هنری کیسینجر هرگز عذرخواهی نکرد!

فرارو- جشن تولد صد سالگی "هنری کیسینجر" اخیرا در باشگاه اقتصادی نیویورک در منهتن در میان دریایی از مردانی که کت و شلوار تیره و زنانی که لباس های روشن بر تن داشتند برگزار شد. حضار یکصدا می گفتند: "تولدت مبارک، هنری عزیز". کیسینجر چند روز پیش از آن شمع کیک تولد 100 سالگی اش را فوت کرد و سپس دست اش را شبیه "ریچارد نیکسون" رئیس جمهور اسبق ایالات متحده بالا برد. همه حضار در آنجا برای ادای احترام به کیسینجر و جشن آن چه او نمایندگی کرده، جمع شده بودند.

به گزارش فرارو به نقل از وُکس، میراث کیسینجر به عنوان استراتژیست جنگ سرد، مشاور بانفوذ ریچارد نیکسون و جرالد فورد روسای جمهوری اسبق و نماینده دیپلماسی امریکا کماکان پابرجا باقی مانده حتی اگر مدت زمان زیادی از ترک دولت و مناصب رسمی توسط او گذشته باشد. این در حالیست که او عمر بیش تری در مقایسه با همتایان اش داشته است. علیرغم سابقه تسهیل شرایط بروز جنایات در جهان، کیسینجر کماکان در مورد چگونگی پایان جنگ در اوکراین یا جلوگیری درگیری با چین اظهارنظر می کند و محافل مختلف نظرات او را جویا می شوند. کیسینجر در دوران زمامداری نیکسون باعث از سرگیری رابطه امریکا با چین شد و به عنوان میانجی قراردادهای کنترل تسلیحات امریکا با اتحاد جماهیر شوروی عمل کرد. با این وجود، او باعث طولانی تر شدن جنگ ویتنام شد. او سبب شد درگیری به لائوس و کامبوج گسترش یابد. هم چنین، در جریان صدور فرمان بمباران توسط او از سال 1969 میلادی به این سو 150 هزار شهروند غیر نظامی در کامبوج جان شان را از دست دادند. کیسینجر از رهبران پاکستان و اندونزی حمایت کرد رهبرانی که هر یک 200 هزار نفر را در کشورهای همسایه کشته بودند. او هم چنین ژنرال های ارتش آرژانتین که ده ها هزار نفر از آرژنتینی‌ها را ربوده و ناپدید ساخته بودند در آغوش گرفت و از ژنرال پینوشه در شیلی حمایت کرد.

درباره کارنامه او مطالب زیادی نوشته شده است. با این وجود سه جنبه از میراث او یعنی تمرکز قدرت سیاست خارجی در کاخ سفید، خودداری از عذرخواهی برای انجام اقدامات مخرب و شرکتی کردن سیاست خارجی کمتر مورد بررسی قرار گرفته اما نحوه عملکرد آمریکا به عنوان یک ابرقدرت در سال 2023 را نشان می دهند.

افرادی که در مورد سیاست خارحی به ویژه در نیویورک گزارش می دهند همواره زیر سایه کیسینجر هستند. حتی زمانی که محققان، روزنامه‌ نگاران و چهره های مترقی ادعای معتبری مبنی بر ارتکاب جنایات جنگی و نقش کیسینجر در آن را مطرح می کنند (اتهامی که او آن را رد کرده است) کیسینجر به دلیل رویکرد واقع گرایانه اش در طول تنش های جنگ سرد با تحسین بسیاری از صاحب نظران مواجه می شود. کتاب های جدیدی در مورد نبوغ او به عنوان یک دولتمرد منتشر می شوند و او همچنان مشغول نوشتن کتاب است.

او هنوز در کنفرانس های بین المللی مانند داووس و بیلدربرگ شرکت می کند. کیسینجر به آرامی و با دقت یک ساعت در باشگاه اقتصادی در مورد جنگ روسیه، ظهور چین و شکل سیاست خارجی ایالات متحده صحبت کرد. او همواره با احتیاط و دقت سخن گفته است. او تا امروز از هر کاری که در دوران طولانی حرفه اش انجام داده دفاع است. او در مراسم گفت: "نظر من این است که ما باید همیشه به قدری قوی باشیم که در مقابل هر نوع فشاری مقاومت کنیم. ما باید همواره آماده دفاع از آن چه به عنوان منافع حیاتی خود تعریف می کنیم باشیم. ما هم چنین باید در مورد منافع حیاتی خود شفاف باشیم و در آن محدوده باقی بمانیم".

کیسینجر در سخنرانی خود به مسئله مهمی اشاره کرد و گفت: "تقریبا در هر دولت و در سیاست خارجی حساس ‌ترین وظایف به مشاور امنیتی محول می شود و نه وزیر خارجه". این رویه ای است که او به پیشرفت آن کمک کرد و به تمرکز قدرت در کاخ سفید پرداخت. به لطف کیسینجر مشاور امنیت ملی هم چنان "مهم ترین عنصر اجرای سیاست خارجی" است. کیسینجر درآن مراسم گفت: "شما یاد می گیرید که چگونه بوروکراسی را مدیریت کنید. یاد نمی گیرید بپرسید کجا باید بروید".

