در جلسه اخراج آلتمن، ستاره دنیای فناوری چه گذشت و او چگونه بازی را به نفع خود تغییر داد؟

فرارو- حوالی ظهر ۱۷ نوامبر(۲۶ آبان) سم آلتمن مدیر اجرایی Open AI از هتلی مجلل در لاس وگاس تماس ویدئویی برقرار کرد. او برای اولین مسابقه فرمول ۱ که ۳۱۵۰۰۰ بازدیدکننده از جمله ریحانا و کایلی مینوگ خوانندگان شناخته شده را به خود جلب کرده بود، در آن شهر بود. آلتمن که موفقیت چت بات چت جی پی تی (Chat GPT) به ستاره‌ای فراتر از دنیای فناوری تبدیلش کرده بود در آن روز جلسه‌ای با "ایلیا سوتسکور" یکی از بنیا‌نگذاران Open AI ترتیب داد. با این وجود، زمانی که تماس آغاز شد آلتمن مشاهده کرد که سوتسکور تنها نیست و سه عضو مستقل هیئت مدیره Open AI تقریبا در کنار او بودند. آلتمن بلافاصله متوجه شد که چیزی اشتباه پیش می‌رود. سوتسکور و سه عضو هیئت مدیره بدون اطلاع آلتمن ماه‌ها پشت سر او زمزمه‌هایی را مطرح می‌کردند.

به گزارش فرارو به نقل از نیویورک تایمز، آنان بر این باور بودند که آلتمن ناصادق بوده و نباید رهبری شرکتی را برعهده می‌گرفت که هوش مصنوعی را هدایت می‌کند. آنان در یک تماس ویدئویی ۱۵ دقیقه‌ای دیگر، به اخراج آلتمن از شرکت رای داده بودند و اکنون آنان می‌خواستند این خبر را به آلتمن اعلام کنند. آلتمن از این که می‌دید اعضای هیئت مدیره استارت آپی که او در ایجاد آن شرکت داشته می‌خواهند اخراجش کنند شوکه شده بود. او پرسید:" چگونه می‌توانم کمک کنم"؟ اعضای هیئت مدیره از او خواستند از یک مدیر اجرایی موقت حمایت کند.

او به آنان اطمینان داد که این کار را خواهد کرد. با این وجود، ظرف مدت چند ساعت آلتمن نظرش را تغییر داد و به هیئت مدیره شرکت اعلان جنگ داد. برکناری او نقطه اوج سال‌ها تنش‌ در Open AI بود. آنانی که از قدرت هوش مصنوعی نگران شده بودند در برابر دیگرانی قرار داده بود که آن فناوری را باعث ایجاد سود و اعتبار قلمداد می‌کردند. با عمیق شدن اختلافات، رهبران آن شرکت به یکدیگر حمله کردند. این منجر به نزاع اتاق هیئت مدیره شد که در نهایت نشان داد چه کسی در توسعه آینده هوش مصنوعی دست برتر را دارد: نخبگان فناوری سیلیکون ولی و منافع شرکت‌های بزرگ.

این وضعیت بغرنج مایکروسافت را نیز درگیر ماجرا ساخت؛ شرکتی که ۱۳ میلیارد به Open AI متعهد شده بود و برای محافظت از سرمایه گذاری خود تلاش کرد. بسیاری از مدیران ارشد و سرمایه گذاران سیلیکون ولی از جمله مدیر اجرایی Airbnb نیز برای حمایت از آلتمن بسیج شدند.

"نیویورک تایمز" در گفتگو با بیش از ۲۵ نفر که از جزئیات آن درگیری مطلع بودند اشاره کرده که در مرکز این طوفان آلتمن قرار داشت یک مولتی میلونر ۳۸ ساله. منتقدان می‌گفتند که او بیش از پول به قدرت می‌اندیشد گیاهخواری است که گاو پرورش می‌دهد و رهبر عرصه فناوری است در حالی که آموزش اندکی در زمینه مهندسی دیده است. آنان هم چنین از دست او عصبانی بودند، چون باور داشتند که خطرات بالقوه ناشی از هوش مصنوعی را نادیده گرفته است.

