پلمب در‌های «روبرو»

هم‌میهن نوشت: سال ۱۳۹۵ هنگامی که «عمارت روبرو» پایه‌گذاری شد و تلاش کرد صدای کسانی باشد که امکان شنیدن صدای‌شان در جای دیگری وجود نداشت، گردانندگانش گمان نمی‌کردند چنین مسیر سختی را پیش‌رو داشته باشد. آن‌ها کوشیدند در کنار فعالیت‌های داخلی‌شان، با دعوت از چهره‌هایی، چون اولافور آرنالدز، آهنگساز و پیانیست مشهور ایسلندی، سباستین پلانو، آهنگساز آلمانی و یوگنی گرینکو موسیقی‌دان اهل روسیه، در عرصه بین‌المللی هم خود را به اهالی فرهنگ‌وهنر بشناسانند، اما ظاهرا دستمزد تمام این زحمات، از دید مسئولین، پلمب‌های متعدد از سوی نهاد‌ها و ارگان‌های گوناگون ازجمله شهرداری، اماکن و... بود.

اتفاقی که برای چندمین‌بار متوالی است که برای «عمارت روبرو» رخ می‌دهد و این‌بار بهانه‌اش عدم رعایت حجاب ازسوی بخشی از مراجعه‌کنندگان آن است. موضوعی که در پی اتفاقات شش‌ماهه دوم سال گذشته در صدر اخبار است و چنانچه حقوقدانان ازجمله وحید آگاه بار‌ها تاکید کرده‌اند در هیچ کجای قانون نیامده است که می‌تواند منجر به پلمب مکانی که این اتفاق در آن رخ می‌دهد، شود.

صدای بی‌صدایان

حمید پورآذری، کارگردان تئاتر و از اعضای هیئت‌مدیره «عمارت روبرو» و مدیر هنری آن با بیان اینکه «عمارت روبرو مکانی است که در طول سال‌های فعالیتش تلاش کرده است فضا را با ایده‌های جدید برای شنیده شدن صدا‌هایی که کمتر شنیده می‌شنوند، فراهم کند» می‌افزاید: «بیشتر کسانی که در «عمارت روبرو» روی صحنه می‌روند کسانی هستند که شاید در جا‌های دیگر بهایی که باید به آن‌ها داده نمی‌شود و ما تلاش کردیم صدای این بی‌صدایان باشیم. این افراد در جا‌های دیگر حتی اگر مورد توجه قرار می‌گرفتند با درخواست پرداخت مبالغی مواجه می‌شدند که از عهده آن برنمی‌آمدند و ما تلاش کردیم فضایی را به وجود آوریم که اکثر آدم‌ها بتوانند کارشان را در آنجا عرضه کنند. این کاری بود که ما انجام دادیم و طبیعتا بیشتر مخاطبان‌مان از میان دانشجویان بودند.

دانشجویانی که فکر می‌کردند اگر نمی‌توانند در جا‌هایی که به ظاهر مختص خودشان است کاری انجام دهند، می‌توانند به «عمارت روبرو» بیایند و اینجا محل گفتگو و زدن حرف‌هایی است که در جای دیگری نمی‌توان زد. این کاری است که ما در طول هفت‌سال گذشته به آن فکر کرده‌ایم و انجامش داده‌ایم. «عمارت روبرو» به‌عنوان جایی که با سرمایه شخصی و به شکل خصوصی فعالیت می‌کند در عرصه بین‌المللی هم کار‌های مهمی انجام داده و مثلا اولافور آرنالدز را به تهران آورده است. در عرصه موسیقی، خیلی از گروه‌ها شاید اولین اجرای‌شان را در «عمارت روبرو» رفتند و بعدتر امکان رشد پیدا کردند. سینمای روباز عمارت هم به محلی تبدیل شد که آدم‌ها می‌توانستند در طول هفته، یک یا دو بار، در آنجا دور هم جمع شوند و فیلم‌های روز جهان را ببینند. این‌ها بخشی از فعالیت‌های فرهنگی است که «عمارت روبرو» انجام داده و خواهد داد.»

جهان را چاره‌ای جز فرهنگ نیست

پورآذری با اشاره به پلمب شدن‌های چندین‌باره «عمارت روبرو» در طول سالیان گذشته می‌گوید: «این مکان در طول چند سال گذشته با بیشترین دفعات پلمب روبه‌رو شده و این اتفاق بار‌ها و بار‌ها توسط شهرداری، اماکن و... برایش رخ داده است. درحالی‌که تلاش کرده است در کنار فرهنگ‌سازی موجب اشتغال‌زایی برای کسانی شود که انگار برای‌شان جایی در این سیستم نیست. ما معتقدیم چیزی که می‌تواند این مملکت را از بلایایی، چون دزدی، اختلاس، فساد و... نجات دهد فعالیت فرهنگی است و به قول بهرام بیضایی جهان را چاره‌ای جز فرهنگ نیست و فرهنگ است که می‌تواند خشونت را کم و عقلانیت را زیاد کند و آدم‌ها را به گفتگو با یکدیگر، بدون کینه‌ورزی نسبت به هم، وادارد. با وجود این اهالی فرهنگ بیشترین تاوان را هم می‌دهند. بانیان «عمارت روبرو» چهار جوان بودند که این راه پرخطر را آغاز کردند و حالا ظاهرا از آن‌ها می‌خواهند مقابل مردمی بایستند که «عمارت روبرو» به خاطر حضورشان پاگرفته است. طبیعتا اینکه حجاب مسئله کسانی است، قابل انکار نیست و باید حل شود، ولی نباید موجب ایستادن مردم در برابر مردم شود.»

