چند روز پیش بود که یکی از دانشجویان خوابگاه الزهرا در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتى، از شیوع ساس در این خوابگاه خبر داد و گفت، مسئولان دانشگاه برای رفع این مشکل همکاری نمی‌کنند. شیوع ساس در خوابگاه‌های دانشجویی اتفاق جدیدی نیست و البته خطرات چندانی هم ندارد، اما بی‌توجهی به آن می‌تواند منجر به تشکیل جمع بزرگی از این حشره خونخوار شود که این روز‌ها سروصدای زیادی هم در اروپا و آسیا به‌پا کرده است.
به گزارش هم‌میهن، مردم برخی کشور‌ها در حالت آماده‌باش برای مواجهه با آن قرار گرفته و برخی مدارس فرانسه هم به‌دلیل افزایش شدت گزش ساس تعطیل شده‌اند. مشکل، اما اینجاست که دانشجویان ساکن در خوابگاه‌ها تنها گرفتار ساس‌ها نیستند و به‌قول خودشان با انواع و اقسام حشرات مثل سوسک، کنه، شپش، مارمولک و حتی موش هم همزیستی دارند؛ همزیستی ترسناک و آزاردهنده‌ای که زندگی خارج از محیط خوابگاه را برای‌شان سخت کرده است.
این اولین باری نیست که خوابگاه‌های دانشجویی با ساس درگیر می‌شوند. همین خوابگاه دانشگاه الزهرا پیش از این هم درگیر ساس شده بود. در گزارشی که آبان‌ماه سال ۸۹ منتشر شد، ماجرای ابتلای دانشجویان به یک بیماری پوستی با منشأ ساس، از شیوع این حشره در خوابگاه دانشجویی در دانشگاه‌های علامه طباطبایی و الزهرا حکایت داشت.
همان موقع ابراهیم نعیمی، مدیر امور دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی با تأیید شناسایی بیماری پوستی در اثر «ساس» گفته بود که با سمپاشی کل خوابگاه و ضدعفونی پتو‌های دانشجویان جلوی شیوع بیماری گرفته شد. نعیمی از شیوع این بیماری پوستی در سه واحد دیگر این خوابگاه دخترانه دانشگاه علامه طباطبایی هم خبر داده بود.
در آبان‌ماه سال ۹۴ هم خوابگاه دانشجویی الزهرا دانشگاه علوم پزشکی کاشان، به‌دلیل شیوع ساس به‌طور کامل تخلیه شد و برخی کلاس‌های دانشجویان به حالت تعلیق درآمد تا کل خوابگاه، پتو‌ها و وسایل دانشجویان ضدعفونی شود. تیرماه سال ۹۸ هم یکی از خوابگاه‌های دانشگاه شریف، درگیر ساس شد. به‌طوری‌که اعلام شد، تعداد زیادی از اتاق‌ها ساس دارد.
سینا میری که آن زمان از اعضای شورای صنفی خوابگاه طرشت بود، اعلام کرد که سم‌پاشی‌ها بی‌نتیجه بوده و بیشتر دانشجویان صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند، روی بدن‌شان جای گزش این حشره را که به‌صورت یک جوش است، می‌بینند.
مدیر وقت امور خوابگاه‌های این دانشگاه، اما تقصیر را گردن دانشجویان انداخته بود: «هر ترم افراد جدیدی به خوابگاه اضافه می‌شوند، گاهی دانشجویان از جا‌های دیگر به‌صورت میهمان می‌آیند و ناخواسته ممکن است انتقال حشره صورت بگیرد.
مثلاً وقتی با قطار سفر می‌کنند، ممکن است از قطار این حشره وارد وسایل‌شان شده باشد. ساکنان خوابگاه‌ها از جا‌های مختلف کشور می‌آیند، شرایط اقلیمی متنوعی دارند و ممکن است انتقال به این شکل باشد. حتی گاهی خود دانشجویان فکر می‌کنند پشه آنها را نیش زده است.»
