روسیه ضامن تامین نفت اژد‌های زرد

به‌رغم تمام تحریم‌ها، روسیه توانسته با عملکردی تحسین برانگیز، عربستان‌سعودی را در صادرات نفت پشت‌سر گذاشته و موقعیت خود را به‌عنوان تامین‌کننده برتر نفت‌خام چین در سال ‌۲۰۲۳ همچنان حفظ کند. به‌رغم مواجهه با موج بی‌پایان تحریم‌های غرب، چین، واردکننده اصلی نفت‌خام جهان، انعطاف پذیری استراتژیکی از خود نشان‌داد و حجم قابل‌توجهی از نفت روسیه را با تخفیف وارد کرد تا نیاز‌های پالایشگاه‌های عظیم خود را بدون دغدغه قیمت برآورده کند.

به گزارش دنیای اقتصاد، داده‌های گمرک چین ارقام خیره‌کننده این تحول را آشکار و نشان‌داد که روسیه در سال‌گذشته ۱۰۷.۰۲‌ میلیون تن نفت‌خام به چین فروخته است. این عدد یعنی چین به‌طور روزانه حدود ۲.۱۴‌ میلیون بشکه نفت از روسیه وارد کرده که نسبت به واردات سایر کشور‌های بزرگ صادرکننده نفت مانند عربستان‌سعودی و عراق فاصله معناداری دارد. این اعداد داستانی قانع کننده را بیان می‌کنند؛ واردات از عربستان‌سعودی که تا قبل از ۲۰۲۲ تامین کننده اصلی چین بود، با کاهش ۱.۸‌درصدی مواجهه شده و به  ۸۵.۹۶‌میلیون تن رسیده است، زیرا نفت خام روسیه با قیمت رقابتی، نفوذ قابل‌توجهی در بازار داشته است.

پس از تحریم‌های غرب که به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین در سال‌۲۰۲۲ اجرا شد، نفت‌خام روسیه توسط بسیاری از خریداران بین‌المللی پس زده شد، با این حال تقاضای فزاینده چین برای نفت روسیه که با تخفیف خوبی نسبت به رقبا وارد بازار شده‌بود، به‌همراه مشتریان هندی، منجر به افزایش فروش نفت‌خام روسیه در طول سال‌۲۰۲۳ شد. قیمت مطلوب نفت روسیه باعث شد تا مشتریان بالقوه سقف ۶۰ دلار در هر بشکه نفت روسیه را که توسط گروه هفت در دسامبر ۲۰۲۲ اعمال‌شده‌بود، نادیده بگیرند و به کمک نفتکش‌های مخصوص (ناوگان سایه) و بیمه‌های جایگزین تمام تحریم‌ها را دور بزنند.

در واکنش به کاهش قیمت نفت، عربستان‌سعودی و روسیه، دو تولیدکننده بزرگ نفت در جهان، دست به اقداماتی برای محدود‌ کردن تولید و صادرات در سال‌گذشته زدند. عربستان‌سعودی کاهش تولید خود را به میزان یک‌میلیون بشکه در روز در سه‌ماهه جاری تمدید کرد، در حالی‌که روسیه تصمیم گرفت کاهش صادرات خود را از ۳۰۰‌ هزار بشکه در روز به ۵۰۰‌ هزار بشکه در روز برای سال جدید افزایش دهد.

ارزیابی چشم انداز تحریم‌های غرب

پالایشگاه‌های چینی در ارزیابی چشم انداز پیچیده تحریم‌های غرب، رویکردی عمل گرایانه را اتخاذ کرده و از بازرگانان واسطه برای عبور از پیچیدگی‌های حمل‌ونقل و بیمه مرتبط با نفت‌خام روسیه استفاده کردند. علاوه‌بر این، خریداران، آب‌های مالزی را به‌عنوان نقطه انتقال محموله‌های تحریم شده از ایران و ونزوئلا انتخاب کردند که منجر به افزایش قابل توجه ۵۳.۷‌درصدی واردات با برچسب مبدأ مالزی شد. با وجود تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی بین پکن و واشنگتن، محموله‌های نفت‌خام از ایالات‌متحده به چین در سال‌۲۰۲۳ افزایش ۸۱.۱‌درصدی را تجربه کرد. این افزایش منعکس‌کننده افزایش تولید نفت‌خام ایالات‌متحده بود و رویکرد عمل گرایانه هر دو کشور را در معاملات اقتصادی خود به‌وضوح به نمایش گذاشت.