آزار دیدن‌های پیاپی

سعید نادری، از اهالی تئاتر و دیگر عضو هیئت‌مدیره «عمارت روبرو» هم با بیان اینکه «تصور نمی‌کند جایی در طول سال‌های فعالیتش به اندازه «عمارت روبرو» از طرف ارگان‌ها و نهاد‌های گوناگون ازجمله اماکن، شهرداری و... پلمب شده باشد»، می‌افزاید: «این وضعیت ماست و تا دلتان بخواهد پلمب شده‌ایم. این در حالی است که «عمارت روبرو» در طول هفت سال گذشته به پاتوق اهالی فرهنگ و هنر تبدیل شده است و هرکسی با هر عقیده و تفکری کنار دیگری بوده و به تبادل ایده، اندیشه، تولید و اجرای تئاتر، موسیقی و هنر‌های تجسمی پرداخته است. هدف ما از راه‌اندازی «عمارت روبرو» در روزگاری که تنها چند مکان دولتی در حال فعالیت بودند، جز این نبود و از اشتغال‌زایی گرفته تا تلاش برای توسعه فرهنگ و هنر در آن قابل مشاهده است و می‌کوشیم به رغم همه‌چیز، سرسخت و امیدوار باقی بمانیم.»

او که در کنار دیگر اعضای هیات مدیره «عمارت روبرو»؛ هومن معمارپناهی، میثم خاوری، حمید صالحی، غزل نهانی، احسان شایان فر و حمید پورآذری همواره به این فکر کرده است که می‌توانند پذیرای آدم‌های گوناگون از رشته‌های مختلف با عقاید و سلیقه‌های متفاوت باشند می‌افزاید: «ما این فضا را نه متعلق به خودمان که متعلق به مخاطبان‌مان می‌دانیم همان‌طور که آن‌ها هم «عمارت روبرو» را خانه دوم خود قلمداد می‌کنند.

ما برای «عمارت روبرو» زحمت بسیار کشیدیم تا به جایی که اکنون رسیده است برسد و تا دلتان بخواهد از طرف بخش‌های گوناگون تحت فشار بوده‌ایم.» او اتفاقی را که به تازگی رخ داده و منجر به پلمب دوباره «عمارت روبرو» شده است این‌طور توضیح می‌دهد و می‌پرسد: «وقتی شما در سطح شهر تردد می‌کنید قطعا کسانی را با پوشش اختیاری می‌بینید و این چیزی است که خواه‌ناخواه در حیاط و دیگر محوطه‌های «عمارت روبرو» هم قابل مشاهده است، اما آیا این مسئله به ما، به عنوان اعضای هیات مدیره «عمارت روبرو» مربوط است؟» نادری در توضیح این که فک پلمب «عمارت روبرو» اکنون در چه مرحله‌ای است هم توضیح می‌دهد که از روز پنجشنبه، ۲۸ اردیبهشت و با پلمب عمارت، همه روزهایش را در اداره اماکن گذرانده و هنوز هم پاسخ روشنی نگرفته است.

اقداماتی فراقانونی

پلمب مکانی چه تجاری و چه فرهنگی به خاطر عدم رعایت حجاب از سوی مراجعه‌کنندگان آن، مسئله‌ای است که در روز‌های اخیر بار‌ها و بار‌ها شاهدش بوده‌ایم و تاکنون گریبان مکان‌هایی، چون کتابفروشی «روباه قرمز» در مجتمع آ‌اس‌پ تهران، کافه کتاب «اردیبهشت» در رشت، شهرکتاب اصفهان، شهرکتاب بابلسر، کافه رستوران «خانه دوست» و این بار «عمارت روبرو» را گرفته است. وحید آگاه، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی و وکیل پایه‌یک دادگستری در مورد این اتفاق که آن را فراقانونی می‌داند می‌گوید: «قانون‌گذار در تبصره اصلاحی ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی می‌گوید اگر زنانی بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی حاضر شوند، چه مجازاتی برای‌شان در نظر گرفته می‌شود، اما چیزی در مورد پلمب کردن اماکنی که فرد بی‌حجاب به آن رفت‌وآمد یا در آن فعالیت می‌کند، نیامده است.

پلمب کردن یک مجازات و شامل ممنوعیت ورود به مکانی است که می‌تواند محل کسب یا سکونت افراد باشد و اگر قرار است در مورد جرمی استفاده شود، باید در قانون تصریح شده باشد. زمانی که شما می‌خواهید حقوق اجتماعی کسی را از او بگیرید و ممنوعیت یا محدودیتی برایش به‌وجود آورید، نیازمند نص صریح قانون‌گذار در قالب قانون هستید و پلمب اماکن به‌خاطر بی‌حجابی در قانون نیامده است.»