هدف طالبان از دیپلماسی گروگان‌گیری چیست؟

فرارو- لین اودونل؛ ستون‌نویس «فارین پالسی» و روزنامه نگار و نویسنده استرالیایی است. او در فاصله سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ میلادی رئیس دفتر خبرگزاری‌های «فرانسه» و «آسوشیتدپرس» در افغانستان بوده است. او بیش از یک دهه در چین بوده است. اودونل در مناطق درگیری از جمله در زمان حمله نیرو‌های امریکایی به افغانستان و عراق در سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ میلادی حضور داشت. کتاب او با عنوان «چای شیرین در موصل: داستان واقعی دو زن بریتانیایی در عراق جنگ زده» داستان بیرحمی حکومت صدام بر آن کشور را از نگاه دو زن از شمال بریتانیا که با مردان عراقی ازدواج کرده‌اند روایت می‌کند. او به طور منظم در پژوهش‌های اندیشکده‌های مختلف درباره مسائل افغانستان همکاری می‌کند.

به گزارش فرارو به نقل از فارین پالسی؛ طالبان چندین تبعه خارجی از جمله آمریکایی و اروپایی را در افغانستان بازداشت کرده‌اند که به نظر می‌رسد این اقدام بخشی از یک کارزار سیستماتیک توسط آن گروه است که پیش‌تر سابقه گروگان گرفتن اتباع کشور‌های غربی را برای تجارت و معامله به منظور دستیابی به منافع سیاسی در کارنامه اش داشته است.

"آنتونی بلینکن" وزیر امور خارجه ایالات متحده اخیرا گفته بود که چندین شهروند امریکایی توسط طالبان بازداشت و زندانی شده‌اند. دولت‌های غربی تایید کرده اند که سایر افراد تحت بازداشت طالبان شهروندانی بریتانیایی و لهستانی هستند.

بازداشت تعداد زیادی از اتباع غربی که احتمالا بیش از ده‌ها نفر هستند در بحبوحه افزایش نگران کننده دیپلماسی گروگان‌گیری صورت می‌گیرند که در آن شهروندان امریکایی توسط دولت‌های متخاصم دستگیر و برای کسب امتیاز معامله می‌شوند.

روسیه اواخر ماه مارس "ایوان گرشکویچ" خبرنگار وال استریت ژورنال را بازداشت و او را به جاسوسی برای ایالات متحده متهم کرد اتهامی که از سوی دولت بایدن رد شده است.

بنیاد میراث "جیمز دابلیو فولی" یک سازمان مدافع رسانه که به یاد عکاس امریکایی کشته شده توسط داعش در سوریه در سال ۲۰۱۴ میلادی نامگذاری شده در گزارشی اشاره کرده که تعداد آمریکایی‌هایی که به اشتباه در خارج از ان کشور بازداشت شده یا نگهداری می‌شوند در دهه گذشته رشدی ۵۸۰ درصدی داشته و مدت زمان نگهداری آنان نیز ۶۰ درصد افزایش یافته است.

گزارش سال ۲۰۲۲ میلادی آن بنیاد می‌افزاید: "چین، ونزوئلا، سوریه و روسیه ۷۵ درصد از اتباع آمریکایی بازداشت شده را نگهداری می‌کنند. این افراد به طور غیر قانونی بازداشت شده اند. برخی از آنان به مدت چهار سال در زندان بوده اند".

در بخش دیگری از آن گزارش آمده است: "نگرانی‌های زیادی وجود دارد مبنی بر آن که اتباع ایالات متحده به طور فزاینده‌ای هدف بازداشت قرار می‌گیرند تا بازداشت کنندگان اهرم‌های سیاسی شان را علیه ایالات متحده تضمین کرده و تقویت کنند".

نظریه‌های زیادی در مورد گروگان گیری‌ها و بازداشت‌های اخیر اتباع خارجی توسط طالبان مطرح شده اند. این حرکت می‌تواند نشانه‌ای از آن باشد که طالبان قصد دارند افغانستان را از شر هرگونه حضور غربی‌ها خلاص کنند تا ارزش‌های افراطی خود را تحمیل کنند از جمله ممنوعیت تحصیل دختران پس از مقطع دبستان.

