پایه‌های رشد اقتصادی ایران در سال‌های اخیر

عوامل رشد اقتصادی در سه سال اخیر با تغییراتی همراه بوده است.

به گزارش فردای اقتصاد؛ نمودار بالا نشان می‌دهد رشد اقتصادی هر فصل (نسبت به فصل مشابه سال قبل) چگونه در هفت سال گذشته تغییر کرده و هر رشد مثبت و منفی را کدام بخش‌های اقتصادی ساخته‌اند.

طبق برآورد مرکز آمار، رشد اقتصادی در تابستان ۱۴۰۲ به ۷٫۱ درصد رسیده که این رشد تقریباً بین دو بخش نفت و خدمات تقسیم شده است. اما بر خلاف رشد دو فصل اخیر، در سال گذشته اثر نفت بسیار کمتر بوده و به جای آن صنعت و ساختمان اثر مهم‌تری روی رشد اقتصادی داشته‌اند.

بخشی از رشد دو سال اخیر را می‌توان در چارچوب کاهش اثرات شوک‌های بیرونی بر اقتصاد ایران دید. افزایش نسبی قیمت و فروش نفت هم با توجه به وابستگی دسته‌ای از بخش‌های غیرنفتی اقتصاد، اثر مشخصی گذاشته است.

درآمد سرانه در چه وضعیتی قرار دارد؟

درآمد ملی و سرانه برای دو فصل اخیر در دسترس نیستند، اما مرکز آمار ایران اخیراً برآوردی از درآمد خالص ملی و سرانه تا سال ۱۴۰۱ منتشر کرده است. این شاخص‌ها معمولاً از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار با تأخیر بیشتری نسبت به سایر آمار‌های حساب‌های ملی ارائه می‌شوند. نمودار پایین نوسانات درآمد سرانه ایرانیان طی دهه ۹۰ و رشد مجموعاً دو درصدی این درآمد طی ۱۱ سال را نشان می‌دهد.

درجازدن اقتصاد ایران در دهه ۹۰ معمولاً بیشتر از همه با استناد به یک شاخص آماری مهم بیان می‌شده: درآمد سرانه. درآمد خالص ملی سرانه نشان می‌دهد هر سال چقدر درآمد ناشی از تولید ملی به طور متوسط به هر ایرانی رسیده است. برای مثال، برای محاسبه آن مصرف سرمایه ثابت هر سال از تولید ناخالص ملی کم می‌شود.

با این حال، قبلاً محاسبات بانک مرکزی خبر از افت شدیدتر درآمد سرانه در دهه نود، کاهشی شدیدتر از سی درصد می‌داد. اما در برآورد مرکز آمار افت کمتری طی این دهه دیده می‌شود که یک عامل احتمالی‌اش این است که استهلاک سرمایه در محاسبات این نهاد آماری افزایش جدی نداشته است.