کشف شواهد جدیدی از وجود آب در گذشته مریخ؛ سیاره سرخ میزبان حیات بوده است؟

مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا موفق به کشف مدرکی از گذشته مریخ شده است که می‌تواند شرایط شکل‌گیری حیات را فراهم کرده باشد. این کاوشگر دریافته که این سیاره در حدود 3.6 میلیارد سال پیش چرخه‌های تر-خشک داشته و شاید میزبان حیات بوده است.

کاوشگر کنجکاوی ناسا توانسته تکه‌های حفاظت‌شده‌ای از شکاف‌های گِلی با قدمت بسیار طولانی را شناسایی کند. این شکاف‌ها از وجود چرخه‌هایی از تری و خشکی در مریخ خبر می‌دهند که ممکن است به ایجاد شرایط لازم برای میزبانی از حیات میکروسکوپی منجر شده باشد.

یکی از نظریه‌ها درباره شکل‌گیری حیات در زمین به همین چرخه‌های تر و خشک برمی‌گردد که شرایط ایده‌آلی را برای پدیدآمدن بلوک‌های سازنده ترکیبات شیمیایی پیچیده و حیات میکروبی فراهم می‌کند. حالا این فرضیه ممکن است در مورد مریخ هم صادق باشد.

«ویلیام راپین»، محقق ارشد این پژوهش، در بیانیه‌ای می‌گوید: «این اولین مدرک ملموسی است که نشان می‌دهد اقلیم باستانی مریخ چنین چرخه‌های تر-خشک منظمی مثل زمین داشته است. اما نکته مهم‌تر این است که چرخه‌های تر-خشک برای تکامل مولکولی که می‌تواند به شکل‌گیری حیات منجر شود، مفید و حتی شاید ضروری است.»

کنجکاوی چگونه در مریخ شواهد این چرخه‌های تر و خشک را پیدا کرد؟
مریخ‌نورد کنجکاوی در سال 2021 به منطقه‌ای از سیاره سرخ در نزدیکی دهانه گیل رسید که حاوی ستیغ‌های خاص چندضلعی بود. این الگوها پیش‌تر هرگز در این سیاره دیده نشده بودند. کنجکاوی به فرمان مرکز کنترل از یکی از شکاف‌های پیش روی خود نمونه‌برداری کرد و داده‌هایش را به زمین فرستاد.

بررسی‌ها نشان داد که زیر سطح آن ناحیه دو لایه خاک وجود دارد. یک لایه غنی از رس و دیگری غنی از مواد معدنی شور نظیر سولفات بود. با توجه به اینکه مواد معدنی رس در آب ساخته می‌شوند و سولفات نیز زمانی به‌وجود می‌آید که آب خشک می‌شود، وجود این دو ماده مدرک محکمی مبنی بر وجود چرخه‌های تر-خشک است.

زمانی که گِل خشک می‌شود، اندازه کمتری پیدا می‌کند و اتصالاتی به شکل حرف T را به‌وجود می‌آورد. شکل‌های چندضلعی این منطقه نیز به‌خاطر تکرار پیوسته این چرخه‌ها به‌وجود آمده است. از طرف دیگر، این شکاف‌ها به‌خاطر وجود لایه سختی از سولفات در طی میلیاردها سال در امان مانده و از بین نرفته‌اند.

نتایج یافته‌های دانشمندان در مجله Nature منتشر شده است.

منبع:دیجیاتو