نتایج شگفت‌انگیز رژیم غذایی مایند برای سلامت مغز

فرارو- "لیزا بارنز" مدیر مرکز تحقیقات بیماری آلزایمر در مرکز پزشکی دانشگاه راش در شیکاگو می‌گوید:"ما واقعا انتظار داشتیم که رژیم غذایی مایند تاثیری بالاتر از گروه کنترل نشان دهد. بنابراین، از نتیجه کاملا شگفت زده شدیم".

نتیجه پژوهش نشان داد که رژیم مایند باعث بهبود مغز افرادی شده بود که به مدت سه سال از آن پیروی کرده بودند. نکته این پژوهش آنجاست که مغز گروه کنترل که رژیم مایند در مورد شان اعمال نشده بود نیز به میزان مشابهی بهبود یافت. مطالعات پیشین نشان داده بودند که هر دو رژیم غذایی مایند و رژیم غذایی مدیترانه‌ای به طور قابل توجهی خطر زوال شناختی و بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهند. بارنز می‌گوید این تفاوت در نتیجه پژوهش‌های پیشین و پژوهش فعلی است. بسیاری از مطالعات پیشین بازه زمانی بسیار طولانی تری را در نظر گرفته بودند.

دکتر "والتر ویلت" محقق برجسته تغذیه در دانشگاه هاروارد به یک کارآزمایی قدیمی‌تر اشاره می‌کند که نشان داد مصرف بیشتر بتاکاروتنوئید‌ها یا آنتی‌اکسیدان‌هایی که در میوه‌ها و سبزیجات قرمز، زرد، نارنجی و سبز تیره یافت می‌شوند در صورت استفاده در سالیان متمادی، فواید شناختی به همراه خواهد داشت.

ویلت که در پژوهش تازه شرکت نداشته می‌گوید: "پس از مدت زمان ۱۵ سال یا بیش‌تر مصرف مکمل بتاکاروتن، عملکرد شناختی در گروه مصرف کننده بتاکاروتن در مقایسه با گروه مصرف کننده دارونما بهتر بود، اما پس از چند سال کوتاه مصرف تفاوتی در داده‌ها مشاهده نشد".

بارنز که مقاله حاصل پژوهش خود را در کنفرانس بین المللی آلزایمر ۲۰۲۳ در آمستردام ارائه کرده می‌گوید: "افراد در گروه کنترل مطالعه جدید، ممکن است به جای پایبندی به دستورالعمل‌ها، مانند همیشه رژیم غذایی خود را بهبود بخشیده باشند. تمام افراد شرکت کننده در پژوهش سالم‌تر غذا می‌خوردند، وزن کم می‌کردند و بنابراین همگی بهتر شدند. نکته اصلی من این است که به نظر می‌رسد یک رژیم غذایی سالم عملکرد شناختی را بهبود می‌بخشد".

رژیم مایند چیست؟

رژیم غذایی مایند که در سال ۲۰۱۵ میلادی توسط محققان دانشگاه راش در شیکاگو ابداع شد بیش‌تر از رژیم غذایی مدیترانه‌ای گیاهان را شامل می‌شود که بر میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، لوبیاها، دانه‌ها، آجیل‌ها و مقدار زیادی روغن زیتون فرابکر متمرکز است. در این رژیم غذایی گوشت قرمز و شیرینی به ندرت وجود دارد، اما ماهی که سرشار از اسید‌های چرب امگا ۳ مفید است جزو مواد غذایی اصلی در آن رژیم است.

رژیم مایند هم چنین عناصر رژیم غذایی برای توقف فشار خون بالا (یا دَش) را جذب می‌کند. رژیم دش بر کاهش فشار خون و کلسترول تمرکز دارد. چرا که این دو مورد می‌توانند منجر به حملات قلبی، سکته مغزی و انقباض عروق خونی کوچک شود که احتمال بروز زوال عقل را افزایش می‌دهد. رژیم غذایی استاندارد دَش نمک را به ۲۳۰۰ میلی گرم در روز محدود می‌کند که کمتر از یک قاشق چای خوری نمک خوراکی است.

نتایج مطالعات متعدد نشان داده اند که رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند خطر ابتلا به دیابت، کلسترول بالا، زوال عقل، از دست دادن حافظه، افسردگی و سرطان سینه را کاهش دهد. این رژیم که بیش‌تر یک سبک غذا خوردن است تا رژیم غذایی محدود با استخوان‌های قوی تر، قلب سالم‌تر و عمر طولانی‌تر نیز مرتبط است. رژیم دش نشان داده که فشار خون را کاهش می‌دهد و بهترین رژیم غذایی انجمن قلب آمریکا است.

رژیم غذایی مایند با تمرکز بر مواد غذایی برای تقویت سلامت مغز، رژیم‌های مدیترانه‌ای و دش را به سطح بعدی می‌برد. در رژیم غذایی مایند سبزیجات با برگ‌های تیره باید هر روز هفته مصرف شوند.

