فصل پاییز با حال و هوای روبه سردی و خشک بودن خود، اقتضائات خاصی دارد و باید برای حفظ سلامتی جسمی و روحی خود در این فصل از خوردن برخی غذا خودداری کرده و در مقابل برخی مواد غذایی را بیشتر مصرف کنیم.
وقتی وارد فصل پاییز میشویم ناگهان تغییرات آب و هوایی باعث شیوع بیماریهایی مثل سرماخوردگی و آنفلونزا میشوند. بدن به گرمای تابستان عادت میکند که ناگهان وارد فصل سرد پاییز میشویم. مراقبتهای بهداشت، گرم نگهداشتن بدن، پوشیدن لباس کافی و خوردن غذاهای گرم بهترین راه پیشگیری از بیماری سرماخوردگی در این فصل است.
خوراکیهای فصل پاییز عموما شامل غذاهای گرم است. هر چند میوههای فصل پاییز هم تا حدودی به دلیل داشتن ویتامین C از سرماخوردگی و گلو درد پیشگیری میکند.
در ادامه این گزاش با ما همراه شوید تا با هم از بهترین مواد غذایی و پرهیزات فصل پاییز آگاه شویم.
مصرف غذاهای سرخ شده در فصل پاییز به گلودرد صبحگاهی دامن میزند. یکی از غذاهای مناسب فصل پاییز خوردن سیبزمینی کباب است. اگر در رژیم غذایی هستید میتوانید سیبزمینی کباب را در زمان عصر مصرف کنید. در عوض شب را با میوههای گرم سر کنید.
برای اینکه غذا گرمتر شود، به آن ادویه و فلفل اضافه کنید. برای طعم بهتر سیبزمینی کباب، به آن مقدار کمی روغن زیتون هم اضافه کنید؛ خواهید دید به غذایی خوشمزه تبدیل میشود.
یکی از خوراکیهای مناسب فصل پاییز اسفناج است. این سبزی طبع گرم دارد و میتواند یک غذای مقوی و کامل برای روزهای سرد پاییز باشد. شما میتوانید اسفناج را با ماست مصرف کنید. گفته شده به دلیل اینکه اسفناج حاوی آهن است، نباید با لبنیات خورده شود. در حالیکه میزان آهن اسفناج بالا نیست و این مورد فقط به خاطر یک اشتباه رایج شده است.
گوشت ماهی یکی از غذاها با طبع سرد محسوب میشود. با این حال میتواند یکی از خوراکیهای فصل پاییز باشد. برای اینکه سردی گوشت ماهی را از بین ببرید به آن ادویه اضافه کنید. برای گرم شدن آن با نعناع میل کنید. از آن جایی که میزان آفتابگیری بدن به دلیل کاهش نورخورشید کمتر میشود، بدن به ویتامین D بیشتری نیاز دارد؛ اما این ویتامین را میتوانید از طریق مصرف ماهی برای بدن تأمین کنید.
یکی دیگر از غذاهایی که باید در فصل پاییز مصرف کنید، تخممرغ است. این غذا به دلیل داشتن پروتئین و امگا ۳ برای تقویت بدن لازم و ضروری است. اما به جای اینکه در فصل پاییز آن را سرخ کنید، به صورت آبپز میل کنید. یکی از راهها برای گرم نگهداشتن بدن در روزهای سرد، اضافه کردن ادویه و فلفل به غذاست. برای اینکه طعم تخم مرغ بهتر شود به آن فلفل سیاه اضافه کنید.
کلم بروکلی یکی از غذاهای سرشار از آهن و پروتئین است. از سوی دیگر یکی از انواع سبزیجات گرم هم محسوب میشود. اگر کلم بروکلی را در سبد غذایی خود قرار دهید، نه تنها به تأمین مواد معدنی مورد نیاز بدن کمک میکند، بلکه در افزایش گرمای بدن هم تاثیر دارد. شما میتوانید کلم بروکلی را به صورت پخته و همراه با غذا مصرف کنید؛ همچنین این گیاه برای تهیه سالاد هم خوراکی خوشمزهای محسوب میشود.
