شواهدی از مصرف مواد مخدر در موی سه هزارسالۀ انسان!

بررسی‌های انجام شده بر روی یک دسته موی انسان که از یک غار باستانی در مینورکای اسپانیا به دست آمده است، نشان‌دهندۀ مصرف مواد مخدر روانگردان در تمدن‌های عصر برنز است. به گفتۀ محققان، این نخستین مدرک مستقیمی است که استفادۀ ساکنان باستانی اروپا از مواد مخدر را نشان می‌دهد.

به گزارش فرادید، محققان قبلا فقط شواهد غیرمستقیمی از چنین استفاده‌ای در دست داشتند؛ شواهدی مثل مواد افیونی باقی‌مانده در ظرف‌های عصر برنز، کشف گیاهان مخدر در مکان‌هایی که مناسک آیینی در آن‌ها برگزار می‌شده و یا تصویر این نوع گیاهان در نگاره‌های باستانی.

(اشیائی که در اتاقک تدفین غار یافت شده‌اند؛ از جمله ظروف چوبی حاوی دسته‌های مو).

اما حالا محققان با تحلیل شیمیایی یک دسته موی انسان که به عصر برنز مربوط می‌شود، آثاری از سه مادۀ اسکوپولامین، افدرین و آتروپین را در آن یافته‌اند. آتروپین و اسکوپولامین به طور معمول در خانوادۀ گیاهان تاجریزی یافت می‌شوند؛ گیاهانی که می‌توانند موجب هذیان، توهم و تغییر ادراک حسّی شوند. افدرین نیز مادۀ محرکی است که در گیاهی بوته‌ای موسوم به ریش بز یافت می‌شود و می‌تواند هیجان، هشیاری و فعالیت فیزیکی را تشدید کند.

محققان اشاره کرده‌اند که با توجه به اینکه مواد آلکالوئید یافت شده در این دستۀ مو به طور بالقوه می‌توانند باعث مسمومیت شوند، بنابراین فراوری آن‌ها و استفاده از آن‌ها به عنوان مواد مخدر نیازمند دانش تخصصی قابل توجهی بوده است.

(بر روی ظرف‌های چوبی تصویر دایره‌هایی حکاکی شده است که به نظر محققان می‌توانند نمادی از چشم انسان و استعاره از نوعی بینش خاص درونی باشند.)

یک نکتۀ جالب این است که مواد روانگردانی که در این تحقیق یافت شده‌اند، مواد مناسبی برای تسکین درد در مواردی مثل دمل‌های دهانی، دندان‌درد یا درد‌های مفصلی نیستند. این مواد احتمالا در جریان مناسک آیینی که توسط شمن‌ها برگزار می‌شد مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

غار Es Càrritx در منورکا ظاهرا در عصر برنز نوعی مکان آیینی و محل تدفین بوده است. سکونت در این غار از حدود ۳۶۰۰ سال قبل آغاز می‌شود. اتاقک تدفین یافت شده در این غار نیز ظاهرا از حدود ۲۸۰۰ سال قبل مورد استفاده قرار می‌گرفته و بر طبق مطالعات قبلی حدود ۲۱۰ نفر در آن دفن شده‌اند.

دسته‌هایی از مو‌های بعضی از این مردگان به طور جداگانه در ظرف‌هایی چوبی قرار داده شده بودند که این ظاهرا نوعی سنت تدفینی خاص بوده است. مطالعه‌ای که اخیرا انجام شده، یک دسته از همین مو‌ها را مورد تحلیل قرار داده است.