ساس، اما تنها مشکل خوابگاه‌های دانشجویی نیست، در گذشته خبر‌هایی هم درباره شیوع شپش در این مکان‌ها منتشر شده بود. نمونه آن در فروردین‌ماه سال ۹۵ بود که یکی از خوابگاه‌های دانشجویی دختران دانشگاه علم و صنعت به مدت ۱۰ روز تعطیل شد.
یکی از دانشجویان ساکن در خوابگاه الزهرا دانشکده شهید بهشتى، چندی پیش در مطلبی عنوان کرد: «خوابگاه الزهرا را ساس زده و مسئولان حاضر به سمپاشی آن نیستند، چون می‌گویند نمی‌توانند اتاق‌ها را تخلیه کنند. درنهایت هم اعلام کردند، چیزی جز چند تا گزش برای بچه‌ها وجود نخواهد داشت.»
به گفته این دانشجو، شیوع ساس از چند وقت پیش رخ داده و در حال حاضر تمام اتاق‌ها درگیر این مشکل شده‌اند. اواخر هفته گذشته هم نشست خبری نمایندگان تشکل‌های دانشجویی برخی از دانشگاه‌های کشور برگزار شد و محدثه سادات‌فاطمی، فعال دانشجویی و عضو مجمع اسلامی دانشگاه الزهرا درباره شیوع ساس گفت: «این ترم به همه دانشجو‌ها گفتند به خوابگاه بیایید، درحالی‌که جای خواب و خوابگاه آماده نبود. حتی در‌های انباری‌ها بسته بود و دانشجویان رختخواب نداشتند و در نمازخانه خوابیدند. خوابگاه دانشگاه الزهرا هم ساس زده و مسئولان این مشکل را قبول نمی‌کنند.
درحالی‌که یکی از طبقات خالی شده، ولی دانشجویان قرنطینه نشدند و سه بخش دیگر هم درگیر ساس شده است.» البته بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، اواخر هفته گذشته در بازدید از خوابگاه دانشجویی الزهرا رفع مشکلات خوابگاهی دانشجویان را یکی از اولویت‌های وزارت بهداشت عنوان کرد و گفت، تلاش می‌کنیم با تامین منابع مالی، خوابگاه‌های دانشجویی را به استاندارد‌های لازم برسانیم.
این، اما تمام ماجرا نیست، علاوه بر ساس، سوسک‌ها، شپش‌ها و کک‌ها هم در برخی از خوابگاه‌های دانشجویی جولان می‌دهند و به‌عنوان موجودات ناخوشایند منجر به آزار و اذیت ساکنان خوابگاه‌های دانشجویی شده‌اند.
این نکته را «لیلی» که نزدیک ۵ سال است در خوابگاه زندگی می‌کند، تایید می‌کند و می‌گوید: «۳ سال برای کارشناسی و یک‌سال‌ونیم برای کارشناسی‌ارشد، در خوابگاه زندگی کردم. زندگی خوابگاهی به‌ویژه در مکان‌های دولتی و دانشگاهی، وحشتناک است، چون چیزی به‌نام بهداشت وجود ندارد. در دوران کارشناسی تعدادمان بیشتر بود، حدود ۱۰ نفر در یک اتاق بودیم و به‌طرز عجیبی همیشه همه‌مان عفونت و خارش‌های پوستی داشتیم.
فکر می‌کردیم به‌دلیل بالا بودن تعداد افراد است، اما در دوره کارشناسی‌ارشد دو نفر بودیم و یک خوابگاه دیگر در غرب تهران که باز هم همین وضعیت وجود داشت.»
او ادامه می‌دهد: «در تعطیلات عید و تابستان که به خانه برمی‌گشتم، این خارش‌ها بعد از چند روز تمام می‌شد و همین نشان می‌دهد که منشأ همان خوابگاه دانشجویی است. در زندگی خوابگاهی تمام امور نظافت و بهداشتی به‌عهده دانشجوهاست و همین مسئله باعث می‌شود که تا حد زیادی تمیزکاری‌ها انجام نشود. چیزی که در خوابگاه‌های دانشگاهی و دولتی اصلاً رعایت نمی‌شود؛ چون نه کارکنان خوابگاه به امور نظافت و بهداشت محیط توجه جدی دارند، نه دانشجو‌ها به‌دلیل مشغله‌های زیاد چنین مسائلی را رعایت می‌کنند.»