کیسینجر در نهایت منصب مشاور امنیت ملی و دیپلمات ارشد کشور را تثبیت نمود و همزمان در کاخ سفید و به عنوان وزیر امور خارجه خدمت کرد. تمرکز سیاست خارجی در میان کارکنان رئیس جمهور و به دور از وزارت خارجه در دولت های دموکرات و جمهوری خواه ادامه یافته است.

او هم چنین شورای امنیت ملی را احیا کرد و دستگاه مشورتی رئیس حمهوری را گسترش داد. در زندگی نامه کیسینحر که در سال 1974 میلادی منتشر شده آمده که او برای متمرکز کردن سیاست خارجی در کاخ سفید به اخراج یا ساکت کردن مخالفان درون بوروکراسی از جمله وزرای خارجه و دفاع مبادرت ورزید. در ابتدا ویلیام راجرز وزیر خارجه نیکسون از سال 1969 تا 1973 میلادی هیچ سرو صدایی به پا نکرد و بعدا زمانی که آن کار را انجام داد دیگر بسیار دیر شده بود. به نظر می رسد این درسی است که "آنتونی بلینکن" دستیار قدیمی بایدن و وزیر خارجه فعلی امریکا به آن پی برده است. او که هم در سمت مشاور کاخ سفید اوباما و معاون وزیر خارجه در آن دولت خدمت کرده بود در مقاله ای در سال 2017 میلادی نوشت: "زمانی که  به عقب خم می‌شوید هیچ ‌کس در کاخ سفید منتظر نخواهد ماند".

مشاور امنیت ملی منصبی است که رئیس جمهور برای انتصاب فردی در آن مقام نیازی به دریافت تاییدیه سنا ندارد و عموما منصبی است که فرد عهده دار آن برای سیاستگذاری در حوزه سیاست خارجی مورد مشاوره قرار می گیرد و در واقع به عنوان یک سیاستگذار عمل می کند.

"جرمی شاپیرو" که در دوران دولت اوباما در وزارت امور خارجه فعالیت می کرد و اکنون مدیر تحقیقات شورای روابط خارجی اروپا است در این باره می گوید: "کیسینجر این مدل را آغاز کرد. از زمان کیسینجر به این سو تمامی دولت‌ ها متمرکزترین دولت ‌های کاخ سفید بوده اند".

کیسینجر هرگز به دلیل تصمیمات مرتبط با خارج از کشور عذرخواهی نکرد و رهبران کمی از ایالات متحده تا به امروز چنین کرده اند.

"کریستوفر هیچنز" متفکر و نویسنده بریتانیایی در سال 2001 میلادی در یکی از آثارش این موضوع مطرح کرد که کیسینجر مسئول ارتکاب حمایت جنگی بوده و باید محاکمه شود. کیسینجر به ندرت به پرسش های خبرنگاران در مورد جنگ ویتنام پاسخ می دهد. کیسینجر به اصل "عذرخواهی نکنید" پایبند بوده است. این بخشی از چگونگی استقامت و زنده ماندن ریگان، بوش و ترامپ در عرصه سیاسی بود. کیسینجر این الگو را ایجاد کرد که شما می توانید سیاست خارجی را مانند شطرنج بازی کنید و مجبور نیستید در داخل کشورتان برای پیامدهای فاجعه بار تصمیمات تان در کشورهای دیگر پاسخگو باشید. این الگو بر نحوه رفتار رهبران بین المللی در سایر کشورهای جهان نیز تاثیرگذار بوده است. روش‌ هایی که نیکسون و کیسینجر برای دور زدن نظارت دموکراتیک در سیاست خارجی به کار گرفتند به یک معیار تبدیل شد. در نتیجه این روند بود که دولت بوش چنین شیوه ای را برای بی اعتبار کردن منتقدان و انتشار اطلاعات نادرست در مورد حمله به عراق به کار گرفت.

"کارولین آیزنبرگ" استاد تاریخ در دانشگاه هافسترا می گوید: "او هرگز عذرخواهی نکرده است. این در حالیست که او در کشتار تعداد زیادی از مردم در لائوس و کامبوج نقش داشته است اما گویا مصون از انتقاد بوده است".

این یکی از ویژگی های مداوم آمریکا در جنگ است. بیست سال پس از حمله فاجعه بار و نادرست ایالات متحده به عراق "جورج دابلیو بوش"  رئیس جمهور سابق خود را به یک دولتمرد بزرگ تبدیل کرده و به ندرت با پرسش های دشوار در مورد جنگ روبرو شده است. بوش در گافی در سال 2022 میلادی خود به نوعی افشاگر تصمیمات اش بود زمانی که گفت "تصمیم یک نفر برای آغاز یک تهاجم کاملا غیرقابل توجیه و وحشیانه به عراق" و سپس با خنده حضار مواجه شد و با اصلاح کلام اش گفت منظورش اوکراین و جنگ پوتین علیه آن کشور بوده است. با این وجود، هیچ گونه پاسخگویی واقعی برای رئیس جمهور سابق ایالات متحده و حلقه درونی او برای آغاز حمله به عراق و سایر جنگ های پس از 11 سپتامبر که تا امروز ادامه دارد صورت نگرفته است.

