ثروتمند مشهور در مخمصه سیاسی

دنیای اقتصاد نوشت: روز جمعه هفته گذشته، دفتر دادستانی عمومی پاریس اعلام کرد که در حال بررسی تراکنش‌های مالی برنارد آرنو، میلیاردر فرانسوی و نیکولای سارکیسوف، الیگارش روسی در رابطه با خرید املاک و پولشویی است. این تحقیقات مقدماتی از سال ۲۰۲۲ در جریان بوده، اما اخیرا و به دنبال انتشار گزارشی در نشریه لوموند فرانسه، علنی شده است. سخنگویان هر دو طرف، هرگونه اتهامی مبنی بر فعالیت غیرقانونی این افراد را رد کردند. لازم به ذکر است که طبق قوانین فرانسه، تحقیقات مقدماتی لزوما به معنای ارتکاب تخلف طرفین نیست. به دلیل پیچیدگی فرآیند تراکنش ها، هنوز مشخص نیست که آیا برچسب اتهاماتی مثل پولشویی به دومین فرد ثروتمند جهان و مالک برند‌های LVMH، وارد است یا خیر.

روز جمعه دفتر دادستانی عمومی پاریس اعلام کرد که «برنارد آرنو»، میلیاردر فرانسوی و مالک چند برند لوکس از جمله لویی ویتون به اتهام تراکنش‌های مالی با «نیکولای سارکیسوف»، مدیر شرکت بیمه Reso Garantia «مورد تحقیقات مقدماتی» قرار گرفته است. دفتر دادستانی گفته که تحقیقات در این رابطه در سال ۲۰۲۲ آغاز شده است. اما هفته پیش، به دنبال انتشار گزارشی در نشریه فرانسوی لوموند، این خبر علنی شد. در این گزارش آمده که سارکیسوف از طریق یک تراکنش مالی پیچیده، املاکی واقع در پیست اسکی کورشول را از آرنو خریداری کرده و مقامات در حال تحقیق و تفحص در این باره هستند. در ادامه گزارش به دپارتمان ضد پولشویی «ترکفین»، وابسته به وزارت اقتصاد فرانسه اشاره شده که نخستین بار این معامله را مشکوک اعلام کرده بود. از قرار معلوم، آقای آرنو از طریق یکی از شرکت‌هایش، وامی برای آقای سارکیسوف جور کرده بوده است.

«ژاکلین لافون» وکیل آقای آرنو ضمن رد ادعا‌ها و دخالت موکلش در معاملات مشکوک، به رویترز گفته: «عملیات گسترش هتل شول بلان، کاملا علنی بوده و با رعایت کامل قانون صورت گرفته. به دلیل پوشش رسانه‌ای این افشاگری‌ها و اتهام زنی‌های متعاقب آن، لازم دیدیم که به هرگونه ابهامی پاسخ دهیم. این اتهامات همان‌قدر که بی اساسند، پوچ نیز هستند. به علاوه، واقعا می‌توانید تصورش را بکنید که برنارد آرنو، که طی ۴۰ سال، چند شرکت مطرح فرانسوی و اروپایی را گسترش داده، به دنبال پولشویی برای گسترش یک هتل باشد؟»

از سوی دیگر، «ایگور ایوانوف»، سخنگوی شرکت بیمه Reso Garantia به نیویورک‌تایمز گفته که آقای سارکیسوف هرگز در تراکنشی که تحت بررسی است، نقشی نداشته. او گفته: «این تراکنش توسط یک واحد سرمایه‌گذاری کوچک که تخصصش، سرمایه‌گذاری در املاک اروپایی ا ست، صورت گرفته. برخی از آن املاک در کورشول قرار دارند که پیست اسکی آقای سارکیسوف نیز در همانجاست. همه تراکنش‌ها توسط شرکت‌های فرانسوی، دفاتر اسناد فرانسوی و وکلای فرانسوی انجام شده‌است».

شرکت بیمه Reso Garantia همچنین از سوی مقامات قضایی فرانسوی در رابطه با یک پرونده دیگر، تحت عنوان «تجارت نفوذ»، در دست بررسی ا ست که از قرار معلوم، «نیکلا سارکوزی» رئیس‌جمهور سابق فرانسه نیز در آن نقش داشته. دفتر دادستانی پاریس از اظهارنظر بیشتر در این رابطه خودداری کرده. نشریه فورچون نیز در گزارشی به این مساله پرداخته و تاکید کرده که تحقیق و تفحص به معنای مقصر بودن طرفین نیست و هیچ‌کدام از طرفین هنوز متهم نشده اند.