هرج و مرج Open AI پرسش‌های جدیدی را در مورد افراد و شرکت‌های پشت انقلاب هوش مصنوعی ایجاد کرده است. اکنون باید پرسید آیا می‌توان به پیشرفت فناوری‌ای که ممکن است تاثیرات ناگفته‌ای بر میلیارد‌ها نفر داشته باشد اعتماد کرد؟

"اندرو نگ" دانشمند در حوزه هوش مصنوعی و استاد دانشگاه استنفورد که در آزمایشگاه‌های گوگل و بایدو غول فناوری چینی به پیدایش هوش مصنوعی کمک کرد می‌گوید:" هاله آسیب ناپذیری Open AI متزلزل شده است".

شرکت Open AI از زمانی که در سال ۲۰۱۵ میلادی ایجاد شد برای احتراق آماده بود. اعضای هیئت مدیره آن شرکت متشکل از افرادی بود که با یکدیگر در حال رقابت بودند. در یک سو افرادی حضور داشتند که همانند ماسک درباره خطرات ناشی از هوش مصنوعی هشدار می‌دادند که در سال ۲۰۱۸ میلادی آن شرکت را ترک کرد. در طرف دیگر آلتمن و افرادی همفکر او حضور داشتند که بیش‌تر بر روی مزایای بالقوه این فناوری متمرکز بودند.

در نتیجه، اختلاف موجود تضاد نظری فلسفی بود. آلتمن در سال ۲۰۱۹ میلادی که ارتباطات گسترده‌ای در سیلیکون ولی داشت مدیر اجرایی Open AI شد. این در حالی بود که او سهام کوچکی در آن استارت آپ داشت. این پرسش مطرح شده بود او چرا روی چیزی کار می‌کند که وی را ثروتمندتر نمی‌سازد؟ یکی از پاسخ‌ها این بود: " بسیاری از افراد زمانی که پول کافی داشته باشند کاری را مشابه کار آلتمن انجام می‌دهند چرا که او قدرت را بیش‌تر از پول دوست دارد".

آلتمن با ایجاد یک شرکت تابعه انتفاعی و جمع آوری ۱ میلیارد دلار از مایکروسافت به سرعت مسیر Open AI را تغییر داد و این پرسش‌ها را در مورد آن که چگونه با ماموریت هوش مصنوعی ایمن هیئت مدیره کار می‌کند ایجاد کرد.

در اوایل سال جاری خروج اعضا از هیئت مدیره Open AI تعداد آنان را از نه نفر به شش نفر کاهش داد. سه نفر متشکل از آلتمن، سوتسکور و گرک براکمن بنیانگذاران آن شرکت و سایرین اعضای مستقل بودند.

"هلن تونر" مدیر استراتژی در مرکز امنیت و فناوری‌های نوظهور دانشگاه جورج تاون بخشی از جامعه نوع دوستی موثر بود که اعتقاد داشت هوش مصنوعی می‌تواند روزی بشریت را نابود کند. آدام د آنجلو به عنوان مدیر اجرایی وب سایت پرسش و پاسخ Quora مدت‌ها در عرصه هوش مصنوعی کار کرده بود. تاشا مک کاولی دانشمند در شرکت رند بر روی فناوری هوش مصنوعی کار کرده بود. او معتقد بود که ماشین‌ها دیگر نمی‌توانند توسط سازندگان شان کنترل شوند این افراد با این نگرانی مشترک که هوش مصنوعی می‌تواند باهوش‌تر از انسان شود با یکدیگر متحد شدند. پس از آن که Open AI در سال گذشته چت جی پی تی (Chat GPT) را معرفی کرد آن شرکت بیش از پیش مطرح شد.

