ناگفته‌هایی از مرگ کیومرث پوراحمد/ داریوش فرهنگ چه گفت؟

مراسم بزرگداشت کیومرث پوراحمد کارگردان فقید سینما در عصر بهاری اردیبهشت ماه در حالی به همت کانون کارگردانان سینمای ایران برگزار شد که هنرمندان حاضر در فقدان یکی از «حرفه ای‌ترین سینماگران» سخنرانی را مطرح کردند.

به گزارش ایسنا، عصر ۱۰ اردیبهشت ماه تالار سیف الله داد خانه سینما میزبان سینماگرانی بود که همچنان از مرگ ناباورانه کیومرث پوراحمد صحبت می‌کردند.

در این مراسم نیکی کریمی، تهمینه میلانی، بهمن فرمان آرا، مرضیه برومند، رسول صدرعاملی، محمد مهدی عسگرپور، غلامرضا موسوی، هوشنگ گلمکانی، احمد امینی، عباس یاری، مهدی صباغ زاده، مهوش وقاری، حسن فتحی، سیروس الوند، محمدرضا عرب، مصطفی آل احمد، گیتی معینی، جهانگیر الماسی و... و. حضور داشتند.

برنامه با خوانش بخشی از کتاب «شب یلدا» که توسط عباسی یکی از دوستان پوراحمد خوانده شد، آغاز و سپس داریوش فرهنگ کارگردان و بازیگر سینما اجرای برنامه را برعهده گرفت.

داریوش فرهنگ در ابتدای سخنانش با اشاره به مرگ کیومرث پوراحمد گفت: یکی از دوستان ما ناخواسته از میان ما رفت. او می‌خندید، اهل معاشرت بود و اهل برخورد‌های صمیمانه، درباره چنین آدمی می‌توان باور کرد که او اینگونه از میان ما برود؟!

او با اشاره به کارنامه کاری کیومرث پوراحمد ادامه داد: لابه لای تمام فیلم هایش شعف زندگی، امید و میل به زندگی را می‌دیدیم. اما نفهمیدم چرا اینگونه شد؟

داریوش فرهنگ با بیان اینکه "نمی شود همه مردم بالاخص هنرمندان سلیقه یکسان داشته باشند" تصریح کرد: به تعداد آدم‌ها و جمعیت فیلم سازی خودمان سلیقه و اندیشه و افکار نو هست.

او در بخشی از سخنانش با اشاره به بحران‌هایی که جامعه با آن مواجه است، تصریح کرد: گروهی هستند که با بودجه‌های بزرگ فیلم می‌سازند و خودی هستند و گروه دیگر غیر خودی‌ها هستند که راه به جای نمی‌برند. من نه خودی هستم و نه غیر خودی و تلاش کردم، بی خودی هم نباشم.

داریوش فرهنگ با اشاره به جمع حاضر گفت: خیلی از ما‌ها فاصله طولانی بین آخرین فیلم مان تا الان هست، نمی‌دانم چه وضعیتی است که ما گرفتار شدیم.

داریوش فرهنگ با اشاره دوباره به مرگ کیومرث پوراحمد، گفت: چه کسی باور می‌کند که این مرد خوش و بذله گو اینگونه از میان برود؟! اما به قول سهراب سپهری "تا شقایق هست زندگی باید کرد گاه با یک گل سرخ. "

در ادامه پیام تصویری محسن امیر یوسفی رییس کانون کارگردانان سینما که در سفر بود، پخش شد.

او ضمن تسلیت گویی به خانواده و جامعه هنری در بخشی از صحبت هایش گفت: این مصیب آنقدر دردناک و هولناک است که باور کردنی نیست چنین پایانی برای پوراحمد. او پُر از شور زندگی بود و ابایی از گله و اعتراض نداشت.

کارگردان «آشغال‌های دوست داشتنی» تصریح کرد: چاره‌ای نداریم در شرایط فعلی امید داشته باشیم برای روز‌های بهتر و ما فیلم سازان کنار هم باشیم.