به‌طور خلاصه، واردات نفت‌خام چین برای کل سال‌۲۰۲۳ به رقم بی‌سابقه ۵۶۳.۹۹‌ میلیون تن رسید‌که معادل متوسط روزانه ۱۱.۲۸‌ میلیون بشکه است. تفکیک مبادلات تجاری، شامل حجم به میلیون تن و محاسبات‌ درصد تغییرات سال‌به‌سال، به‌دقت توسط رویترز ارائه شده‌است و تصویری جامع از پویایی پیچیده در چشم‌انداز تجارت‌جهانی نفت را ترسیم می‌کند. در واکنش به تحریم‌های اقتصادی غرب، روسیه اکثریت قریب به اتفاق صادرات نفت خود را در سال‌جاری از اروپا خارج و عرضه به چین و هند را چند برابر کرده است.

به گزارش رویترز، الکساندر نواک، معاون نخست وزیر در تلویزیون دولتی Rossiya-۲۴ اعلام کرده که چین و هند اکنون تقریبا ۹۰ درصد از صادرات نفت خام روسیه را به خود اختصاص داده و سهم اروپا به حدود ۴ درصد کاهش یافته است. نواک هدف از این تغییر رویکرد را تسریع در یافتن مقاصد جدید برای صادرات انرژی جهت مقابله با تحریم‌ها دانسته و گفته؛ روسیه پیش از اعمال تحریم‌ها روابط خود را با کشور‌های آسیایی و اقیانوسیه آغاز کرده بود.

روسیه متعهد به کاهش عرضه

نواک بر پایبندی روسیه به تعهد کاهش عرضه در اوپک اشاره و قیمت نفت برنت را ۸۰ تا ۸۵ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۲۴ پیش‌بینی کرد. معاون نخست وزیر روسیه در مورد پروژه ال ان جی۲ قطب شمال گفت که اولین واحد تولید LNG و یا گاز طبیعی مایع به‌صورت آزمایشی آغاز به کارکرده و عرضه اولیه آن در سه ماهه اول سال ۲۰۲۴ خواهد بود. این پروژه با تحریم‌هایی مواجه شد و تعلیق مشارکت سهامداران خارجی را در پی داشت.

طبق اعلام شرکت روسی نواتک، یکی از تولیدکنندگان بزرگ LNG که این پروژه را رهبری می‌کند، به رغم اینکه پروژه به دلیل تحریم‌های آمریکا و اروپا با تاخیر مواجه شده، انتظار می‌رود بازه زمانی آغاز تحویل تجاری LNG، در سه ماهه اول سال‌آینده باشد. وضعیتی که توسط نواک ترسیم شد، نشان‌دهنده توانایی روسیه برای انطباق استراتژیک با چالش‌های ژئوپلیتیک، به‌ویژه در بخش انرژی است. روسیه با تغییر مسیر سریع صادرات نفت از اروپا و هدایت آن به چین و هند، ظرفیت انعطاف پذیری در برابر تحریم‌های اقتصادی را نشان می‌دهد.

روابط قوی با شرکای جایگزین

این امر بر اهمیت تنوع‌بخشیدن به بازار‌ها و ایجاد روابط قوی با شرکای جایگزین تاکید می‌کند. کاهش سهم اروپا از صادرات نفت خام روسیه و افزایش همزمان سهم چین و هند به‌عنوان دریافت کنندگان اصلی، تغییرات ژئوپلیتیک و اقتصادی در حال شکل‌گیری را برجسته می‌کند. در حالی‌که تنش‌های ژئوپلیتیک می‌تواند چالش‌هایی ایجاد کند، توانایی روسیه برای ایجاد روابط با کشور‌های آسیا-اقیانوسیه قبل از تحریم‌ها نشان‌دهنده رویکردی فعال برای کاهش اثرات بالقوه اقتصادی است. اظهارات نواک در مورد تعهدات اوپک و پیش‌بینی قیمت نفت‌برنت نیز نشان‌دهنده رویکردی سنجیده به پویایی بازار جهانی نفت است.

به رغم ابهامات ژئوپلیتیک، به‌نظر می‌رسد روسیه به تلاش‌های مشترک با هدف ثبات بازار متعهد است و انتظارات قیمت نفت این کشور با شرایط حاکم بر بازار همخوانی دارد. چالش‌های پیش روی پروژه‌های انرژی، مانند پروژه LNG۲ قطب شمال، به دلیل تحریم‌ها، بر پیوستگی ژئوپلیتیک و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی تاکید دارد.