جونقان از شهرهای استان چهارمحال و بختیاری که در نزدیکی و در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری از شهرستان شهرکرد قرار دارد. با توجه به قدمت این شهر، حضور آثار تاریخی و جاذبههای گردشگری تاریخی در این منطقه از استان، بدیهی است و در این زمینه میتوان به «قلعه سردار اسعد بختیاری»، که از جمله مشهورترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی شهرکرد و جونقان است، اشاره کرد.
به گزارش کجارو، جونقان از شهرهای استان چهارمحال و بختیاری که در نزدیکی و در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری از شهرستان شهرکرد قرار دارد. این شهرستان در احاطه کوههای استان است و یکی از تنگههای مشهور به نام «درکش ورکش»، که در راه باستانی «دزپارت»، قرار دارد، در فاصله کمی از این شهرستان قرار گرفته است.
منطقهای که وجود آثار و شواهدی همچون طاقهای سنگی تنگه متعلق به دوران ساسانیان و نیز سنگ نوشته عصر اتابکان که در این دره موجود است، حکایت از قدمت و تاریخ کهن آن دارد. روایتی قدیمی در مورد وجه تسمیه این شهر به جونقان وجود دارد؛ به نظر میرسد که «گینه گان»، برگرفته از زبان پهلوی است و از دو بخش «گونه» به معنای «برجستگی» و «خوب» و «گان» که پسوند مکان و به معنای «مانند»، تشکیل شده است.
گویا جونقان از سرزمینهایی است که دارای منابع آب فراوان، زمینهای حاصلخیز کشاورزی و نیز مراتع و چراگاههای غنی بوده و در مسیر تردد و عبور کاروانها قرار داشته است و به همین دلیل به نام جونقان که معرب گینه گان است، شهرت یافته است.
با توجه به قدمت این شهر، حضور آثار تاریخی و جاذبههای گردشگری تاریخی در این منطقه از استان، بدیهی است و در این زمینه میتوان به «قلعه سردار اسعد بختیاری»، که از جمله مشهورترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی شهرکرد و جونقان است، اشاره کرد.
جالب است بدانید که این اثر تاریخی که در فاصله ۴۰ کیلومتری از شهرکرد و در مرکز شهر جونقان قرار دارد، درواقع روزگاری اقامتگاه تابستانی «حاج علی قلی خان بختیاری»، بوده و نقش اساسی و پررنگی در انقلاب مشروطه و فتح تهران به دست بختیاریها ایفا کرده است؛ چرا که مورخان معتقدند که طرحها و برنامهریزیهای انقلاب مشروطه به فرماندهی سردار اسعد بختیاری در این قلعه صورت گرفته است.
در واقع، حسین قلی خان ایلخانی و کلب علی خان (عموی وی)، زمانیکه در جونقان به قدرت سیاسی دست مییابند، این شهر را به دلیل رشادتها و شجاعتهای جوانانش به عنوان مرکز قدرت سیاسی خود انتخاب میکنند. سپس در زمانهای بعد، علی قلی خان سردار اسعد در سالهای پایانی حکومت قاجاریان، تصمیم به ساخت کاخی زیبا و باشکوه روی بقایای منزل پدری خویش که اتفاقا در گذرگاهی قرار داشت، ساخت.
برخی معتقدند که بواسطه ایجاد قراردادهای تجاری بین خانهای بختیاری و تاجران انگلیس، علی قلی خان سردار، این کاخ را بنا کرد تا هم محل تصمیمگیریهای بزرگ باشد و هم خانهای بختیاری بتوانند نظارتی کامل بر اجرای دقیق و بدون اشکال این قراردادها، داشته باشند. از جمله این رخدادها میتوان به اجتماعات تشکیل شده برای مشروطه و ایجاد قیامی پرقدرت و درنتیجه فتح تهران و اصفهان توسط مردم جونقان و بختیاریها اشاره کرد.