لیلی می‌گوید، زندگی در خوابگاه‌های دانشجویی، مساوی است با همزیستی با موش، مارمولک و سوسک: «هر روز که از خواب بیدار می‌شوم، چندین‌بار لباس‌هایم را بررسی می‌کنم که نکند حشره‌ای رویش باشد.» به گفته او، این وضعیت بیش از همه در خوابگاه‌های دولتی دیده می‌شود، خصوصی‌ها به این دلیل که از دانشجویان پول می‌گیرند، به بهداشت و نظافت هم توجه می‌کنند: «در مکان‌های خصوصی، بخش زیادی از نظافت به عهده خود مسئولان و گردانندگان خوابگاه است، اما مسئله اینجاست که بیشتر دانشجویان اصلاً نمی‌توانند از پس هزینه‌های این خوابگاه‌ها برآیند.»
این دانشجو درباره تفاوت هزینه‌های خوابگاه‌های دولتی و خصوصی می‌گوید: «در دانشگاه‌های دولتی، ترمی ۵۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کنیم، اما این هزینه در خودگردان‌ها از ۲ میلیون تا ۱۵ میلیون متغیر است. من و بسیاری از دوستانم این پول را نداریم.»
«مریم» دانشجوی دیگری است. او هم سابقه چندین سال زندگی در خوابگاه‌های دانشجویی یکی از دانشگاه‌های دولتی را دارد و می‌گوید که نظافت اگر هم انجام شود تا پشت در اتاق‌هاست، یعنی فقط راهرو‌ها تمیز می‌شود: «زیرزمین خوابگاه‌ها معمولاً منبع آلودگی‌هاست. از همین زیرزمین موش و حشرات دیگر بالا می‌آید و به طبقات می‌رسد، اما هیچ‌وقت تمیز نمی‌شود.»
او درباره اضطراب‌ها و استرس‌های ناشی از زندگی در خوابگاه‌های دانشجویی و نگرانی از وجود انواع حشرات در اتاق‌ها هم می‌گوید: «بیشتر دانشجویان در کنار تحصیل، شاغل هم هستند و اگر در محیط کارشان مشکلی از نظر بهداشتی و سلامت پیش آید ـ حتی در حد یک سرماخوردگی ـ همکاران تصور می‌کنند کسی که در خوابگاه زندگی می‌کند این بیماری‌ها را منتقل کرده و مقصر است.»
به گفته این دانشجو، خوابگاه‌های دانشجویی وضعیت خوبی ندارند، همیشه بوی بدی دارند، میزان رعایت بهداشت بسیار پایین است و حالا به همه این‌ها باید وجود حشرات موذی را هم اضافه کرد. همه این‌ها شرایط زندگی در خوابگاه‌ها را سخت‌تر می‌کند.
مریم می‌گوید که آنها حتی نمی‌توانند از بیرون کسی را برای نظافت بیاورند؛ چراکه مسئول خوابگاه به آنها اجازه نمی‌دهد: «ما اجازه نداریم کسی را از بیرون وارد ساختمان کنیم. ورود و خروج افراد چک می‌شود. در خود دانشگاه هم زنان نظافتچی حضور دارند که اگر از آنها بخواهیم داخل اتاق‌ها را نظافت کنند، هزینه بالایی می‌گیرند. حداقل ۸۰۰ هزار تا یک میلیون تومان باید برای هر بار تمیزکاری بدهیم که ما پولش را نداریم.»
در مقابل، «زهرا» که دانشجوی دیگری است، می‌گوید که رعایت‌نشدن بهداشت و وجود ساس و سوسک در خوابگاه‌های دانشجویی، ارتباطی به دولتی یا خصوصی بودن آن ندارد؛ دو خوابگاه خصوصی در مناطق مرکزی تهران هم همین وضعیت را دارند و مسئولانش پاسخگو نیستند: «فرش‌های اتاق‌ها چندین سال است که شسته نشده و واقعاً وضعیت بدی دارند. این فرش‌ها را دانشجویان نمی‌توانند بشویند. وقتی برای گرفتن اتاق در خوابگاه اقدام می‌کنید، اجازه بازدید ندارید و اگر بعد از پرداخت پول به وضعیت بهداشت اعتراض کنید، پولی پس داده نمی‌شود.»
