خجالتی بودن تا چه سنی عادی است؟

سمانه تعلیم دهنده _ کارشناس‌ارشد مشاوره توان‌بخشی نوشت: یکی از مشکلات رفتاری کودکان، کمرویی و خجالتی بودن است که برخلاف دیگر مشکلات رفتاری، برای خانواده و مدرسه، مشکل‌ساز و دردسرآفرین نیست و گاهی هم به عنوان یک حسن از آن یاد می‌شود، اما متاسفانه استمرار آن باعث اختلال رفتاری می‌شود که در بسیاری از مواقع نه تنها مانعی برای شکوفایی قابلیت‌ها، خلاقیت‌ها و ایفای مسئولیت‌های کودک در آینده می‌شود بلکه می‌تواند تاثیری مستقیم روی رفتار‌های اجتماعی‌اش بگذارد.

حتی در مواقعی باعث می‌شود او از حق و حقوق خود بگذرد. طبق آمار منتشر شده از انجمن روان‌پزشکی آمریکا، حدود ۶۰ درصد از کودکان جوامع شرقی خجالتی‌اند، درصورتی‌که این آمار در جوامع غربی حدود ۴۰ درصد است. همچنین طبق آمار، حدود ۱۵ درصد از نوزادان به طور ذاتی با گرایش به کمرویی متولد می‌شوند. (منبع آمار: nytimes.com). اما چرا درمان این اختلال مهم است؟

خجالتی بودن تا ۴ سالگی طبیعی است

کمرویی برای کودک ۱۲ ماهه که خودش را پشت مادر پنهان می‌کند و برای پسر بچه ۳ یا ۴ ساله که از بودن با دیگران خجالت می‌کشد، بسیار طبیعی است، اما با افزایش سن برخی از کودکان و نوجوانان همچنان با این موضوع مواجه اند و خود را در حصاری از کمرویی محبوس کرده‌اند. این کودکان به دلیل کمرویی، همواره از نظر پیشرفت تحصیلی و قدرت خلاقیت و نوآوری در کلاس درس نمره کمتری نسبت به همسالان عادی خود می‌گیرند؛ چرا که کمرویی مانعی جدی برای رشد قابلیت‌ها و خلاقیت‌های آن‌هاست.

کمرویی با غیر اجتماعی بودن فرق دارد

کودکان کمرو خیلی کم و با احتیاط با دیگران حرف می‌زنند، از جلب توجه دوری می‌کنند، اعتماد به نفس خود را زود از دست می‌دهند و زود کوتاه می‌آیند یا لکنت زبان می‌گیرند. کمرویی با غیر اجتماعی بودن فرق دارد، غیر اجتماعی بودن یک انتخاب است در حالی که کمرویی کمتر تحت کنترل فرد است.

آسیب‌های خجالتی بودن کودکان

کودکان در دنیایی زندگی می‌کنند که بیشتر موجوداتش از آن‌ها بزرگ‌تر هستند و آن‌ها کوچک بودن خود را به عنوان یک ضعف تلقی می‌کنند. گاهی تحول رشد کودکان از نظر والدین دور می‌ماند و آن‌ها ناگهان متوجه می‌شوند که کودک‌شان کمرو و خجالتی است. معمولاً کودکان به شدت کمرو، والدینی خجالتی دارند که کمتر با دیگران ارتباط دارند، بنابراین شاهد روابط متعدد والدین با دیگران نیستند.

تحقیقات بیانگر آن است که کمرویی با قابلیت‌های اجتماعی پایین‌تر، شهرت کمتر و اعتماد به نفس کمتر در کودک ارتباط دارد. بیشتر تحقیقات نشان می‌دهد که افراد کمرو از قبل به افسردگی دچار هستند و افسردگی عموماً با اضطراب همراه است بنابراین اضطراب اجتماعی در برقرار نکردن روابط اجتماعی کودک و افسردگی نقش دارد. در واقع کمرویی باعث کاهش یا از دست دادن فرصت‌هایی است که کودک در ارتباط با دیگران در اجتماع مواجه می‌شود. او نمی‌تواند دوستانی پیدا کند و در واقع حامی برای زمان‌های بد و ناخوشایند خود را از دست می‌دهد.

کودک خجالتی را مجبور به حرف زدن نکنید

شما نمی‌توانید کودک خجالتی را مجبور به حرف زدن کنید و نباید هم چنین کنید، ولی می‌توانید کار‌هایی را انجام دهید تا احتمال این که کودک بدون فشار شما صحبت کند، بیشتر شود. اگر کمرویی باعث دردسر کودک در زندگی‌اش باشد، ممکن است به مرور زمان به ترس و وحشت تبدیل شود و دیگر نمی‌توان این مشکل را طی مدت زمان کوتاهی حل کرد. این اختلال باید مرحله به مرحله به کمک یک درمانگر برطرف شود.

۸ توصیه به والدینی که کودک خجالتی دارند

۱-کودک را برای روبه‌رو شدن با افراد جدید آگاه کنید.
۲- به فرزندتان آموزش دهید که چگونه با افراد جدید در شرایط جدید صحبت کند.
۳- کودک را تحت فشار نگذارید تا خجالتی بودن را کنار بگذارد.
۴- به خاطر حرف زدن او با دیگران و ارتباط برقرار کردن، تحسین‌اش کنید.
۵- توقعات خود را هنگام رویارویی کودک با دیگران مشخص کنید.
۶- به جای کودک صحبت نکنید.
۷- هرگز او را به دلیل کمرویی و حرف نزدن با دیگران تمسخر و استهزا نکنید.
۸- از یک درمانگر و متخصص کمک بگیرید.

منبع: روزنامه خراسان