محمدرضا عرب نایب رییس کانون کارگردانان سخنانش را با تسلیت به خانواده و جامعه سینمایی ایران آغاز کرد و ادامه داد: یکی از بهترین و زحمت کش‌ترین‌های سینمای ایران را از دست داده ایم. جز افسوس کاری نمی‌توانیم بکنیم. ان شالله برای پهلوان، زنده کاری کنیم.

او با اشاره به شرایط خاص خانواده پوراحمد و سینماگران اینگونه سخنانش را به پایان برد: باید خیلی مراقبت کنیم هم سوء تفاهم نشود و هم مطالباتی که خانه سینما از مجموعه کشور دارد، را ما به عنوان صنف با این تشکل، همراهی کنیم.

در ادامه بخش‌های از مستند «به خاطر کیومرث» ساخته سید مازیار هاشمی پخش شد.

سپس از مرضیه برومند به عنوان مدیرعامل خانه سینما دعوت شد که صحبت کند که او گفت: ترجیح می‌دهد، سخنرانی بعدیش در یک مراسم شادمانی باشد.

پس از پخش آنونس فیلم «تاتوره» که به همت فیلم خانه ملی ایران در اختیار کانون کارگردانان سینمای ایران قرار گرفته بود، تهمینه میلانی در ادامه دعوت شد که به روی صحنه بیاید.

او با اشاره به آشنایی چهل و چند ساله خود با پوراحمد گفت: او هنرمند اجتماعی، انسانی بود و خیر همه را می‌ساخت.

سپس آنونس «بی بی چل چله» پخش شد و داریوش فرهنگ با این پرسش که چند کارگردانان می‌توان نام برد که به وقت خودش و در زمان خودش فیلم خودشان را ساختند؟ و گفت: من به یاد علی حاتمی می‌افتم، اما او هم زود رفت.

داریوش فرهنگ سپس یادآور شد: خواستم سناریو بنویسم، در صفحه دوم دیدم چقدر عقب هستم از نسل جوان و نوجوانان! من از آقای عسگرپور به عنوان سخنران بعدی برنامه می‌پرسم که ما کجا ایستاده ایم؟!

سپس محمد مهدی عسگرپور رییس هیات مدیره خانه سینما خطاب به داریوش فرهنگ گفت که سوال سختی کردید و ادامه داد: ما با یک اتفاق مواجه شدیم (نحوه مرگ کیومرث پوراحمد) که به نظر می‌آید تلخ‌ترین اتفاقی است که در چند دهه گذشته در سینما افتاده است و نقطه عطف از جهت فیلم نامه است، کما اینکه حاشیه‌های مختلفی وجود دارد، مثلا دلایل فوت روشن نیست و امیدواریم هر چه زودتر روشن بشود.

وی در عین حال گفت: سخت است، صحبت کردن درباره آثار کیومرث پوراحمد و در ادامه درباره مرگش به یک جمع بندی رسیدن، نمی‌توان به نقطه مشترکی رسید.

عسگرپور تصریح کرد: از بعضی موضوع‌ها باید بگذریم. دو نسل از مردم با آثارش زندگی کردند. باید به این نکته توجه کنیم که خیلی از مردم چشم امیدشان هنرمندان هستند به هرحال همه چی برای ناامیدی فراهم است، اما باید به راه‌های دیگری فکر کرد.

مدیرعامل خانه هنرمندان ایران در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد:باید خودمان از خودمان مراقب کنیم و منتظر مراقبت دیگران نباشیم. بیرون از خانواده سینما، مجموعه سانسور، مقررات هست و کم هم نیست، اما ما به عنوان سینماگران باید جدی‌تر گفتگو کنیم و مراقب هم باشیم. مراقبت فقط مالی نیست.