هم چنین، در رژیم غذایی مایند انواع توت‌ها در مقایسه با سایر میوه  نقشی پررنگ‌تر دارند از تمشک گرفته تا زغال اخته و هم چنین توت فرنگی باید دست کم پنج روز در هفته مصرف شوند. علاوه بر آن، در آن رژیم غذایی روزانه سه وعده غلات کامل مصرف می‌شود. طبق این رژیم غذایی لوبیا باید در چهار وعده در هفته، مرغ در دو وعده و ماهی حداقل یک بار در هفته مصرف شود. هم چنین در چارچوب رژیم مایند باید پنج بار در هفته آجیل بخورید و از مصرف کره، پنیر، گوشت قرمز، غذا‌های سرخ شده و شیرینی‌ها خودداری کنید.

نتیحه مطالعه‌ای انجام شده در سال ۲۰۱۷ میلادی بر روی نزدیک به ۶ هزار امریکایی مسن سالم با میانگین سنی ۶۸ سال نشان داد افرادی که از رژیم غذایی مدیترانه‌ای یا مایند پیروی می‌کردند کاهش خطر ابتلا به زوال عقل تا میزان یک سوم را تجربه کردند.

هر دو گروه کاهش وزن را تجربه کردند

نتیجه مطالعه تازه که در مجله New England Journal of Medicine منتشر شد ۶۰۴ فرد دارای اضافه وزن بالای ۶۵ سال را به مدت سه سال مورد بررسی قرار داد. تمام آن افراد یک خویشاوند درجه یک مبتلا به آلزایمر داشتند و در آغاز مطالعه از نظر شناختی نرمال بودند. از اعضای گروه شرکت کننده مورد آزمایش خواسته شد تا با کمک مشاور رژیم مایند را دنبال کرده و در عین حال روزانه ۲۵۰ کالری کاهش دهند.

آنان مجاز به استفاده از مکمل‌های ویتامینی نبودند. به اعضای آن گروه هر ماه مقادیر مناسبی از روغن زیتون، زغال اخته و آجیل ارائه شد. به گروه کنترل گفته شد که به رژیم غذایی منظم خود بدون ویتامین ادامه دهند، اما هم چنین سعی کنند با کمک مشاوره روزانه ۲۵۰ کالری کم کنند. ماهانه ۳۰ دلار کارت هدیه به آن‌ها داده می‌شد.

هنگامی که مطالعه آغاز شد آزمایش‌های خون منظم نشانگر‌های زیستی مانند بتا کاروتن را اندازه گیری می‌کردند که نشان می‌داد هر فرد تا چه میزان از رژیم غذایی مایند پیروی کرده است.

هنگامی که کیفیت رژیم غذایی در شروع مطالعه مورد بررسی قرار گرفت هر دو گروه برابر بودند. با این وجود، در پایان شش ماه افرادی که از رژیم مایند استفاده می‌کردند امتیاز کیفیت رژیم غذایی خود را بیش از سه امتیاز بهبود بخشیدند که برای مدت زمان سه سال حفظ شد در حالی که گروه کنترل کمتر از یک امتیاز بهبود یافتند. در پایان مطالعه افراد هر دو گروه پنج کیلوگرم وزن کم کردند.

ویلت می‌گوید: "کاهش وزن پنج کیلوگرمی در هر دو گروه چشمگیر است و بهتر از بسیاری از آزمایش‌های صورت گرفته پیشین بر روی کاهش وزن بوده است. واضح است که گروه کنترل در حال ایجاد تغییرات در رژیم غذایی بودند".

ویلت می‌گوید: "آزمایش‌های خون نشان داد که در ابتدا سطح کاروتنوئید‌ها مانند بتاکاروتن در گروهی که از رژیم غذایی مایند استفاده می‌کردند بسیار بالاتر بود، اما این افزایش با گذشت زمان ادامه پیدا نکرد و در اکثر آزمایش‌ها واقعی بود، اما در حد متوسط قرار داشت". او می‌افزاید:"سبزیجات و میوه‌ها منابع کلیدی کاروتنوئید‌ها هستند و به نظر می‌رسد مهم‌ترین جزء رژیم مدیترانه‌ای برای عملکرد شناختی می‌باشند. این کارآزمایی روغن زیتون و آجیل را عرضه کرد، اما سبزیجات را شامل نمی‌شد بنابراین، جای تعجبی نیست که تفاوت در کاروتنوئید‌ها حفظ نشد".

به گفته کارشناسان چنین نتایجی اگرچه ناامید کننده است، اما بدین معنا نیست که نتایج تحقیقات در مورد فواید رژیم‌های غذایی مدیترانه‌ای و دش رد می‌شوند. کاتز به مناطق آبی اشاره می‌کند مناطقی از جهان که ساکنان آن معمولا زندگی طولانی و سالمی دارند و تا صد سالگی نیز بوده است. با این وجود، او می‌گوید:"ما دلایل زیادی برای تردید در این باره داریم که مصرف یک رژیم غذایی با کیفیت بسیار بالا و نه صرفا مایند مزایای قابل مقایسه‌ای به همراه خواهد داشت".