زیر ذره بین

شرکت LVMH که مالک برند‌های لوکسی مثل دیور و لویی ویتون است، از نظر ارزش بازار جزو بزرگ‌ترین شرکت‌های اروپاست. طبق شاخص ثروتمندان بلومبرگ، ثروت خالص آقای آرنو ۱۶۷ میلیارد دلار است. این گروه در نیمه اول سال ۲۰۲۳، رقمی نزدیک به ۴۴۵ میلیارد دلار درآمد کسب کرده که در مقایسه با همین بازه در سال قبل، ۱۵‌درصد افزایش داشته. این شرکت قرار است اسپانسر اصلی المپیک تابستانی ۲۰۲۴ فرانسه باشد و میلیون‌ها دلار پول به این رویداد بزرگ ورزشی تزریق کند.

LVMH طی این سال‌ها رشد چشمگیری داشته و به سرعت به یکی از شرکت‌های لوکس کلیدی جهان تبدیل شده که همین باعث شده گاهی زیر ذره بین برود یا مورد شکایت قرار گیرد، از جمله پرونده مالیاتی شرکت که از سال ۲۰۱۹ در جریان بوده. در آخرین دادگاه مربوط به این پرونده، آرنو نتوانست از اقدامات شرکتش دفاع کند و دادگاه با قرار بازرسی مجدد فعالیت‌های او به پایان رسید.

چتری به نام LVMH

برنارد آرنو در حال حاضر ثروتمندترین فرد جهان پس از ایلان ماسک است. این میلیاردر ۷۴ ساله، مالک و مدیرعامل شرکت LVMH است که بیش از ۷۰ برند لوکس جهان را تحت کنترل دارد. نام او با برند‌های لوکس گره خورده. با شنیدن اسم برنارد آرنو، بلافاصله یاد برند‌های پر زرق و برق و بوتیک‌های شیک فرانسوی می‌افتیم. اما او از ابتدا در کار برند‌های لوکس نبود. در واقع، به عنوان یک مدیرعامل لوکس، او یک شروع غیرمعمولی داشت. آرنو کارش را به عنوان مهندس و توسعه دهنده املاک در شرکت مهندسی خانوادگی اش شروع کرد. سال ۱۹۸۴، او به این نتیجه رسید که رویایی فراتر از حوزه ساخت‌وساز دارد.

بنابراین، تصمیم گرفت شرکتی برای خودش بخرد و در مقیاس جهانی گسترش دهد. در آن دوران، ریسک‌های زیادی کرد تا بالاخره توانست شرکت خوشه‌ای معروف Boussac را خریداری کند تا مالک یکی از بهترین برند‌های مد جهان، یعنی دیور شود. پس از فروش سایر دارایی ها، سراغ اهداف بعدی اش رفت که یکی از آن‌ها لوئی ویتون بود؛ و نهایتا در سال ۱۹۸۷، با ادغام دو برند مطرح فرانسوی، LVMH را خلق کرد. آرنو طی ۳۰ سال فعالیتش در حوزه کسب و کار، توانست بسیاری از برند‌های معتبر جهان را زیر چتر خود بگیرد. چتری بزرگ به نام LVMH.

رد پای آرنو در سیاست

آرنو تنها یک چهره درخشان در عرصه تجارت نیست. با او مثل یک رئیس‌جمهور برخورد می‌شود؛ و شرکتش، به مانند دولتی در دل دولت دیگر است. آرنو در واقع به مظهر وارونگی توازن قدرت بین سیاست و تجارت بدل شده‌است. تقویم، بیستم ژوئن را نشان می‌دهد. هنوز خبری از باراک و میشل اوباما نیست. کسی نمی‌داند اصلا می‌آیند یا نه. اما آیا مهم بود؟ این شایعه میان افرادی که به همایش مد لویی ویتون دعوت شده بودند پخش شده بود و همه آن را باور کرده بودند. آنقدر‌ها هم باورنکردنی نبود. به هر حال لویی ویتون قبلا هم از یک سیاستمدار برای تبلیغاتش استفاده کرده بود. ۱۶ سال پیش. لازم نبود حتما روس یا اهل سیاست باشید تا آن را دیده باشید. در این تبلیغ، تصویری از «میخائیل گورباچف» را می‌بینید که در صندلی عقب یک ماشین نشسته در حالی که یک ساک لویی ویتون کنار دستش است، آن هم در کنار دیوار برلین. این چه معنایی دارد جز اینکه، هیچ‌کس نمی‌تواند در مقابل بزرگ‌ترین گروه برند‌های لوکس جهان، مقاومت کند حتی گورباچف.

