علت بی‌میلی عمان برای برقراری روابط با رژیم صهیونیستی

«نشنال اینترست» در تحلیلی ضمن ارزیابی دلایل بی علاقگی مسقط در پیوستن به توافق ابراهیم مدعی شد آمریکا باید عادی سازی روابط عمان و اسرائیل را که در راستای منافع واشنگتن است، با جدیت در دستور کار خود قرار دهد.

به گزارش ایرنا، مرکز رسانه‌ای مطالعاتی «نشنال اینترست» در پاسخ به این پرسش که چرا عمان روابط خود را با رژیم صهیونیستی عادی نمی‌کند، آورده است که عمان ظرفیت خوبی را دارد تا یک نیروی تثبیت کننده در خلیج فارس باشد؛ این درست همان چیزی است که منافع امنیتی آمریکا در منطقه به آن نیاز دارد و عادی سازی روابط با اسرائیل گامی در جهت رسیدن به این هدف است.

«اریک مندل» مدیر شبکه اطلاعات سیاسی خاورمیانه (MEPIN) در گزارش خود آورده است که ایران و عربستان سعودی اکنون یکدیگر را تهدید نمی‌کنند و عمان بین آن‌ها قرار دارد و سخت تلاش می‌کند تا بی‌طرف بماند و به گونه‌ای با ظرافت قدم بر می‌دارد تا آشکارا از طرفی حمایت نکند. سیاست خارجی عمان دوستی با همه و دشمنی با هیچکس است و در این راستا، مسقط از هرگونه اقدام تحریک کننده خودداری می‌کند و از هر ابتکار دیپلماتیک برای کاهش تنش بهره می‌برد.

این تحلیلگر نزدیک به محافل صهیونیست مدعی است این رویکرد سیاست خارجی دارای تناقضاتی است که به ضرر عمان و دیگر کشور‌ها منجر می‌شود. برای نمونه عمان هفته گذشته «سند راهبردی تقویت همکاری‌های دوجانبه» را با ایران امضا کرد تا کمکی را برای پیشبرد منافع اقتصادی تهران انجام دهد. مسقط مشتاق حفظ روابط خوب با جمهوری اسلامی است که از سواحل آن در طرف دیگر خلیج فارس دیده می‌شود.

این توافق جدید، اما از اقتصاد مقاومتی ایران در برابر تحریم‌های آمریکا حمایت می‌کند و به نفع چین و روسیه است که سعی دارند خلاء ایجاد شده توسط آمریکا را در خاورمیانه پر کنند. همزمان، اما عمان روابط گرمی هم با ایالات متحده و متحدانش دارد و حتی بدون پیوستن به توافق ابراهیم با اسرائیل، شریک برتر واشنگتن در خاورمیانه، تجارت می‌کند.

با اینکه عمان همچون کشور‌های عرب عضو توافق ابراهیم برای رونق اقتصادی به سرمایه گذاری اقتصادی و پروژه‌های مشترکی که اسرائیل می‌تواند ارائه دهد نیاز دارد، اما عمان ترجیح می‌دهد به عنوان یک میانجی قابل اعتماد بین هر دو طرف عمل کند و سود ببرد. به همین دلیل، هم واشنگتن و تل آویو علاقه‌مند هستند عادی سازی روابط بین عمان و اسرائیل تسهیل شود.

اسراییل به طور مخفیانه با بسیاری از کشور‌های عربی در حوزه‌های مدیریت آب، کشاورزی، فناوری و امنیت تجالرت می‌کند. امروزه بیش از ۱۲۰۰ شرکت اسرائیلی در حال تجارت در خلیج فارس و حتی با قطر هستند. اما این سوال مطرح می‌شود پس چرا عمان که می‌توانست از آن سود زیادی کسب کند، به توافقنامه ابراهیم نپیوست؟

کارشناس این اتاق فکر آمریکایی مدعی است: یکی از دلایل این بود که سلطان قابوس در حال مرگ بود و سلطان جدید هنوز پایگاه قدرت خود را تحکیم نکرده بود. عمان تحت رهبری قابوس اگر نگوییم دوستانه، اما با اسرائیل بی طرف بوده و حتی وی دو بار از نخست وزیران اسرائیل (اسحاق رابین در سال ۱۹۹۴ و بنیامین نتانیاهو در سال۲۰۱۸) میزبانی کرد. آن‌ها می‌گویند هیچ خصومتی با یهودیان یا اسرائیل ندارند، ولی در این موقعیت نیستند تا زمانی که سعودی‌ها به توافق ابراهیم نپیوندند، دست به چنین کاری بزنند.

دلیل بالقوه دیگر این است که عمانی‌ها نیز مانند قطری‌ها و سعودی‌ها نسبت به مشکلات فلسطین حساس هستند. اگرچه عمان ادعا می‌کند با همه طرف‌ها گفتگو می‌کند، اما زمان را برای مذاکره با اسرائیل مناسب نمی‌دانند. رئیس وزارت اوقاف و امور مذهبی عمان معتقد است: دانایی کافی نیست، ما باید طرف مقابل را بشناسیم، اما اسرائیلی‌ها را هنوز نشناخته ایم.

نویسنده در بخش دیگری حرکت به سمت عادی سازی روابط با اسرائیل را آسان دانست و عنوان داشت: مسیر عادی سازی عمان با اسرائیل که به نفع آن‌ها بسیار خواهد بود، شامل برداشتن گام‌های کوچک برای ایجاد زمینه همکاری بیشتر و ابتکارات دیپلماتیک است.

حمایت عمان از پروژه‌های سه جانبه بین این کشور با تشکیلات خودگردان فلسطین و اسرائیل در موضوعاتی فراتر از سیاست، مانند مسائل مربوط به آب، مناسب است. عمان یک مرکز تحقیقاتی در مورد نمک زدایی دارد، در حالی که اسرائیل متخصص نمک زدایی در جهان است.

گزینه دیگر این است که عمان فعالانه در مجمع کشور‌های عرب و اسرائیل شرکت کند و پروژه‌هایی را ارائه دهد که از سوی ایالات متحده و کشور‌های مرفه خلیج فارس تامین مالی شود. دخالت مستقیم عمان در نظارت بر پول پروژه ها، ممکن است از بی اعتمادی منطقه به فلسطینی‌ها کم کند.

بنابر ادعای نویسنده، برای عمان و اسرائیل و بقیه کشور‌های خلیج فارس قبل از شروع عادی سازی، اعتماد ضرورت دارد و در این مرحله کمک واشنگتن در ایجاد شرایط مهم است. بر این اساس اگر آمریکا نتواند محمد بن سلمان را برای عادی سازی روابط با اسرائیل در این مقطع زمانی متقاعد کند، مشارکت عمانی‌ها می‌تواند یک گام میانی باشد. به همین دلیل واشنگتن می‌تواند انگیزه‌های اقتصادی و ضمانت‌های امنیتی را برای کاهش نگرانی‌های عمانی فراهم کند، زیرا به نفع آمریکا و متحدانش در خلیج فارس است که منطقه باثبات باشد.