«روناک» می‌گوید که یکی از قدیمی‌ترین ساکنان خوابگاه دانشجویی است. ۷ سال از دوره تحصیل‌اش را در دو خوابگاه دانشجویی دخترانه سپری کرده: «چیزی که من در تمام این سال‌ها تجربه کردم دو جنبه متفاوت از زندگی خوابگاهی است، دانشجویانی که از نظافت چیزی نمی‌دانند و مسئولانی که رعایت بهداشت در این محیط‌ها برای‌شان هیچ اهمیتی ندارد. دوره کارشناسی ۱۰ نفر بودیم در یک سوئیت دو اتاقه، چند سال زندگی با ظرف‌های کثیف، حمام و سرویس بهداشتی انباشته از مو و یخچالی که هر چندوقت یک‌بار پر می‌شد از وسایل کپک‌زده. در دوره کارشناسی‌ارشد، اما وضعیت بدتر هم شد.»
او ادامه می‌دهد: «قبلاً ۱۰ نفر بودیم و فقط همین تعداد از سرویس بهداشتی و حمام استفاده می‌کردند. اما حالا ۲۶ اتاق در یک طبقه داریم که در هر کدام ۴ نفر زندگی می‌کنند. ۷ سرویس بهداشتی مشترک برای تمام این افراد در طبقه وجود دارد و به طور میانگین هم از هر سرویس ۲۰ نفر استفاده می‌کنند. آشپزخانه برای تمام این افراد مشترک است که هزار و یک ایراد به وجود می‌آورد.»
روناک البته وضعیت حمام را بسیار بغرنج‌تر از شرایط سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه می‌داند و می‌گوید: «حمام در زیرزمین خوابگاه قرار دارد و برای ساکنان ۴ طبقه فقط ۲۰ حمام داریم که البته نیمی از آنها کار می‌کند، یا شیر آب خراب است یا دوش، یکی دیگر سردوش ندارد و... آنقدر محیط زیرزمین و حمام‌ها کثیف است که هر بار به حمام می‌روم نزدیک ۲۰ دقیقه با شوینده زمین و دیوار‌ها را می‌شویم، درحالی‌که این مسئله یکی از وظایف اصلی بخش نظافت دانشگاه است.»
این دانشجو قدیمی‌بودن ساختمان را یکی از دلایل تشدید کثیفی‌ها و هجوم حشرات و موش‌ها می‌داند و می‌گوید: «ساختمان این خوابگاه بسیار قدیمی است و به دوران رضا‌شاه پهلوی برمی‌گردد که می‌گفتند جزو پادگان‌ها بوده است. راهرو‌های دراز، تاریک و کثیف که هر بار عبور از آنها، بیشتر از همیشه غمگین مان می‌کند.»
او می‌گوید در ایجاد این وضعیت هم مسئولان مقصرند، هم دانشجویان: «اینجا آدم‌هایی داریم که کوچکترین نکات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و چیز‌هایی از آنها دیده می‌شود که اصلاً برای فردی با سن ۲۰ تا ۲۵ سال باورکردنی نیست. اما دانشگاه هم گاهی تصمیمات عجیب می‌گیرد. مثلاً در یک‌بازه زمانی به بهانه صرفه‌جویی مالی، دیگر مواد شوینده نخریدند و سرویس‌های بهداشتی و حمام را با مایع دستشویی تمیز می‌کردند که بی‌فایده بود. آن زمان به‌شدت بوی بد همه را آزار می‌داد و کف کاشی‌ها هم زرد شده بود. همان موقع ابتلا به عفونت در دانشجویان بیشتر شده بود و همه گلایه می‌کردند.»