برخی منابع امنیتی بر این باورند که طالبان ممکن است در حال برنامه‌ریزی برای استفاده از خارجی‌ها به عنوان وثیقه برای مبادله زندانیان باشند همان‌طور که پیش‌تر چندین بار این کار را انجام داده بودند. برخی دیگر بر این باورند که این اقدامی برای تحت فشار قرار دادن دولت بایدن به منظور آزادسازی میلیارد‌ها دلار ذخایر خارجی مسدود شده به دلیل تحریم‌های مالی ایالات متحده علیه طالبان بوده است.

با این وجود، برخی دیگر معتقدند که گروگان گیری با این هدف صورت گرفته که امریکا و غرب طالبان را برسمیت شناخته و پس از یک سال و نیم تسلط آن گروه بر افغانستان آن جریان را گروهی یاغی قلمداد نکنند.

"میرویس ناب" معاون سابق وزیر خارجه افغانستان می‌گوید: "هدف اولیه طالبان از ربودن و بازداشت غیرنظامیان غربی این است که دولت‌های خارجی را مجبور سازد تا به جای تکیه بر سازمان‌های غیر دولتی با رژیم طالبان ارتباط مستقیم برقرار کنند".
او می‌گوید طالبان هم‌چنین نگران ظرفیت بالقوه کارکنان سازمان‌های غیر دولتی به منظور جاسوسی برای امریکا می‌باشد.

"رفیع فاضل" معاون سابق مشاور امنیت ملی دولت پیشن افغانستان می‌گوید این موج تازه از بازداشت‌ها نوعی واکنش طالبان به انزوای دیپلماتیک خود است. او می‌افزاید: "اقدامات اخیر طالبان با هدف اعمال فشار بر غرب صورت می‌گیرد، زیرا کشور‌های غربی آن گروه را برسمیت نمی‌شناسند و این موضوع هزینه زیادی برای طالبان دارد".

"امیرخان متقی" وزیر خارجه دولت طالبان اخیرا با ابراز گلایه از غربی‌ها گفته بود که طالبان تمام شرایط را برای به رسمیت شناختن دیپلماتیک برآورده ساخته با این وجود "در سرما بیرون نگهداشته شده است".

طالبان مدتهاست که از گروگان‌گیری به عنوان روشی کارآمد برای جلب نظر ایالات متحده استفاده کرده است. "بو برگدال" گروهبان ارتش ایالات متجده پس از ترک پایگاه خود در جنوب افغانستان در سال ۲۰۰۹ میلادی به مدت پنج سال در اسارت شبکه حقانی وابسته به طالبان تحت رهبری "سراج الدین حقانی" وزیر داخله فعلی دولت طالبان قرار داشت.

او در مه ۲۰۱۴ میلادی با پنج عامل طالبان مبادله و آزاد شد. افرادی که در زندان گوانتانامو به سر می‌بردند آن مبادله را پیروزی بزرگی برای افراط گرایان قلمداد کرده بودند.

طالبان سال گذشته "مارک فریکس" تفنگدار سابق نیروی دریایی امریکا را پس از دو سال در ازای آزادی "بشیر نورزی" قاچاقچی مواد مخدر که به اتهام برنامه‌ریزی برای قاچاق هروئین در ایالات متحده به ۱۷ سال حبس ابد محکوم شده بود آزاد کردند. هم‌چنین، "ایور شیرر" فیلمساز امریکایی در ماه سپتامبر پس از چهار ماه بازداشت توسط طالبان آزاد شد.

طالبان مدعی شد که این یک ژست حسن نیت بود و وزارت خارجه ایالات متحده اعلام کرد که هیچ پول یا زندانی‌ای برای آزادی او مبادله نشده است.

در عین حال، رهبران طالبان خواستار بازگرداندن بیش از ۹ میلیارد دلار از ذخایر ارزی نگهداری شده افغانستان در بانک‌های ایالات متحده و اروپا شده اند. ممنوعیت تراکنش‌های مالی ایالات متحده با تروریست‌های تحریم شده و موسسات تحت کنترل آنان زمانی آغاز شد که طالبان در آگوست ۲۰۲۱ میلادی به قدرت بازگشتند.

بسیاری از رهبران طالبان البته نه کلیت آن گروه توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد در فهرست تروریستی قرار گرفته اند. بحران نقدی ناشی از تحریم‌ها به فاجعه اقتصادی در افغانستان دامن زده و آن را شدت بخشیده است. در نتیجه، ممکن است خشم طالبان از این موضوع و انگیزه مالی آن گروه برای دستیابی به پول‌های بلوکه شده هدف اصلی طالبان برای گروگان گیری‌های اخیر بوده باشد.