از آنجایی که میلیون‌ها نفر از آن چت بات برای نوشتن نامه‌های عاشقانه یا طوفان فکری مقالات دانشگاهی استفاده می‌کردند آلتمن در کانون توجه قرار گرفت. او با "ساتیا نادلا" مدیر اجرایی مایکروسافت در رویداد‌های فناوری ظاهر شد. او با بایدن رئیس جمهور امریکا ملاقات کرد و یک تور جهانی بازدید از ۲۱ شهر را آغاز کرد و با رهبرانی مانند "نارندرا مودی" نخست وزیر هند آشنا شد.

دو منبع مطلع به "نیویورک تایمز" گفتند که از همان زمان برخی از اعضای شرکت نگران بودند که موفقیت چت جی پی تی با ابتکار عمل آلتمن، در تضاد با هوش مصنوعی ایمن باشد. آنان افزودند: "در ماه‌های اخیر اختلاف نظر آن افراد با آلتمن بر سر این که چه کسانی باید سه کرسی باز هیئت مدیره شرکت را پر کنند نگرانی‌های شان را شدت بخشید". سپس آلتمن در ماه سپتامبر(شهریور) با سرمایه گذاران در خاورمیانه ملاقات داشت تا با آنان درباره هوش مصنوعی صحبت کند. سه نفر از افراد مطلع می‌گویند هیئت مدیره نگران بودند که او تمام برنامه‌های خود را با آنان در میان نمی‌گذارد.

در این میان سوتسکور ۳۷ ساله که از پیشگامان عرصه هوش مصنوعی بود اظهار نارضایتی می‌کرد. او ترسیده بود که فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی بتواند بشریت را از بین ببرد. دو فرد مطلع می‌گویند که آلتمن با مدیران شرکت Open AI با بددهانی رفتار می‌کرد. سایر کارکنان نیز از رفتار آلتمن با اعضای هیئت مدیره گلایه داشتند. آلتمن در ماه اکتبر(مهر) تصمیم به ارتقای رتبه یکی دیگر از محققان شرکت به سطحی در رده سوتسکور گرفت. دو فرد مطلع از این موضوع به "نیویورک تایمز" گفتند که سوتسکور به چندین نفر از اعضای هیئت مدیره گفته بود که ممکن است از مقام خود استعفا دهد. افراد مطلع می‌گویند هیئت مدیره آن شرکت این تصمیم او را به مثابه اعلام ضرب الاجلی به اعضای هیئت مدیره برای انتخاب بین او و آلتمن تفسیر کردند. وکیل سوتسکور، اما این ادعا را رد می‌کند.

زمانی که تونر مقاله‌ای تحت عنوان "اهداف رمزگشایی: هوش مصنوعی و سیگنال‌های پرهزینه" را در جورج تاون منتشر کرد درگیری دیگری رخ داد. در آن مقاله او همکاران اش در Anthropic رقیب شرکت Open AI را به دلیل تاخیر در عرضه محصول و جلوگیری از به نظرش "تحریک وحشتناکی که انتشار چت جی پی تی به آن دامن زده بود" مورد ستایش و تمجید قرار داد.

آلتمن از این موضع گیری او ناراضی بود به ویژه آن که کمیسیون تجارت فدرال تحقیق در مورد جمع آوری داده‌های Open AI را آغاز کرده بود. او شخصا با تونر تماس گرفت و به او گفت که مقاله اش می‌تواند دردسرساز شود. تونر نیز پاسخ داد که مقاله صرفا کاری دانشگاهی بوده و پیشنهاد داد این موضوع را در هیئت مدیره شرکت اعلام کند. آلتمن این پیشنهاد پذیرفت. آلتمن صرفا برای مدیران شرکت ایمیلی را ارسال کرد و به آنان گفت تونر را توبیخ کرده و احساس نمی‌کرد اعضای هیئت مدیره شرکت رو در روی یکدیگر قرار گیرند.