به گفته این دانشجو گاهی خود نظافتچیان هم از انجام کار‌ها سرباز می‌زنند: «وقتی نسبت به وضعیت بهداشتی اعتراض می‌کنیم، می‌گویند مثلاً به برخی شوینده‌ها مثل وایتکس حساسیت دارند، به‌همین‌دلیل سرویس‌ها را تنها با آب می‌شویند. سلامت دانشجویان در این محیط‌ها در خطر است تا جایی که در کنار بیماری‌های واگیر، درگیر مشکلات پوستی می‌شوند.»
در خوابگاه‌های پسرانه، اما وضعیت کاملاً متفاوت است، تقریباً کسی از تمیز نبودن و غیربهداشتی بودن محیط، انتقاد و اعتراض شدیدی ندارد یا به‌گفته خودشان توجه زیادی به این مسئله نمی‌شود. مرتضی، یکی از ساکنان خوابگاه‌های دانشجویی پسرانه است و عمر زندگی خوابگاهی‌اش هنوز به یک‌سال نرسیده.
او به می‌گوید: «ما در سوئیت زندگی می‌کنیم، یک واحد مستقل برای ۷ نفر. البته خیلی به محیط پیرامون توجهی ندارم و شاید به‌همین‌دلیل است که نمی‌دانم میزان رعایت بهداشت محیط در دانشگاه کم است یا زیاد؟ البته ۷۰درصد بهداشت به خود دانشجو برمی‌گردد، اگر دانشجو رعایت نکند، هیچ‌وقت محیط تمیز نمی‌شود.»
او اطلاع چندانی درباره شیوع ساس و شپش در خوابگاه‌ها ندارد، اما می‌گوید تنها یک‌بار در خوابگاه ساس دیده شد که به یکی از واحد‌ها گزارش شد و درنهایت هم دانشگاه یک‌روزه اقدام به سمپاشی و تعویض ملحفه‌ها کرد: «در خوابگاه‌های پسرانه عمدتاً شیوع بیماری و حساسیت‌ها نسبت به خوابگاه‌های دخترانه کمتر است یا حداقل من اینطور فکر می‌کنم. اما یکی از عجیب‌ترین مسائلی که در خوابگاه پسرانه دیدم، دعوا و بحث و جدل بر سر نشُستن ظرف‌هاست.»
مرتضی می‌گوید، فضا در خوابگاه‌های پسرانه متفاوت است، بهداشت کم رعایت می‌شود و حتی گاهی زمینه خنده و شوخی را ایجاد می‌کند: «در همان واحد که ساس شایع شد، دانشجویان تا مدت‌ها، کسی که عامل شیوع ساس شده بود را به یک نام مستعار صدا می‌کردند و شاید به‌همین‌دلیل خیلی از مشکلات مخفی می‌ماند و گزارش نمی‌شود، اما از یک جایی به بعد که مثلاً تعداد ساس‌ها زیاد شد، مجبور شدند عنوان کنند؛ که دانشگاه هم به‌موقع ورود کرد و اکنون مشکل رفع شده است.»
در یکی دیگر از خوابگاه‌های دانشجویی پسرانه به گفته ساکنانش، تمام تشک‌ها را به بهانه اینکه می‌تواند منجر به انتقال بیماری شود، جمع کرده‌اند.
علیرضا، یکی از دانشجویان ساکن در این خوابگاه درباره این اقدام می‌گوید: «آنها اعلام کردند که تشک‌ها آلوده به ساس و شپش است و هرکسی باید تشک را به‌عنوان وسیله شخصی با خود به مرکز بیاورد. عجیب است که به‌جای سمپاشی محیط خوابگاه، تشک‌ها را جمع کرده‌اند. بچه‌ها هم پول ندارند تشک بخرند و به‌جای آن کارتن‌های مقوایی و ابر روی تخت‌ها انداخته‌اند که از خیابان تهیه کرده‌اند. خدا می‌داند همین‌ها چقدر می‌تواند آلودگی داشته باشد.»
او می‌گوید، حتی اگر تشک‌های شخصی که عمدتاً بچه‌ها از عهده خرید آن برنمی‌آیند آورده شود، باز هم همین مشکلات وجود داشته باشد؛ چون اقدامی برای از بین بردن حشرات نشده است.