بلینکن ماه گذشته در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا حضور آمریکایی‌ها در میان افراد بازداشت شده توسط طالبان را فاش ساخت. او وعده داد که دولت بایدن برای تضمین آزاادی این افراد تلاش می‌کند. او می‌گوید با افراد تحت بازداشت در تماس است و امریکا تعداد آنان را ۱۷۵ نفر تخمین می‌زند و ۴۴ نفر از آنان آماده خروج از افغانستان هستند و دولت بایدن در حال زمینه سازی شرایط برای این موضوع است.

وزارت خارجه امریکا به "فارین پالسی" اعلام کرده که به دلیل ملاحظات مرتبط با حریم خصوصی نام شهروندان امریکایی تحت بازداشت طالبان را ذکر نمی‌کند.

به گفته منابع آگاه تعداد آمریکایی‌هایی که توسط طالبان نگهداری می‌شوند می‌تواند بسیار بیش از چند نفر باشد و شاید به ده‌ها نفر برسد. حضور سه زندانی بریتانیایی در زندان‌های طالبان نیز از سوی دولت بریتانیا مورد تایید قرار گرفته است و وزارت خارجه لهستان از به گروگان گرفته شدن یک شهروند خود توسط طالبان خبر داده است. منابع آگاه اشاره کرده اند که یکی از لهستانی‌های بازداشتی به دلایل بهداشتی آزاد شده است.

شهروندان فرانسوی و استرالیایی نیز احتمالا در بازداشت طالبان به سر می‌برند. مشخص نیست که این بازداشت‌ها در کجا و چه زمانی صورت گرفته اند. دولت بریتانیا بازداشت سه شهروند بریتانیایی از جمله دو مرد با تجربه گسترده کار در افغانستان از طریق قرارداد‌های قانونی و دیگری که به طور مستقل برای ساخت ویدئو برای رسانه‌های اجتماعی به افغانستان سفر می‌کرد را تایید کرده است.

دو مرد بازداشت شده در تاریخ ۱۱ ژانویه از مجتمعی مسکونی در کابل ربوده شدند. یکی از آنان "کوین کورنول" پزشک ۵۳ ساله است که خانواده‌اش به رسانه‌های بریتانیایی اجازه دادند نام اش فاش شود. او با یک موسسه خیریه بین المللی همکاری داشت و با آژانس‌های سازمان ملل متحد برای رساندن کمک‌ها در ارتباط بوده است.

مردی که همراه او بازداشت شد مدیر مجتمع بوده است. بستگان آن مرد گفته اند که طالبان او را به در اختیار داشتن سلاح گرم غیر قانونی متهم کرده اند. اگرچه اعضای خانواده آن فرد می‌گویند که او برای نگهداری این اسلحه پیش‌تر از طالبان مجوز دریافت کرده بود و هرگز از آن استفاده نکرده است.

این مردان بازداشت شده در بند افراد خارجی در زندان کابل به سر می‌برند که توسط اداره کل اطلاعات که سرویس مخفی طالبان محسوب می‌شود نگهداری می‌شوند. پس از گزارش بازداشت آنان در تاریخ ۱ آوریل اجازه تماس تلفنی به این افراد با خانواده‌های شان داده شد. منابع امنیتی می‌گویند که آنان ممکن است در اولین گام احتمالی برای آزادی شان به قندهار انتقال یابند.

وزارت‌خارجه لهستان با بیان اینکه از پرونده یک شهروند بازداشت شده خود آگاهی دارد به "فارین پالسی" اطلاع داد: "ما نمی‌توانیم هیچ جزئیاتی را در رابطه با حریم خصوصی و امنیت آن شخص و خانواده اش در اختیارتان قرار دهیم".

گمان می‌رود دو شهروند لهستانی بازداشت شده همراه با "مایلز راتلج" اینفلوئنسر رسانه‌های اجتماعی بریتانیایی در سفر بودند. او در اوایل ماه مارس ناپدید شده بود. دولت بریتانیا تایید کرده که راتلج در بازداشت طالبان به سر می‌برد هرچند محل نگهداری و وضعیت او مشخص نیست.

ناب معاون سابق وزیر خارجه افغانستان می‌گوید: "طالبان با گروگان گرفتن و استفاده از تاکتیک‌های مشابه امیدوار هستند که کشور‌های غربی را وادار به تعامل با خود به شیوه‌ای دیپلماتیک‌تر سازند".