افراد مطلع به "نیویورک تایمز" گفتند که آلتمن با سایر اعضای هیئت مدیره تماس گرفت و اعلام کرد که مک کاولی می‌خواهد تونر از هیئت مدیره حذف شود. زمانی که اعضای هیئت مدیره بعدا از مک کاولی پرسیدند آیا این موضوع حقیقت دارد او گفته بود که ادعای آلتمن نادرست است. برخی از اعضای هیئت مدیره معتقد بودند که آلتمن سعی دارد آنان را در مقابل یکدیگر قرار دهد. در نتیجه، سال گذشته وارد عمل شدند. آنان با تماس از واشنگتن، لس آنجلس و سانفرانسیسکو در تاریخ ۱۶ نوامبر به برکناری آلتمن رای مثبت دادند. آنان این کار را سریع و مخفیانه انجام دادند.

اما آلتمن چه کرده بود؟ هنگامی که خبر مرتبط با اخراج آلتمن در تاریخ ۱۷ نوامبر(۲۶ آبان) منتشر شد پیامی در یک گروه خصوصی واتس آپ متشکل از بیش از ۱۰۰ مدیر اجرایی سیلیکون ولی از جمله "مارک زاکربرگ" از متا قرار گرفت با این مضمون که "سم اخراج شد". بلافاصله این پرسش مطرح شد که آلتمن چه می‌کند؟ همین سوال در مایکروسافت بزرگترین سرمایه گذار Open AI پرسیده شد. زمانی که آلتمن در حال اخراج بود "کوین اسکات" مدیر ارشد فناوری مایکروسافت، با "میرا موراتی" مدیر ارشد فناوری Open AI تماس گرفت.

اسکات فورا از شخصی در مقر مایکروسافت در ردموند در واشنگتن خواست تا نادلا مدیر اجرایی شرکت را از جلسه‌ای که در حال برگزاری آن بود خارج کند. سه فرد مطلع می‌گویند نادلا از شنیدن خبر اخراج آلتمن شوکه شده بود و با موراتی برای اطلاع یافتن از استدلال هیئت مدیره Open AI تماس گرفت. در بیانیه شرکت اشاره شد که آلتمن در ارتباطات خود با هیئت مدیره صادق نبوده است. سپس نادلا با د آنجلو از اعضای هیئت مدیره Open AI تماس گرفت نادلا پرسید آلتمن چه کاری کرده که اعضای هیئت مدیره شرکت این گونه ناگهانی عمل کرده اند آیا کار بدی انجام داده بود؟ د آنجلو گفته بود:"خیر". نادلا گیج شده بود. در همان زمان، کارکنان Open AI خواستار کسب جزئیات بودند. اعضای هیئت مدیره گفتند که آلتمن به هیئت مدیره دروغ گفته است، اما به دلایل حقوقی نمی‌توانند توضیح بیشتری بدهند. یکی از کارمندان در جلسه فریاد زد:"این یک کودتا است".

"جیسون کوون" مدیر ارشد استراتژی Open AI هیئت مدیره را به نقض مسئولیت‌های امانتداری خود متهم کرد. به گفته دو نفر از افراد مطلع از جلسه او گفت: "این وظیفه شما نیست که اجازه دهید شرکت بمیرد". مدیران Open AI اصرار داشتند که اعضای هیئت مدیره همان شب استعفا دهد وگرنه همه آنان شرکت را ترک خواهند کرد. براکمن ۳۵ ساله از پیش استعفا داده بود. اعضای هیئت مدیره از جلسه روز قبل با مدیران Open AI درگیری داشتند. مشتریان در حال بررسی تغییر به پلتفرم‌های رقیب بودند. دو فرد مطلع می‌گویند گوگل در تلاش بود تا استعد‌های برتر Open AI را جذب کنند. د آنجلو و مک کاولی در تماسی از آلتمن خواستند تا به ثبات شرکت کمک کند.