دانشجویان، منشور رعایت آیین‌نامه بهداشتی – دانشجویی در خوابگاه‌ها دارند؛ منشوری که به نظافت و گردگیری اتاق و تراس، شستن ظرف‌ها و رعایت اصول بهداشتی در حمام و سرویس بهداشتی تاکید و به آنها اعلام کرده، در صورت مشاهده علائم وجود حشراتی مثل سوسک و ساس، در اسرع‌وقت به رابط بهداشت یا مسئول خوابگاه گزارش داده شود. اگر هم این ضوابط را رعایت نکنند، مرتکب تخلف شده‌اند و برای دانشجو پرداخت جریمه در هزینه سکونت خوابگاه اعمال می‌شود.
بی‌توجهی به افزایش و شیوع ساس‌ها در خوابگاه‌های دانشجویی از این منظر می‌تواند خطرناک باشد که گزش‌های زیاد آنها باعث بروز کم‌خونی می‌شود یا در برخی افراد با حساسیت‌های بدنی بالا، می‌تواند منجر به ایجاد زخم و عفونت‌های ثانویه شود.
در زنان هم گاهی این گزش‌ها در ناحیه صورت و دست لک ایجاد می‌کند؛ این نکته‌ای است که جواد رفیع‌نژاد، استاد گروه بیولوژی و کنترل ناقلین بیماری‌ها و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره شیوع ساس‌ها در برخی خوابگاه‌های دانشجویی به هم‌میهن می‌گوید: «حشرات و بندپایان به دو شیوه آسیب‌زا هستند؛ اول اینکه عامل ایجاد آزار و اذیت می‌شوند و دوم اینکه ناقل بیماری‌اند. شیوع ساس آزاردهنده است و در مرحله اول باید به حذف آن توجه کرد، چراکه وجود این حشره در مکانی مثل خوابگاه می‌تواند منجر به انتقال آن به محیط‌های دیگر شود.»
به گفته این حشره‌شناس، ساس‌ها به سم‌های موجود و رایج در کشور مقاومند و اگر این مسئله گسترش پیدا کند، مردم به‌صورت عادی نمی‌توانند آنها را کنترل کنند. این درحالی‌است که ساس‌ها اگر کنترل نشوند، بعد از یک مدت کلونی چندهزارتایی ایجاد می‌کنند.
او ادامه می‌دهد: «ساس‌ها جایی زندگی می‌کنند که میزبان داشته باشند، برای اطمینان از وجود ساس‌ها می‌توان درز‌های تشک‌ها، سجاف محل اتصال تخت‌ها را چک کرد و اگر پوسته ساس، تخم‌ها یا لکه خون و... دیده شد یعنی این حشرات وجود دارند. ساس‌ها شبیه کنه ماکیان هستند، اما نوع بالغ آنها شبیه عدس است که اگر یک مورد هم دیده شود، نشان می‌دهد که از جایی آمده و منتقل شده است، اما اگر چند مورد دیده شود، نشان می‌دهد که ساس در آن محل، یک مرحله تخم‌ریزی کرده و این‌ها نسل یک آن هستند. نسل در بازه زمانی دو تا سه‌ماهه ایجاد می‌شود، اما اگر تعداد بیشتری دیده شوند، نشان می‌دهد که حداقل شش‌ماه است که از تخم‌ریزی ساس‌ها گذشته است.»
رفیع‌نژاد با بیان اینکه در خوابگاه‌های دانشجویی برخی اقدامات هم باعث ورود ساس به محیط است، عنوان می‌کند: «برخی دانشجویان تشک‌های موجود در خوابگاه‌ها را استفاده نمی‌کنند. آنها پتو پهن می‌کنند و زیر آن، کارتن یا نئوپان می‌گذارند که می‌توانند محل زندگی ساس‌ها باشند. دراین‌باره باید بررسی‌های لازم انجام شود.»