هر جا زرق و برق هست، و هر جا صحبت از توسعه هست، نام آرنو هم شنیده می‌شود. مثلا همایش‌های گروه ۲۰. در یکی از این همایش ها، ماشین‌های مشکی رنگ و لوکس توقف می‌کردند و مهمان‌ها پیاده می‌شدند. از سیاستمداران گرفته تا سلبریتی ها. بادیگارد‌ها و پلیس‌ها همه جا دیده می‌شدند تا امنیت مهمان‌ها را حفظ کنند. میان مهمان ها، چهره‌هایی مثل لئو دی‌کاپریو به چشم می‌خورد. ترافیک عجیب و غریبی در شهر ایجاد شده بود. در این میان، صدای یکی از نگهبان‌ها شنیده می‌شد که می‌گفت: «به شما قول می‌دهم که آقای آرنو، کلی اشتغال‌زایی می‌کند».

در کشوری مثل فرانسه، ثروتمندترین مرد جهان بودن (بعد از ایلان ماسک)، جایگاه ویژه‌ای به فرد می‌دهد. هیچ‌کس این را به کلام نمی‌گوید، اما هیچ‌کس منکرش هم نمی‌شود که جایگاه آقای آرنو، چیزی شبیه به رئیس یک کشور است. هیچ چهره‌ای در فرانسه نیست که به اندازه او، مورد علاقه مطبوعات آمریکایی باشد. به علاوه، ارزش شرکت او، بیش از بودجه ملی کشور است. «جروم باتو»، فیلسوف و اقتصاددان، آرنو را در چند جمله خلاصه کرد: «برای اولین بار در کشوری مثل فرانسه که هیچ چیزی بالاتر از دولت نیست، یک فرد، قدرتمندتر از شاه است».

چنین اخباری، جزء جدایی ناپذیر زندگی میلیاردر‌ها هستند و آرنو نیز از این قاعده مستثنی نیست. به هر تقدیر، نام آرنو حالا در سرخط خبرهاست، با تیتر‌هایی مثل «پولشویی مرتبط با روسیه»، «تراکنش با تاجر روس» یا «دومین فرد ثروتمند جهان به دلیل ارتباط با الیگارش روس تحت تفحص قرار گرفت». به نظر می‌رسد که انتشار این خبر با چنین تیترهایی، آن هم در بحبوحه جنگ میان روسیه و اوکراین، بیشتر یک بازی رسانه‌ای و با هدف جذب مخاطب باشد، چرا که این روز‌ها تجارت با روسیه، سوژه جذابی برای رسانه هاست.

طی ماه‌های اخیر، انجام تراکنش‌های مالی با میلیاردر‌های روسی، موسوم به الیگارش‌ها سوژه رسانه‌ها بوده. از زمان جنگ میان اوکراین و روسیه، کشور‌های غربی از جمله آمریکا، بسیاری از افراد و نهاد‌های روسیه را تحریم کرده اند. اما این مانع از انجام تراکنش میان طرفین نشده. طبق گزارش رویترز در مارس امسال، به‌رغم تحریم ها، هنوز تجارت قابل‌توجهی میان کشور‌های اتحادیه اروپا و روسیه در جریان است که به باور نویسنده این مقاله، این ناشی از لابی گری‌های موفق، عدم‌تمایل اتحادیه اروپا به اقدامات جدی‌تر و نگرانی‌ها در رابطه با ضربات احتمالی به زنجیره تامین جهانی‌ست.

پس از آغاز جنگ، ده‌ها شرکت مطرح از روسیه خارج شدند، اما تا تابستان سال گذشته، بیش از ۱۰۰ شرکت در حوزه اتحادیه اروپا کماکان در روسیه فعال بودند. گرچه ماندن در روسیه، تبعاتی برای شرکت‌ها داشت (از جمله آسیب به وجهه و ضربات مالی)، اما برای بسیاری از آنها، ریسک رفتن از روسیه، بسیار بیشتر از ماندن بود. به همین علت، بسیاری از آن‌ها ماندند و با سختی‌ها کنار آمدند. دو سال از جنگ گذشته و تعداد قابل‌توجهی از برند‌های غربی کماکان در روسیه فعالند، از جمله خرده فروشی آلمانی «مترو» و شرکت فیلیپ موریس. اما به باور «آنه سیلوین»، تحلیلگر اقتصادی فایننشال تایمز، هر چه جنگ طولانی‌تر شود، ممکن است تبعات جدیدتری بر این شرکت‌ها نمایان شود؛ تبعاتی که شاید هرگز پیش‌بینی اش نمی‌کردند.