معماری قلعه با الهامگیری از معماری جدید فرانسه و مطابق با کاخهای اروپایی قرن ۱۹ میلادی است که دستور آن با هماهنگی امین السلطان، صدر اعظم ناصرالدین شاه قاجار انجام شده است. این کاخ افسانهای در دوران پویایی خود بسیار زیبا و چشمگیر بود و هر تماشاگر و ایرانشناس اروپایی را در نگاه نخست متحیر کرده و زبان تحسین آنها را میگشود. هرچند عمارت کاخ در ابتدا بهگونهای متفاوت از آنچه که در امروز شاهد آن هستیم ساخته شده است؛ و به قول «هانری رنه دالمانی»، زیباییهای این کاخ به دلیل معماری چشمگیر و تزئینات انجام شدهاش، ذهن هر بینندهای را متوجه داستانهای شهرزاد قصه گو در داستانهای هزار و یک شب میسازد.
این کاخ در دوران اوج و پویایی خود دارای باغهای بزرگ در اطراف، استخری بزرگ در مرکز، ورودی که به جادهی سنگفرش باستانی مشرف بود، سردری بسیار زیبا و مجلل و تزئیناتی قابل توجه و شگفتانگیز از هنر دست اساتید ایرانی همچون آیینهکاری و نقاشی دیواری و نیز کتابخانهای بزرگ در این کاخ تاریخی مشاهده میشد؛ این در حالی است که متاسفانه امروزه از این کاخ مجلل و دو طبقه، تنها یک سردر و یک شاهنشین برجای مانده است. البته عوامل مختلف طبیعی و اجتماعی، در کنار کمتوجهی در ساخت و سازهای اطراف و نیز استفادههای نادرست از این مکان به عنوان پاسگاه ژاندارمری، کتابخانهی عمومی و مدرسه، از عمده دلایل از بین رفتن بخشهای اصلی این کاخ ارزشمند تاریخی است.
هر چند مدرسهی اسعد، بخش دیگری از قلعهی جونقان است که در ضلع غربی کاخ سردار اسعد، همچنان پابرجا است و گردشگران میتوانند هنگام حضور در این اثر تاریخی، از آن نیز بازدید کنند. در طبقهی فوقانی کاخ که به بخش شاهنشین شهرت دارد، میتوان ایوانی با ستونهای سنگی در سه جهت شمالی، جنوبی و شرقی مشاهده کرد که در مرزهای اتصال، آجرکاری متنوع و دیدنی اجرا شده است. در بخش غربی، کاخ به صورت یک دیوار یک دست و فاقد ستون و آجرکاری مشاهده میشود. درواقع این بخش از کاخ ساده و بدون تجملات است. همچنین در این قسمت از کاخ سردار اسعد اتاقها را با سقفی که به صورت هندسی توفال کوبی شده، پوشاندهاند.
در عمق یک متری از سطح محوطهی کاخ، طبقهی دیگری قرار دارد که طبقه زیرزمین است. برای ورود به این بخش باید از زیر پلههایی که در طبقهی فوقایی تعبیه شده است، استفاده کرد. راهروها و اتاقهایی منشعب در این طبقه قرار دارد که سقف تمامی آنها به سبک قمی پوش، طاقبندی شده است. سازندگان در هر کدام از اتاقها یک بخاری دیواری با گچبریهای ساده، ساختهاند که درواقع به عنوان انبار خدمتکاران مورد استفاده قرار میگرفت.
در کاخ سردار اسعد، تزئینات زیبا و جالبیوجود دارد که برخی از آثار به جا مانده از آنها قابل توجه و تماشایی است. به عنوان نمونه، ستونهای سنگی در بخشهای شمالی، جنوبی و شرقی عمارت کاخ و به صورت دوتایی یا جفت در کنار یکدیگر، ۱۲ ستون (۶ ستون دوتایی)، در ایوان شمالی، ۶ ستون دوتایی در ایوان جنوبی و ۶ ستون دوتایی در ایوان شرقی قرار گرفته است. در بخش زیرین ستونها نیز میتوان اشکال هندسی به صورت مکعب مستطیل را که با نقشهای یکنواخت و مزین به گل چند پَر و نیلوفر است، مشاهده کرد.