عسگرپور اظهار امیدواری کرد: چنین حادثه تلخی دیگر اتفاق نیفتد. چشم امید مردم در شرایط فعلی به هنرمندان است، بیشتر از یکدیگر مراقبت کنیم.

داریوش فرهنگ که اجرای برنامه را برعهده داشت با اشاره به نقل قولی از امیر نادری اینگونه سخنانش را ادامه داد: امیر نادری در سفری که با هم داشتیم، می‌گفت داریوش این حرفه بی رحم است. اول باور نمی‌کردم، اما بعد سال‌ها کار در سینما متوجه حرفش شدم.

سپس احسان بیگلری کارگردان «برادرم خسرو» از دستیاران کیومرث پوراحمد به روی صحنه حاضر شد و گفت: آقای پوراحمد در مستندی که اینجا پخش شد، گفتند مدیون نادر ابراهیمی هستند و من هم باید بگویم که من هم مدیون کیومرث پوراحمد هستم. برای من خیلی سخت است، درباره استادم حرف بزنم. در بُهتم و هنوز عزاداری نکردم.

او یادآور شد: در ۲۳ سالگی از هر دری می‌زدم نمی‌توانستم به سینما راه پیدا کنم. یرای چند کارگردان، نقد آثارشان را نوشتم و هرجا گیرشان می‌آوردم. این نقد‌ها را به آن‌ها می‌دادم و شماره ام را می‌گذاشتم. در مقطعی در کارگاه‌های آقای کیارستمی بودم که آقای پوراحمد به من زنگ زد و گفت که نقدی برایم نوشتی و شماره ات اینجاست. گفت که تحمل فقر داری؟ از فردا سه روز میای دفتر، اگر بد بودی من نه، ولی سینما با لگد بیرون ات می‌کند و اگر خوب بودی می‌مانی.

بعد از آن تماس از آقای کیارستمی اجازه گرفتم و ایشان هم گفت برو و به سراغ آقای پوراحمد رفتم که اوج همکاری مان در «اتوبوس شب» بود.

احسان بیگلری در بخش دیگری از سخنانش گفت: در این سال‌ها تلاش می‌کردم که او برخی فیلم نامه‌ها را نسازد، اما او یک روح بی قراری داشت که باید کار می‌کرد.

سپس صحبت‌های هوشنگ مرادی کرمانی به عنوان نویسنده «قصه‌های مجید» که سریال و فیلم آن را کیومرث پوراحمد ساخته بود، پخش شد.

او گفت: بعد از مرگ پوراحمد عده زیادی به من تسلیت گفتند و هر روز که برای پیاده روی می‌روم، دست کم ۵، ۶ نفر می‌پرسند که چرا کیومرث پوراحمد اینگونه از دنیا رفت.

هوشنگ مرادی کرمانی در بخش‌هایی از صحبت هایش گفت: ما (من و کیومرث پوراحمد) نیم گمشده‌ای داشتیم که هر دو در «قصه‌های مجید» پیداش می‌کردیم.

سپس داریوش فرهنگ یادآور شد: قرار بود من قصه‌های مجید را کار کنم و مادرم هم کرمانی بود، اما بعد‌ها به کیومرث گفتم که خوشحالم که این کاراکتر را در اصفهان بردی و برای خودت کردی.

سیروس الوند کارگردان سینما سخنانش را با قطعه شعری از حافظ آغاز کرد و گفت: روزگار بدون کیومرث پوراحمد را داریم، سپری می‌کنیم. در حالیکه در درون مان هست و روزی نیست که به او و مرگش فکر نکنیم.
کارگردان «دست‌های آلوده» تصریح کرد: او حرفه‌ای سینما بود و رانت خوار نبود. رانت خواری اش بلیت مردم و مخاطبان تلویزیون بود.

