دولت رئیسی ۲۰ میلیون شغل ایجاد کرد؟

به‌تازگی امام جمعه موقت شیراز طی سخنانی ادعا کرده که دولت رئیسی بیش از ۲۰ میلیون شغل ایجاد کرده و حدود دو میلیون مسکن هم ساخته؛ آماری که تا کنون نه از زبان هیچ دولتمردی که درصدد نشان دادن کارنامه بهتری از خود در پایان فعالیتش است، شنیده شده و نه با واقعیات اقتصادی همخوانی دارد.

در حالی امام جمعه شیراز از ایجاد ۲۰ میلیون شغل می‌گوید که ارقام بسیار کوچکتر -که از زبان وزیر کار یا مقامات اقتصادی دیگر در این باره به گوش می‌خورد- با واکنش‌های تندی همراه شده و با محاسباتی ساده به زیر سوال رفته‌اند.

نکته‌ای که سخنان فوق را تعجب‌برانگیزتر می‌کند این است که خود دولت وعده ایجاد یک میلیون شغل را در سال داده و اگر فرض کنیم این وعده محقق شده، با احتساب گذشت دو سال از عمر دولت، تا کنون دو میلیون شغل ایجاد شده است! اما آیا همان یک میلیون شغلی هم که مقامات از آن دم می‌زنند واقعا ایجاد شده و آمار‌ها آن را تایید می‌کنند؟

آمار‌ها چه می‌گویند؟

پیشتر دولت اعلام کرده بود که ۹۹۴ هزار نفر به جمعیت شاغل کشور در یک سال گذشته اضافه شده است. زمستان ۱۴۰۰ جمعیت شاغل حود ۲۳ میلیون و ۱۷۴ هزار نفر بود و اگر این میزان به تعداد شاغلان افزوده شود، یعنی جمعیت شاغل در سال بعد باید از ۲۴ میلیون نفر عبور کند، اما آمار‌ها آن را تایید نمی‌کند. آمار می‌گوید در زمستان ۱۴۰۱، تعداد شاغلان کشور ۲۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بود. رسانه‌ها با بررسی این آمار‌ها سراغ آن ۷۰۰ هزار نفر را می‌گیرند که یا بیکار شده‌اند و یا به جمعیت غیرفعال سقوط کرده‌اند.

صحبت از تحقق یک میلیون شغل، تنها همین واکنش‌ها را به دنبال نداشته است. عبدالناصر همتی- رئیس کل بانک مرکزی دولت دوازدهم- در توئیتی انتقادی به این موضوع پرداخت و نوشت: «در واقع به جای ایجاد یک میلیون شغل وعده داده شده برای یک‌سال، صرفا ۲۶ درصد آن محقق شده است، یعنی ۲۶۳ هزار نفر به جمعیت شاغل اضافه شده که کمتر از افراد جویای کار جدید محسوب می‌شود.»

عباس عبدی هم دیگر فردی بود که طی یادداشتی با اشاره به آمار‌های گزارش جدید مرکز آمار با طرح این پرسش که این آمار چه می‌گوید، نوشته بود: «در واقع به جای ۱.۳۲۰ میلیون شغل وعده داده شده در سال ۱۴۰۱، فقط ۲۶۳ هزار شغل ایجاد شده است. یعنی ۲۰ درصد آنچه وعده داده شده است؛ اگر مبنا را هم یک میلیون شغل وعده داده شده در انتخابات بدانیم فقط ۲۶ درصد آن محقق شده است. این آمار رسمی کشور است و امیدواریم که مسئولان دولتی از تحلیل آن ناراحت نشوند، زیرا وعده داده، ولی عمل نکرده‌اند.»

در ضمن، در واکنش به سخنان امام جمعه هم شخصی در فضای مجازی با استناد به اطلاعات مرکز آمار ایران، نوشته که کل شاغلان ایران حدود ۲۴ میلیون نفر است. وقتی ۲۰ میلیون شغل در دولت رئیسی ایجاد شده، یعنی در دولت روحانی کلا چهار میلیون نفر سر کار می‌رفتند! گفته‌ای که در نوع خود قابل تامل است.

هزینه ایجاد شغل چقدر است؟
در حالی چنین ادعا‌هایی مطرح می‌شوند که نمای کلی اقتصاد ایران از تورم گرفته تا گرانی اجاره و خرید مسکن نشان می‌دهد که هزینه ایجاد شغل به شدت بالا رفته و با وجود کسری بودجه هنگفتی که دولت با آن دست به گریبان است و سرمایه‌گذاری‌ای که به دلیل وجود تحریم‌ها و قیود خارجی و البته سوءمدیریت داخلی آب رفته، معلوم نیست بودجه ایجاد این میزان از شغل از کجا رسیده است؟ پیشتر درباره هزینه ایجاد شغل در بخش‌های مختلف اقتصادی نظر یک کارشناس حوزه کار را جویا شده بودیم.

حمید حاج‌اسماعیلی  گفته بود: هزینه ایجاد شغل در بخش‌های مختلف اقتصادی متفاوت است.

وی افزوده بود: هزینه ایجاد مشاغل معمولی خانگی حداقل ۲۰ میلیون تومان است. برای مشاغل خدماتی ۱۰۰ میلیون تومان و برای بخش کشاورزی بیش از ۳۰۰ میلیون تومان.

حاج‌اسماعیلی هزینه ایجاد شغل در بخش صنعت را به مراتب بالاتر دانسته و گفته بود برای کار‌های صنعتی به چند میلیارد تومان نیاز است.

جدای از این گفتگو، بررسی انجام شده از میزان تسهیلاتی که برای اشتغال داده شده، با میزان شغلی که سالانه از این محل ایجاد شده است، نشان از این دارد که میزان وامی که دولت به‌ازای ایجاد هر شغل داده، در مدت زمان گفته شده حدود ۱۰ برابر شده است.

با اینحال، به نظر می‌رسد دولتمردان و مدافعان آن‌ها قصد ندارند دست از عددسازی بردارند و به واقعیات تن دهند، هرچند آنچه مردم احساس می‌کنند متفاوت از خواسته‌های درونی مقامات است.