در کنفرانسی در کتابخانه کندی در سال 2006 در مورد ویتنام "برایان ویلیامز" مجری پنلی با حضور کیسینجر بود و از او پرسید: "آیا چیزی وجود دارد که بخواهید برای آن عذرخواهی کنید؟" کیسینجر این پرسش را "بسیار نامناسب" خواند. او گفت: "ما باید با این فرض شروع کنیم که افراد جدی با در نظر گرفتن منافع ملی و منافع جهانی تصمیمات جدی می گیرند". در باشگاه اقتصادی نیز هیچ پرسشی از سوی رسانه ها از کیسینجر پرسیده نشد.

کیسینجر سیاست خارجی ایالات متحده را شرکتی کرد

پویایی دیگری که در جشن باشگاه اقتصادی به نمایش گذاشته شد این بود که کیسینجر در طول دوران حرفه ای خود جامعه تجاری را به نخبگان سیاست خارجی در دولت متصل کرده است.

این جنبه از میراث کیسینجر کم تر مورد توجه قرار گرفته است. میزبانان برگزاری مراسم برای جشن تولد کیسینجر به فعالیت های تجاری او اشاره ای نکردند. این در حالیست که کیسینجر در سال 1982 میلادی Kissinger Associates را راه اندازی کرد. او برخی از قدرتمندترین همکاران خود را از حوزه امنیت ملی به استخدام آن شرکت درآورد و البته درصدد مخفی نگهداشتن فهرست مشتریان شرکت بود حتی زمانی که کنگره برای اطلاع یافتن از آن به اعمال فشار پرداخته بود. شرکت کیسینجر در آن زمان 250 هزار دلار ارزش داشت. روزنامه‌ نگاران بعدا کشف کردند که آن شرکت به بانک ‌های بزرگ، شرکت ‌های چند ملیتی و موسسات مالی از جمله کوکا کولا، امریکن اکسپرس، دوو، هاینز، فیات، ولوو، اریکسون و بوش مشاوره ارائه داده بود. نیویورک تایمز گزارش داده بود: "برای مثال، شرکت ITT یک موسسه 9 میلیارد دلاری با حدود 7 درصد تجارت سالانه در قراردادهای نظامی یکی از مشتریان شرکت کیسینجر بود و  سیستم های موشکی مختلف ایالات متحده را تحت یک قرارداد 700 میلیون دلاری اداره می کند".

جانشینان او نیز این روند را دنبال کرده اند. برای مثال، "برنت اسکوکرافت" مشاور امنیت ملی پیشین آمریکا پیش از پیوستن به دولت بوش پدر به عنوان معاون کیسینجر فعالیت نمود و سپس شرکت خود را تاسیس کرد. "مادلین آلبرایت"، وزیر امور خارجه سابق، "ویلیام کوهن" وزیر دفاع سابق و "سندی برگر" مشاور امنیت ملی پس از خدمت در دولت کلینتون هر یک شرکت های مشاوره ای خود را راه اندازی کردند. "کاندولیزا رایس" و "رابرت گیتس" مقام های سابق کابینه بوش همراه با یکدیگر شرکت تاسیس کردند. بلینکن در سال 2017 با رهبران حوزه امنیت ملی دولت اوباما متحد شد تا پیش از پیوستن به دولت بایدن شرکت مشاوره West Exec را برای مشاوره شرکت‌ های فناوری، امور مالی و پیمانکاران نظامی تاسیس کند.

عدم افشای مشتریان توسط کیسینجر به یک امر عادی تبدیل شده و شرکت های مشابه شرکت های تاسیس شده توسط کیسینجر تمایل دارند صرفا در صورت نیاز قانونی مانند زمانی که اعضای شان به دولت راه می یابند فهرست مشتریان شان را فاش کنند.

"مت داس" فعال سیاسی و مشاور سناتور سندرز که اکنون عضو بنیاد کارنگی است می گوید: "بخش بزرگی از میراث هنری کیسینجر فساد سیاست خارجی آمریکاست. این امر مرز بین سیاست خارجی و منافع شرکت‌ ها را محو می‌ کند اگر نگوییم کاملا از بین می برد". شرکت کیسینجر هرگز وب سایت نداشته است. خبرنگاران در طول سال‌ های کار آن شرکت از طرح پرسش های زیادی در مورد فعالیت آن و مشتریان شرکت تا حد زیادی منصرف شدند.

کیسینجر هنوز در هیئت سیاست دفاعی که به رهبری پنتاگون مشاوره می دهد می نشیند و فهرست مشتریان فعلی او هم چنان یک راز محرمانه باقی مانده است. این دقیقا مصداق همان عبارتی است که "لس گلب" همکار سابق اش در نیویورک تایمز در سال 1986 درباره او بیان کرد. او گفته بود: "کیسینجر معنای تجارت است".