آلتمن در عوض با استفاده از نقطه آسیب پذیری هیئت مدیره شرکت در حساب کاربری اش در توئیتر نوشت: "من کارمندان شرکت Open AI را به شدت دوست دارم". ده‌ها کارمند شرکت با ایموجی‌های قلب به او پاسخ دادند. با این وجود، حتی زمانی که هیئت مدیره به بازگرداندن آلتمن فکر می‌کرد امتیازاتی می‌خواست. یکی از امتیاز شامل آوردن اعضای جدیدی بود که می‌توانستند آلتمن را کنترل کنند. در آن زمان، آلتمن متحدان بیش تری را در کنار خود جمع کرده بود. نادلا در تماس با آلتمن ایده‌ای را مطرح ساخت. او گفت نظر آلتمن درباره پیوستن به مایکروسافت چیست؟ آن شرکت ۲.۸ تریلیون دلاری برای هر چیزی که او می‌خواست بسازد قدرت محاسباتی داشت. آلتمن اکنون دو گزینه داشت: مذاکره برای بازگشت به Open AI طبق شرایط خود یا بردن استعداد Open AI با خود به مایکروسافت. آلتمن به قدری از موضع وی خود مطمئن بود که در تاریخ ۱۹ نوامبر(۲۸ آبان) ضرب الاجلی را برای هیئت مدیره تعیین کرد: تا ساعت ۱۰ صبح استعفا دهید.

مذاکرات برای حضور افراد تازه در هیئت مدیره صورت گرفت. با این وجود، توافقی حاصل نشد. آلتمن جلسه را ترک کرد و گفته بود من به مایکروسافت می‌روم. در ساعت ۴:۴۰ صبح ۲۰ نوامبر د آنجلو با تماس تلفنی یکی از کارکنان نگران شرکت از خواب بیدار شد. او به د آنجلو گفت اگر در ۳۰ دقیقه آینده از هیئت مدیره کناره گیری نکند شرکت از هم فرو خواهد پاشید. نادلا درست پیش از نیمه شب در توئیتر اعلام کرد که آلتمن و براکمن را برای رهبری یک آزمایشگاه در مایکروسافت استخدام می‌کند. او از دیگر کارمندان Open AI دعوت کرده بود که به آنان بپیوندند.

صبح آن روز بیش از ۷۰۰ نفر از ۷۷۰ کارمند Open AI نیز بیانیه‌ای را امضا کرده بودند که در آن گفته بودند ممکن است همراه با آلتمن به مایکروسافت بپیوندند مگر آن که اعضای هیئت مدیره استعفا دهند. سوتسکور یکی از افراد امضا کننده بیانیه بود و صبح آن روز در توئیتر نوشت: "من عمیقا از مشارکت خود در اقدامات هیئت مدیره متاسفم". احتمال ماندگاری و بقای شرکت زیر سوال رفته بود. اعضای هیئت مدیره چاره‌ای جز مذاکره با آلتمن نداشتند. د آنجلو حضور "لارنس اچ سامرز" وزیر خزانه داری سابق و استاد دانشگاه هاروارد را برای هیئت مدیره پیشنهاد کرد.

آلتمن این ایده را دوست داشت. اضافه شدن سامرز آلتمن را واداشت تا درخواست خود برای ایجاد یک کرسی هیئت مدیره را کنار بگذارد. در اواخر روز ۲۱ نوامبر(۳۰ آبان) معامله‌ای صورت گرفت: آلتمن پذیرفت به عنوان مدیر اجرایی به شرکت بازگردد، اما نه به هیئت مدیره. طبق توافق سامرز، د آنجلو و تیلور اعضای هیئت مدیره خواهند بود و مایکروسافت در نهایت به عنوان یک عضو ناظر به آنان ملحق خواهد شد. طبق توافق قرار شد تونر، مک کاولی و سوتسکور هیئت مدیره را ترک کنند.