از آنجایی که لبنیات باعث پایین آمدن دمای بدن میشود، زیادهروی در آن سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند. اگر میخواهید از سرماخوردگی یا آنفلونزا در امان بمانید، بهتر است در خوردن لبنیات زیادهروی نکنید. ماست و دوغ باعث سردی شده و طبع بدن را بلغمی میکند.
یکی دیگر از خوراکیهای مناسب فصل پاییز موادغذایی با طبع گرم است. سیر از جمله مواد خوراکی است که به دلیل داشتن آنتیاکسیدانهای قوی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک زیادی میکند. حتی گفته میشود اگر بدن دچار التهاب و یا عفونت باشد، با مصرف سیر میتوانید آن را درمان کنید.
اگر مجبورید در روزهای سرد پاییز (صبح و شبها) بیرون از خانه باشید، خوردن دمنوش زنجبیل و سیر در غذا را فراموش نکنید. به هر حال برای تغذیه مناسب پاییز از نگاه طب سنتی خوردن این مواد غذایی لازم است.
یکی دیگر از غذاهای مناسب فصل پاییز انواع سوپ و آش است. خوشبختانه در کشور ما تنوع غذایی سوپ و آش کم نیست. سوپ مرغ را همراه با جعفری، پیاز، مقدار کمی پودر سیر و فلفل درست کنید. هویج هم به تقویت بینایی و تأمین ویتامین A بدن در پاییز کمک میکند.
هویج از آن دست مواد خوراکی با طبع سرد است. با این حال اگر آن را به صورت پخته و داخل غذا مصرف کنید، به سردی نمیانجامد.
دمنوشهای مناسبی برای این فصل وجود دارد که غافل نشدن از آنها کار بسیار درستی است. خوردن چای اگرچه خستگی را برطرف میکند؛ اما این دمنوش دوستداشتنی ایرانیها باعث سردی بدن میشود. برای فصل پاییز بهتر است به سراغ دمنوشهای گرم مثل آویشن، دارچین، اسطوخودوس، چای به، چای پونه، آویشن و هل بروید. هدف ما از گفتن توصیههای پاییزی طب سنتی گرم نگهداشتن بدن است.
غذاهای فریز شده و مانده، سرخ کردنیهای مانده، انواع سس، انواع کنسرو، پنیر پیتزا، انواع تنقلات بستهبندی شده، کاکائو، قهوه، نسکافه، چای پررنگ کمتر بخورید.
در این فصل املاح وارد شده به بدن به صورت رسوب در پی خنکی شبها و افزایش صفرا وارد خون میشود. به همین دلیل مصرف مواد مسهل برای دفع مواد قلیایی خون (سودا) که شور و تلخ است مناسب است.
همچنین با توجه به اینکه طبع پاییز سرد و خشک است، مصرف موادی که باعث سردی یا خشکی بدن میشود باید کمتر شود. موادی مانند سیر و غذاهای حاوی ادویه زیاد مثل سوسیس، کالباس و غذاهای حاوی نمک زیاد مثل انواع شورها و ترشیجاتی، چون آبغوره و سرکه و آبلیمو باعث کاهش رطوبت بدن و افزایش خشکی آن میشوند؛ برای همین باید در مصرف آنها دقت کرد.
از جمله خوراکیهای دیگری که باید مصرف آنها در فصل پاییز به حداقل برسد میتوان به غذاهای آماده و حاضری، غذاهای فریز شده و مانده، سرخ کردنیهای مانده، انواع سس، انواع کنسرو، پنیر پیتزا، انواع تنقلات بستهبندی شده، کاکائو، قهوه، نسکافه، چای پررنگ، مواد حاوی افزودنی و مواد نگه دارنده، نان باگت یا خمیر، گوشت گاو و گوساله اشاره کرد.
