شهر علیگر (Aligarh) در فاصله حدود ۱۳۰ کیلومتری از شهر دهلی نو، پایتخت هند، قرار دارد. با جمعیت حدود ۸۷۵ هزار نفر، علیگر پنجاه و سومین شهر پر جمعیت هند است. البته میزان جمعیت این شهر به راحتی تحت الشعاع جمعیت ۳۳ میلیون نفری پایتخت هند قرار میگیرد.
به گزارش عصر ایران، اما علیگر به واسطه قفلهای دستساز خود شهرتی جهانی یافته است. هر ساله بیش ۱۰۰ هزار صنعتگر، قفلهای دستساز را در کارخانههای بزرگ یا کارگاههای کوچک خانگی این شهر تولید میکنند. امروزه، این منطقه سهمی حدود ۷۵ درصدی از تمام قفلهای ساخت هند را به خود اختصاص داده است.
بر اساس یک برآورد، بیش از ۶۴۰۰ شرکت ثبت شده قفلسازی در شهر علیگر وجود دارند و سالانه میلیونها قفل در این شهر تولید میشود. بنابر برآوردی دیگر، حدود ۳۰۰۰ خانوار نیز در صنعت تولید قفل فعالیت میکنند و مشاهده ابزارها، قطعات قفل و لوازم دیگر مورد نیاز این حرفه در خانههای مردم علیگر مساله عجیبی نیست. این صنعت عمیقا در فرهنگ شهر جا افتاده و بر همین اساس، علیگر با لقب "سرزمین قفل ها" نیز شناخته میشود.
برخی میگویند که منشاء قفلسازی در شهر علیگر به دوران حکومت مغولها که در اواسط قرن نوزدهم به پایان رسید، باز میگردد.
اما مورخان به طور قطع میدانند که شرکت بریتانیایی جانسون اند کو (Johnson & Co) در سال ۱۸۷۰ در این منطقه یک فروشگاه راه اندازی کرد. در ابتدا، این شرکت تنها برای واردات قفلهای ساخت بریتانیا و فروش آنها در هند تاسیس شد، اما تا سال ۱۸۹۰، جانسون اند کو تولید در مقیاس کوچک را نیز آغاز کرد.
در طول سالها، صنعتگران هندی ماشین آلات پیچیدهتر و تکنیکهای خارجی را برای تبدیل شدن به قفلسازانی مشهور در جهان ترکیب کردند. برای چندین دهه، علیگر مترادف کیفیت بود.
بیشتر قفلها از آلیاژ برنج (به طور دقیق ۶۰ درصد مس و ۴۰ درصد روی) و در اشکال مختلف ساخته میشوند. قفلهای تولیدی برای موارد مختلف از جمله قفل دوچرخه، قفل در، قفل دستبند، قفل آویز و ... استفاده میشوند.
قفلها به طور معمول در یک خط مونتاژ با یک کارگر متخصص سر هم میشوند. در یک روز عادی، یک صنعتگر ماهر قفلساز میتواند تا ۴۰ قفل تولید کند.
برای ساخت قفلها، صنعتگران از قالبهای ساخته شده از آلیاژ برنج برای فرایند ریخته گری ماسهای استفاده میکنند. این یکی از قدیمیترین و مقرون به صرفهترین روشهای ساخت فلز است. سپس مکانیسمها و اهرمهای قفل سه گانه (که آنها هم دست ساز هستند) با استفاده از دست (و چکش) وارد میشوند. در آخر، محصول نهایی سوهان خورده و جلا داده میشود تا سطح براق مورد نظر شکل بگیرد. صنعتگران شهر علیگر حتی هر کلید قفل را با دست تولید میکنند.
اگرچه تولید قفل یک سنت قدیمی و افتخارآمیز در علیگر محسوب میشود، اما این صنعت با چالشهای بزرگی روبرو است. برای چنیدن دهه، علیگر با موارد بسیار استفاده از کودکان به عنوان نیروی کار مواجه بوده است که هم از نظر رشد و هم از جسمانی برای کودکان مضر است. یک گزارش حتی نشان داد که ۱۸ درصد کودکان وظیفه کار با پرس برقی را بر عهده دارند که یک دستگاه فلزکاری خطرناک است.
کاهش سهم بازار صنعت و همچنین دو بحران اقتصادی در سالهای اخیر شامل سیاست جمع آوری اسکناس در سال ۲۰۱۶ و همه گیری بیماری کرونا از جمله عوامل موثر در ایجاد چنین چالشهایی هستند. این شرایط در کنار افزایش تولید قفل در کشورهایی مانند چین، موجب شده تا قفلهای تولیدی در علیگر به ندرت از بندرهای کشورهای همسایه مانند بنگلادش و سریلانکا دورتر بروند.
برای قرن ها، قفلهای علیگر امنیت دستساز را برای محافظت از موارد ارزشمند به مشتریان خود ارائه کرده اند. اکنون، "سرزمین قفلها" امیدوار است که دولت هند این لطف را جبران کند.