سیروس الوند سخنانش را اینگونه به پایان برد که "مرگ پایان کار نیست و مرگ آغاز زندگی در فکر و ذهن دیگران است. "

سپس مهدی صباغ زاده که در فیلم «خواهران غریب» با او همکاری داشت در سخنانی ضمن تسلیت گویی ادامه داد: چندین سال آقای پوراحمد را ندیده بودم، اما الان یک خبر خوش دارم. من دیشب خواب ایشان را دیدم. من خواب دیدم یک جمع بزرگی دور هم نشستیم و پوراحمد وسط ایستاده است. نزدیک شدم و او را بغل کردم، گفتم جات خوبه؟ گفت آره!

رسول صدرعاملی هم از درگذشت کیومرث پوراحمد ابراز تاسف کرد و گفت: متاسفم آخرین بار برای فوت برادر پوراحمد با هم در این سالن بودیم.

او با اشاره به نقل قولی از کیومرث پوراحمد که می‌گفت: «در نوجوانی آرزو داشتم که همه ایران مرا بشناسند و حالا دوست دارم دنیا مرا بشناسد»، ادامه داد: کیومرث عاشق ایران بود و با موسیقی ایرانی زندگی می‌کرد. خیلی امیدوار بود که شرایط خوب بشود.

او یادآور شد: زمان اکران خواهران غریب که خیلی خوب هم می‌فروخت، با هم برمی گشتیم و در ماشین سرش را روی صندلی گذاشت و گفت که خیلی خسته ام. فکر می‌کنم این خستگی در او سال‌ها ماند.

صدرعاملی سخنانش را اینگونه به پایان برد که اجازه ندهیم، جامعه سینمایی به خودی و اون طرفی و این طرفی تقسیم شود. قدر هم را بدانیم و در کنار هم باشیم.

با پخش تیزر فیلم سینمایی «نان و شعر»، داریوش فرهنگ از عباس یاری از مجله فیلم امروز دعوت کرد تا روی صحنه بیاید.

عباس یاری در سخنانی گفت: ما باید برای شادی‌ها اینجا بیایم، اما متاسفانه فقط برای غم و اندوه اینجا جمع می‌شویم.

او با اشاره به جدیدترین شماره مجله «فیلم امروز» که ویژه کیومرث پوراحمد چاپ شده است، یادآور شد: ما شماره‌ای منتشر کردیم که در آن خیلی حرف‌ها زده شده است.

یاری همچنین خاطرنشان کرد: من پوراحمد را در لحظه‌های یه یاد می‌آوردم که چنان خنده‌ای می‌زد که همه می‌رفتیم، زیر میز و درعین حال از او لحظاتی را به یاد دارم که در یک عروسی، وقتی شنید صاحب پیتزا «پنتری» از دنیا رفته است، در تمام مدت عروسی به اتاقی رفت و گریه کرد.

او در پایان سخنانش گفت: عذرخواهی می‌کنم که با رفتنش عکس اش روی جلد ما آمد. امیدواریم از این پس از زنده‌ها قبل از مرگ شان روی جلد عکس بگذاریم.

داریوش فرهنگ در ادامه مراسم را با قطعه شعری از سعدی به پایان برد.

زنده‌یاد کیومرث پوراحمد چهارشنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۲ در ۷۴ سالگی درگذشت. (بر روی سنگ قبر ۱۵ فرودین ماه درج شده است، اما ۱۶فرودین ماه خبر درگذشت در رسانه‌ها منتشر شده است.)

«تیغ و ترمه»، «کفشهایم کو؟»، «۵۰ قدم آخر»، «اتوبوس شب»، «نوک برج»، «گل یخ»، «خواهران غریب»، «شب یلدا»، «بخاطر هانیه» و «بی‌بی چلچله» از فیلم‌های سینمایی این کارگردان هستند. او در تلویزیون هم سریال‌های ماندگار «قصه‌های مجید» و «سرنخ» را ساخته بود.

این فیلمساز متولد سال ۱۳۲۸ در نجف آباد استان اصفهان است که سال گذشته فیلم «پرونده باز است» را ساخت که در جشنواره فجر شرکت داشت.