البته این غذاها در تمام چهار فصل مضرند، اما در این فصل بیش از هر موقع دیگری باید از آنها دوری گزید. همچنین باید مصرف بادمجان، ماهی شور و دودی، پنیر شور، ماست، دوغ و کشک، قارچ، گوجهفرنگی، میوههای ترش (لیموترش، گریپ فروت، انار ترش و پرتقال ترش)، عدس، لوبیا سبز و … را در این فصل کمتر کرد و در صورت مصرف هر کدام از این مواد غذایی حتما باید مصلح آن نیز مصرف شود.
فصل پاییز مناسب مصرف هرچه بیشتر مواد غذایی با طبیعت گرم وتر است. گوشت بره، شتر، بلدرچین، گندم، نان، نخود و لوبیا (با خیساندن نفخ آن گرفته شود)، سیب، موادغذایی آب پز و یا کبابی (سرخ کردنی بسیار کم)، میوههای شیرین و آبدار (انار شیرین و انگور شیرین)، کشمش، مویز، بادام، زرده تخم مرغ (آب پز یا عسلی)، شیره خرما و شیره انگور، مربای بالنگ، به، سبزیجات، چغندر، ترب، هل و دارچین، انجیر، شیر با عسل، شیر برنج، فرنی و کنجد همگی غذاهای مناسب فصل پاییز هستند.
میوههایی برای مصرف پاییزی
میان وعدهها را نباید در این فصل فراموش کرد. یک عدد سیب میان وعدهای ایدهآل محسوب میشود. سیب میوهای خوش طعم، کم کالری و سرشار از آنتی اکسیدان است.
کدو حلوایی نیز سرشار از بتاکاروتن است که در بدن تبدیل به ویتامین آ میشود و در حفظ سلامت پوست، چشم و استخوانها بسیار موثر است. مصرف کدو حلوایی منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن خواهد شد و آن هم به دلیل وجود ویتامین ث و فیبر موجود در آن است.
سیب، موادغذایی آب پز و یا کبابی، میوههای شیرین و آبدار مانند انار شیرین و انگور شیرین، کشمش، مویز، بادام، زرده تخم مرغ (آب پز یا عسلی)، شیره خرما و شیره انگور، مربای بالنگ و به زیاد بخورید.
مصرف انار در فصل پاییز تضمین کننده سلامت قلب است و میتواند منجر به جلوگیری از آسیبهای گردش خون با کاهش تجمع چربیهای مضر در عروق شود. در واقع مصرف منظم انار با سلامت قلب ارتباط دارد.
شلغم از جمله ریشههای خوراکی سبزیجات است که میتواند در روزهای پاییزی جانشین مناسبی برای تربچه و کلم باشد. شلغم منبع عالی از ویتامینهای A، K و همچنین اسیدفولیک است.
همچنین تحقیقات نشان میدهد که میوه پاییزی «به» غنی از خواص ضد ویروسی است. فنولهای موجود در این میوه با فعالیتهای ضد ویروسی قوی و خواص آنتی اکسیدانی که دارند، در برابر سرماخوردگی و سایر بیماریهای ویروسی از بدن محافظت میکنند.
«به» مانند بسیاری از میوهها غنی از مواد مغذی، چون ویتامینهای A، B، C فیبر و همچنین مواد معدنی مثل پتاسیم، مس، سلنیوم، روی، فسفر، کلسیم، آهن و منیزیم است.
از دیگر مواد سرشار از آنتی اکسیدان مناسب در پاییز برگ چغندر است. وجود این آنتی اکسیدانها از تکثیر و رشد سلول سرطانی ریه، تخمدان، پروستات و… ممانعت میکند؛ ضمن اینکه خواص چغندر پیری را نیز به تعویق میاندازد.
میوه دیگری که در تدابیر طب سنتی برای پاییز به آن اشاره میشود، عناب است. طبع این میوه معتدل و مرطوب و طعم آن شیرین است. این میوه قدرت ماهیچهها و توان بدنی را افزایش میدهد. همچنین از خواص عناب خشک میتوان به آرام بخش بودن، ضد استرس و بیخوابی، تقویت حافظه، مفید برای کبد و کلیهها و نیز دفع کنندگی بلغم اشاره کرد.
منبع:فارس