجود دارد و کارشناسان بر افزایش سرانه فضای سبز به‌عنوان کلید حل مشکلات زیست‌محیطی شهر تأکید می‌کنند، سرانه فضای سبز محله باغ‌آذری از حد استاندارد هم بالاتر است. در حال حاضر، این محله ۷۹۲ هزار و ۵۹۹ مترمربع فضای سبز دارد که شامل بوستان‌ها و درختکاری در سطح ناحیه ۶ می‌شود. این ناحیه ۸ بوستان دارد و مساحت کل بوستان‌های آن ۶۷۳ هزار و ۸۳۷‌مترمربع است.

بنابر آمار مسئولان فضای سبز شهرداری منطقه۱۶، سرانه فضای سبز در باغ‌آذری ۶۰ مترمربع است. این در حالی است که سرانه فضای سبز در تهران ۵/۱۲ مترمربع اعلام شده است و استاندارد سرانه فضای سبز شهری بین ۱۱ تا ۱۶ مترمربع است. آنچه درباره فضای سبز اهمیت بسیار زیادی دارد نگهداری و استفاده از آن در جهت تحقق دیگر اهداف مهم شهری است. یکی از بزرگ‌ترین بوستان‌های باغ‌آذری که نه‌تن‌ها در منطقه۱۶، که در تهران هم شناخته شده، بوستان بعثت است.

بوستان بعثت یکی از ۵ بوستان بدون دخانیات تهران است و ۵۳ هکتار مساحت دارد. بعثت ۲ دریاچه به مساحت ۲ و ۴ هکتار دارد که در تلطیف هوای این ناحیه بسیار مؤثر هستند. بوستان بعثت بر یکی از قنات‌های قدیمی محله ساخته شده که روزی آب مورد نیاز اهالی را تأمین می‌کرده است. شاید این دریاچه‌ها یادی باشد از سال‌های دور کم‌آبی ناحیه. این بوستان در ایام مختلف سال مخصوصا ایام نوروز میزبان جشنواره‌های متفاوت است و ایستگاه ورزش صبحگاهی آن چند بار از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به سبب جمعیت زیاد استقبال‌کننده نمایش داده شده است.

بعثت؛ یکی از شاهراه‌های مهم تهران

اگرچه صحبت درباره بوستان‌های باغ‌آذری به درازا کشید، نباید فکر کرد که تنها ویژگی منحصربه فرد این محله بوستان‌های آن است. ناحیه ۶ منطقه۱۶ در دل خود یکی از بزرگ‌ترین معابر شهر را هم جای داده است. بزرگراه بعثت یک شاهراه است که شرق به غرب منطقه ما را به هم وصل می‌کند. این شاهراه همچنین محل عبور اتومبیل‌های زیادی است که برای رسیدن به نقاط دیگر تهران از اینجا می‌گذرند. بعثت طولانی‌ترین بزرگراه منطقه هم محسوب می‌شود. این بزرگراه طولی حدود ۷ کیلومتر دارد که ۴ هزار و ۶۵۰‌متر آن در منطقه ۱۶ واقع شده است.

اگر روی نقشه خوب دقیق شوید، می‌توانید ببینید که میدان بسیج مستضعفین نقطه آغاز بعثت و میدان بهمن نقطه انتهای آن است. بسیاری از شاخص‌های منطقه که در تهران معروف است در طول این بزرگراه واقع شده‌اند مثل کارخانه چیت‌سازی، کارخانه روغن‌نباتی و پایانه جنوب و ۱۶ باربری است. یکی از اتفاقاتی که بر این بزرگراه و ناحیه ۶ بسیار اثرگذار بود راه‌اندازی ادامه خط ۴ اتوبوس‌های تندرو است. این اتوبوس‌ها پس از گذشتن از میدان بهمن وارد بزرگراه بعثت می‌شوند و پس از توقف در ایستگاه شهید رجایی، به سمت ایستگاه آخر خط یعنی پایانه جنوب حرکت می‌کند. ایستگاه پایانه جنوب در باغ‌آذری به بسیاری از نقاط شهر راه دارد. ویژگی بارز آن قرار گرفتن انواع مختلف وسایل حمل‌ونقل عمومی مثل مترو، اتوبوس و تاکسی در کنار یکدیگر است. به‌طور کلی در ناحیه ۶ نزدیک به ۶ هزار و ۵۰۰‌متر معبر اصلی وجود دارد که ۲ هزار متر آن بزرگراهی است.

پایانه جنوب

همان‌طور که گفتیم، پایانه مسافربری جنوب در دل ناحیه ۶ واقع شده که یکی از گلوگاه‌های اصلی تهران است. حجم سفری که در طول روز در این نقطه از محله اتفاق می‌افتد، منشأ برکات بسیاری است. برای مثال کافی است سری به خیابان‌های اطراف پایانه جنوب بزنید تا ببینید در مغازه‌های واقع در این خیابان‌ها جای سوزن انداختن نیست. بسیاری از مسافران مایحتاج سفرشان را از این مغازه‌ها تأمین می‌کنند و این خود باعث رونق اقتصادی محله است.

اما در کنار این خوبی‌ها باید به مشکلاتی که این عبور و مرور‌ها ایجاد می‌کند هم اشاره کرد. قطعاً پایانه جنوب که در طول روز اتومبیل‌ها و موتورسیکلت‌های فراوانی به آن وارد و از آن خارج می‌شوند هوای بسیار آلوده‌ای دارد. آلودگی صوتی یکی دیگر از نتایج حضور پایانه جنوب در محله است. صدای ویراژ موتور‌ها و بوق اتومبیل‌ها در ناحیه سرسام‌آور می‌شود. علاوه بر اینها، باید به جمعیت شناور محله هم اشاره کرد. بسیاری از مسافرانی که به تهران می‌آیند در این محله ساکن می‌شوند. این موضوع باعث شده است که جمعیت شناور این محله به مرز یک میلیون نفر برسد. این جمعیت شناور امکان برنامه‌ریزی دقیق مسئولان را از بین می‌برد. بگذریم که افرادی که از نقاط مختلف به این محله می‌آیند دارای فرهنگ‌ها و خلق‌وخو‌های متفاوتی هستند که به خودی خود کنترل و مدیریت درست همنشینی آن‌ها بحث جداگانه‌ای می‌طلبد که در پایان این گزارش از آن درمی‌گذریم.