نمای خارجی طبقهی زیرین با هنر حجاری استادان ایرانی تزئین شده است. این تزئنیات قطعاتی از سنگ نما، نما و ازارههای سنگی ابزارکاری شده با تصاویر هندسی به شکل مستطیل و لوزی است. همچنین در قسمت جرزهای بین پنجرهها، لچک، پیشانی و لبهی ایوان نیز میتوان نقوش اسلیمی و گل بوته را مشاهده کرد.
هنر گچبری از دیگر تزئینات صورت گرفته در بخش زیرزمین، طبقهی بالا بوده، دو طرف بخش ورودی اصلی بنای کاخ و سربخاریهای اتاقها است که زیبا و تماشایی جلوه میکند.
آجرکاری به شکلهای مستطیل ساده، گل میخی، لوزی و مربعی در کل سطوح خارجی دیوار غربی از بخش بالای بنا و نیز سطوح پیشانی ازارههای سنگی تا بخش انتهایی دیوار و همچنین پخهای چهار زاویه قسهای ایوانها از دیگر تزئیناتی است که هنرمندان سازندهی این اثر ملی، در این بنا اجرا کرده و برزیبایی آن افزودهاند.
استادکاران و هنرمندانی که ساخت و تزئین کاخ سردار اسعد بختیاری را برعهده داشتهاند، با بهکار گیری از روش معرق روی چوب و فلزکوبی، تزئیناتی به صورت گل و بوته را روی درهای ورودی راهروی اصلی در بیشتر فضاهایی که به بخش فوقانی مرتبط است، شکوه و زیبایی چشمگیر و قابل توجهی را ایجاد کردهاند که در نوع خود ستودنی است.
و، اما آخرین بخشی که در کاخ با تزئینات زیبا مشاهده میشود، سردر ورودی رفیعی است که سازندگان آن را با سقف هلالی در دو طبقه ساخته و در دو طرف آنها، اتاقهای مخصوص دیدهبانی و نگهبانی احداث شده است. عمده مصالح استفاده شده در ساخت کاخ، خشت با نمای آجر است که در پیرامون آن ارازههای سنگی مستطیلی منقوش و با ارتفاعی بالغ بر ۶۰ سانتیمتر بهکار برده شده است.
از نکات جالب توجه در مورد کاخ سردار اسعد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نخستین عمارت در چهارمحال و اصفهان که موتور برق و الکتریسیته در آن کارگذاشته شد.
- تالیف لغتنامه دهخدا توسط علیاکبر دهخدا، در این کاخ زیبا آغاز شده است.
- جمع زیادی از پناهندگان سیاسی در زمان جنگ جهانی اول در این کاخ حضور داشتند.
- قلعه جونقان یا کاخ سردار اسعد بختیاری بهعنوان یکی از جاهای دیدنی استان چهارمحال و بختیاری، در تاریخ ۵ دی ماه سال ۱۳۵۶ به شماره ۱۵۴۸ در فهرست آثار تاریخی و ملی به ثبت رسیده است و همواره میزبان گردشگران خارجی و علاقهمندان به تاریخ و هویت ایرانیان است.
بهترین انیمیشنهای ترسناک تاریخ سینما 
سفری پاییزی به زیباترین بازارهای سنتی ایران: بازارهای تاریخی ایران از باستان تا پهلوی 
عکس | کنایه سنگین سپهر حیدری به نتایج استقلال 
علت ثابت ماندن تایمر ماشین لباسشویی چیست؟ + چند راه حل ساده برای رفع این مشکل 
ساعت و روز مسابقه کامران قاسمپور با دیوید تیلور و سعداله یف 
ویدیو | لحظه تصادف علیرضا نیکبخت و همسرش وسط دابسمش 