او درباره اینکه دانشجویان از نبود همکاری مسئولان خوابگاه‌ها برای از بین بردن ساس‌ها گلایه دارند و در این شرایط خودشان چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند، توضیح می‌دهد: «در ارتباط با ساس‌ها، سمپاشی باید کاملاً مینیاتوری انجام شود، یعنی تمام محیط زندگی را در بر بگیرد. گاهی دیده می‌شود برای از بین بردن ساس، قرص برنج استفاده می‌شود یا گوگرد می‌سوزانند که مطلقاً توصیه نمی‌شود و می‌تواند منجر به مرگ شود. این روش‌ها اگر ۱۰۰ درصد هم اثر کنند، نهایت ساس‌های بالغ را می‌کشند و درباره تخم‌ها هیچ تاثیری ندارند. در روش‌های کنترل فیزیکی می‌توان با یک جاروبرقی، تمام ساس‌ها را حذف کرد یا از بخار داغ استفاده کرد.
در این روش چه برای مورچه یا ساس یا حشرات دیگر درنهایت پس از پایان کار، سم پودری را هم روی زمین بریزند تا وارد جاروبرقی و منجر به از بین رفتن تمام حشرات داخل مخزن شود. گلوی لوله جاروبرقی را هم باید مسدود کنند که حشرات نتوانند بازگردند. در بحث شیمیایی هم باید از متخصصان مشورت گرفت، چون عمدتاً سم‌هایی که در مغازه‌ها درباره ساس به مردم می‌دهند، بدون نتیجه است و منجر به خسارت‌های بدون نتیجه می‌شود.»
استاد گروه بیولوژی و کنترل ناقلین بیماری‌ها و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره اینکه آیا شیوع ساس‌ها به‌دلیل رعایت نشدن مسائل بهداشتی در خوابگاه‌هاست، می‌گوید: «وقتی آلودگی ایجاد شد، نه ربطی به بهداشت دارد، نه به موقعیت اجتماعی فرد که از کدام منطقه آمده یا از بضاعت مالی برخوردار است؛ بنابراین حتی اگر محیط کثیف هم باشد، تا زمانی که کسی این حشره را به محیط منتقل نکند، شیوع آن هم وجود نخواهد داشت؛ اتفاقی که درست برعکس افزایش سوسک، مگس یا شپش است و به بهداشت محیط ارتباط دارد.»
او تاکید می‌کند که این حشره به هیچ عنوان منتقل‌کننده بیماری نیست و نگرانی در این باره وجود ندارد. خونی هم که می‌خورد، در حد یک تا دو میلی‌لیتر است و حجم زیادی ندارد. اما به‌هرحال زمانی که دانشجویان می‌خواهند از خوابگاه به منزل یا برعکس سفر کنند، حتماً لباس‌ها و چمدان‌های‌شان را بررسی کنند. زمانی هم که قصد برگشت دارند، بلافاصله آن را به محیط اصلی منتقل نکنند و همین بررسی را داشته باشند. در مواجهه با چنین شرایطی به امور خوابگاهی و مراکز دانشگاهی مراجعه کنند، چون کارشناسان حضور دارند و آموزش‌های لازم را می‌دهند.
به‌گفته رفیع‌نژاد، در گذشته وزارت علوم برای مسئولان خوابگاه‌ها کارگاه‌هایی را برگزار می‌کردند که همین حالا هم تکرار این آموزش‌ها ضرورت دارد تا بتوانند در بدو مشکل، نسبت به رفع آن اقدام کنند: «جامعه هرازگاهی دچار التهاباتی می‌شود و می‌توان با تدبیر به‌موقع، مانع از تنش‌های بیشتر شد و در خوابگاه‌های دانشجویی هم می‌توان این مسئله را با آموزش‌های لازم به‌موقع کنترل کرد.»
۱۰ فیلم برتر فلورنس پیو / بازیگر جذاب فیلم اوپنهایمر + بیوگرافی و حواشی زندگی 
زیباترین گیاهان اپارتمانی برای آویزان کردن از سقف 
بهترین روش برای معکوس کردن سفیدی موها 
ایدههایی زیبا برای داشتن باغچهای خانگی برای هر بودجه و اندازهای 
چند فضای شهری دلانگیز تهران برای تفریح در روزهای بارانی 
ایدههایی ناب برای زیباسازی رادیاتور در دکوراسیون خانه 
