شایع‌ترین علل ناباروری

یک فلوشیپ ناباروری، از تنبلی تخمدان به عنوان یکی از شایع‌ترین علل ناباروری زنان نام برد و بر ضرورت آگاهی از علائم و عوارض سندرم تخمدان پلی‌کیستیک تاکید کرد.

به گزارش مهر، مژده ذنوبی جراح و متخصص زنان و زایمان، گفت: سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یک سندرم یا نشانگان است و با مجموعه‌ای از علائم بروز پیدا می‌کند. شایع‌ترین علامت این سندرم بی‌نظمی‌های قاعدگی است. خانم‌های مبتلا به این سندرم نامنظم و با تأخیر پریود می‌شوند و گاه ممکن است مدت طولانی پریود نشوند. البته، بی‌نظمی و تأخیر قاعدگی ممکن است علل مختلفی داشته باشد که پزشک باید ابتدا آن علل را بررسی و رد کند.

وی توضیح داد: نخستین علت تأخیر قاعدگی که باید آن را رد کنیم، بارداری است. اختلالات تیروئید، پرولاکتین بالا، اختلالات مربوط به غده آدرنال، چاقی و مقاومت به انسولین از دیگر علل احتمالی تأخیر در قاعدگی هستند. همچنین، نارسایی زودرس تخمدان و یائسگی زودرس می‌تواند از جمله علل قاعده نشدن طولانی باشد که با آزمایش‌های هورمونی به‌راحتی قابل بررسی است.

این فلوشیپ ناباروری افزود: البته خانم‌های مبتلا به این سندرم مشکل کمبود ذخیره تخمک ندارند. در واقع این خانم‌ها ذخیره تخمدان خوبی دارند و حتی وقتی در سیکل تحریک تخمک‌گذاری قرار می‌گیرند تعداد تخمک‌های به دست‌آمده این دسته از خانم‌ها از خانم‌های غیر مبتلا به مراتب بیشتر است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با اشاره به دیگر علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک گفت: یکی دیگر از علائم بالا بودن سطح هورمون مردانه یا آندروژن است که با نشانه‌هایی همچون هیرسوتیسم یا رشد موهای زائد، آکنه و ریزش مو با الگوی مردانه همراه است.

وی افزود: علامت دیگر این سندرم که از نام آن پیدا است، وجود کیست‌های ریز متعدد در تخمدان‌ها است که در سونوگرافی دیده می‌شود. این کیست‌ها در واقع فولیکول‌های ریز هستند و اگر در سونوگرافی بیش از ۱۲ فولیکول ریز در تخمدان دیده شود و تخمدان‌ها بزرگ‌تر از حد معمول باشند، یعنی با حجم بیش از ۱۰ میلی‌لیتر، تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مطرح می‌شود.

این متخصص زنان ادامه داد: اگر خانمی دو علامت از این سه علامت پیش‌گفته را داشته باشد، یعنی بی‌نظمی قاعدگی، افزایش سطح آندروژن و وجود کیست‌های ریز در تخمدان، تشخیص سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مطرح می‌شود. تشخیص زودهنگام این سندرم بسیار مهم است زیرا با آگاهی به وجود این سندرم و انجام اقدامات لازم می‌توان از عوارض جدی آن در آینده جلوگیری کرد.

ذنوبی درباره عوارض این سندرم بیان کرد: بی‌نظمی و تأخیر در قاعدگی نشان‌دهنده عدم تخمک‌گذاری است که طبعاً می‌تواند باعث ناباروری شود. همچنین، تأخیر در قاعدگی و بالا بودن مداوم سطح استروژن، می‌تواند به افزایش ضخامت آندومتر، یعنی جدار داخلی رحم و هایپرپلازی آندومتر بیانجامد که می‌تواند زمینه‌ساز بروز بدخیمی باشد. افزون بر این، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در درازمدت می‌تواند با بروز سندرم متابولیک همراه باشد.

وی یادآور شد: اگرچه این سندرم درمان قطعی ندارد اما می‌توان آن را کنترل کرد. خوشبختانه مهم‌ترین اقدام در کنترل این سندرم و مدیریت عوارض آن در اختیار خود فرد است؛ یعنی اصلاح سبک زندگی. اصلاح سبک زندگی، یعنی تغذیه سالم و مناسب، ورزش منظم و خواب کافی و منظم می‌تواند تا حد زیادی به کنترل این سندرم کمک کند. کاهش وزن در خانم‌های مبتلایی که اضافه وزن دارند، می‌تواند در بهبود چرخه هورمونی مؤثر باشد. در کنار این‌ها، مصرف برخی داروها نیز می‌تواند به بهبود وضعیت باروری فرد کمک کند.