شرط صحت معاملۀ نسیه چیست؟

در جدیدترین استفتائات منتشر شده از حضرت آیت‌الله خامنه در پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری پاسخ‌هایی درباره استطاعت زن با مطالبۀ مهریه، خرید نسیه بدون تعیین زمان پرداخت، روش تعیین اجرت، رعایت پوشش در نماز‌های مستحبی، فراموش کردن تشهد، استفاده از کِرِم حاوی اجزای حیوان حرام گوشت، وظیفۀ مأموم بعد از قطع اتصال جماعت را به شرح زیر:

استطاعت زن با مطالبۀ مهریه

سؤال۱: آیا حج بر خانمی که از همسرش مهریه طلب دارد و مهریه او برای مخارج حج واجب کفایت می‌کند، واجب است؟

جواب: در صورتی که شوهر توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، زن نمی‌تواند مطالبه کند و مستطیع نیست. ولی اگر شوهر تمکّن دارد و مطالبۀ مهریه برای زن مفسده‌ای ندارد، واجب است مهریه را درخواست کند و به حج برود و اگر مطالبۀ آن برای او مفسده داشته باشد مثل اینکه منجر به نزاع و طلاق شود، مطالبه مهریه، واجب نبوده و مستطیع نیست.

روش تعیین اجرت

سؤال۲: گاهی تعمیرکار هنگام قبول کار، صحبتی از دستمزد نمی‌کند و مشتری نیز پس از تعمیر، مقدار دستمزدی را که تعمیرکار مطالبه می‌کند، زیاد می‌داند و نمی‌پذیرد، تکلیف چیست؟

جواب: در این صورت تعمیرکار برای کاری که انجام داده است، تنها می‌تواند اجرت المثل (اجرت متعارف در مانند این معامله) را مطالبه کند.

خرید نسیه بدون تعیین زمان پرداخت

سؤال۳: اگر در معامله‌ای که به صورت نسیه انجام می‌شود، خریدار بگوید هر وقت پول دستم آمد، پرداخت خواهم کرد آیا چنین معامله‌ای صحیح است؟

جواب: شرط صحت معاملۀ نسیه، معین بودن زمان پرداختِ قیمت معامله است، بنابر این معاملۀ نسیه به صورت مذکور صحیح نیست، ولی اگر فروشنده در فرض باطل بودن معامله نیز به تصرف مشتری در کالای فروخته شده رضایت داشته باشد، استفاده مشتری از آن اشکال ندارد.

رعایت پوشش در نماز‌های مستحبی

سؤال۴: آیا در نماز‌های مستحبی مثل نماز شب، لازم است که زنان همانند نماز‌های واجب، پوشش را رعایت کنند؟ اگر رعایت نشود، نماز باطل است؟

جواب: فرقی بین نماز واجب و مستحب نیست و اگر عمداً رعایت نشود، نماز باطل است.

فراموش کردن تشهد

سؤال۵: اگر در رکعت دوم به نماز جماعت ملحق شویم، اما در رکعت سوم امام که رکعت دوم ماست فراموش کنیم تشهد را به جا آوریم و همراه امام برای رکعت بعد بلند شویم، بعد از نماز وظیفه ما چیست؟ اگر هم قضای تشهد و هم سجده سهو را باید انجام دهیم ترتیب درستشان چیست؟

جواب: اگر قبل از رکوع رکعت بعد متوجه شوید، باید بنشینید و تشهد را بخوانید و نماز را ادامه دهید و اگر بعد از رکوع یا در رکعت بعد به یاد بیاورید، باید بعد از سلام دو سجدۀ سهو انجام دهید، اما بنابر احتیاط واجب، باید قبل از سجدۀ سهو ابتدا تشهد فراموش شده را بخوانید.

استفاده از کِرِم حاوی اجزای حیوان حرام گوشت

سؤال۶: استفاده از کِرِمی (یا صابون و مانند آن) که حاوی غضروف ماهی حرام گوشت است، چه حکمی دارد؟

جواب: حیوانی که خون جهنده ندارد (هر چند حرام گوشت باشد و تذکیه شرعی نشده باشد) و نیز محصولاتی که از آن تهیه می‌شوند، نجس نیستند، ولی استفادۀ از آن در حال نماز جایز نیست؛ بنابراین اگر می‌دانید که از حیوان حرام گوشت تهیه شده، برای نماز باید برطرف شود و چنانچه جذب بدن شده و چیزی از آن باقی نمانده باشد، اشکال ندارد و شستن محل آن لازم نیست.

وظیفۀ مأموم بعد از قطع اتصال جماعت

اگر مأموم بعد از اتمام قرائت امام جماعت نیّت فرادا کند، لازم نیست قرائت را بخواند؛ امّا اگر مأموم در اثنای قرائت قصد انفراد کند، چنانچه بعد از اتمام حمد عدول کند نیاز نیست حمد را بخواند و اگر در اثنای حمد یا سوره، عدول کند احتیاط واجب آن است که آن را از ابتدا به قصد قربت مطلقه (نه به قصد ورود) بخواند.