فرشته یا دجال: روسیه ۱۰۰ سال پس از مرگ با میراث لنین دست و پنجه نرم می‌کند

فرارو- هیچ رژه یا سخنرانی هیجان انگیزی در میدان سرخ برگزار نشد. دلیل واضح آن این است که یکی از سرسخت‌ترین منتقدان لنین ولادیمیر پوتین است که به نظر می‌رسد بسیار شیفته امپراتوری‌ای می‌باشد که انقلابیون تحت رهبری لنین آن را سرنگون کردند.  در فرهنگ رسمی شوروی از لنین به عنوان شخصیتی پدربزرگ گونه و پرورش دهنده نظریات انقلاب ۱۹۱۷ یاد می‌شد. "ولادیمیر لوکین" سناتور روس که پیش‌تر به عنوان کمیسر حقوق بشر خدمت کرده بود می‌گوید:" "به نظر من صدمین سالگرد مرگ لنین فرصتی ایجاد می‌کند تا سعی کنیم از مشاجره بی پایان پرشور و بی معنی پیرامون این معضل دور شویم: آیا او فرشته‌ای از بهشت است یا یک دجال هیولاوار و مظهر شر مطلق جهانی"؟

به گزارش فرارو به نقل از گاردین، به نظر می‌رسد پوتین قادر به انتخاب هیچ یک از این دو برداشت نبوده است. او نه می‌تواند صحبت در مورد لنین را متوقف کند و نه آماده است جسدش را که در مقبره او در میدان سرخ مومیایی شده به خاک بسپارد. هزینه نگهداری از جسد مومیایی شکل ۱۴۰۰۰۰ پوند در سال در سال ۲۰۱۶ بوده است. بر اساس نتیجه نظرسنجی تازه موسسه نظرسنجی VTsIOM یک سوم از روس‌ها معتقدند که جسد لنین باید هر چه سریع‌تر به خاک سپرده شود، اما این موضوع به قدری تحریک آمیز تلقی می‌شود که لنین شاید برای یک قرن دیگر در معرض دید عموم قرار گیرد.

پوتین در سال ۲۰۱۶ میلادی در مصاحبه با نشریه پراودا که پیشنیه تاسیس آن به دوره زمامداری جوزف استالین باز می‌گردد گفته بود: "من معتقدم که ما باید در اینجا بسیار مراقب باشیم تا هیچ گامی که جامعه مان را دچار تفرقه کند برنداریم. ما باید جامعه را متحد کنیم".

لنین که زمانی رهبر جنبش‌های انقلابی بین المللی بود نفوذش در یک قرن پس از مرگ اش کاهش یافت، زیرا نقش او در ایجاد شرایط برای دیکتاتوری بیرحمانه کمونیستی که از انقلاب ۱۹۱۷ روسیه پدیدار شد بیش از پیش آشکار شده بود. "کریستوفر رید" استاد تاریخ در دانشگاه وارویک که زندگینامه لنین را نوشته می‌گوید:" من هنوز در مورد میراث لنین و میراث او به معنای امروزی آن تصمیمی ندارم. حتی  احزاب کمونیست حاکم نیز هنوز میراث خود را به لنینیسم ارجاع می‌دهند. با این وجود، این ایده که ابزار لنینیستی وجود دارد که رادیکال‌ها می‌توانند به آن دست یابند احتمالا این روز‌ها قابل اجرا نیست".

جذابیت بین المللی لنین در غرب به طور مستقیم پس از وقوع انقلاب روسیه تا وقایع سال ۱۹۵۶ میلادی قوی بود یعنی تا زمانی که توحش جوزف استالین توسط جانشین او نیکیتا خروشچف رهبر وقت حزب کمونیست شوروی محکوم شد.

رید می‌گوید: " آن چه مردم را به سمت لنینیسم جذب کرد اساسا ضدیت او با امپریالیسم بود. اتحاد جماهیر شوروی در آن زمان خوب یا بد محکم‌ترین نقطه شروع برای هر جنبش ضد امپریالیستی بود. به همین دلیل است که بسیاری از روشنفکران مطمئنا به اشتباه این ایده را داشتند که به نوعی روسیه استالین در دهه ۱۹۳۰ میلادی نمادی از یک تمدن بزرگ نوین بود".

تاثیر لنین بر سیاست مدرن را می‌توان به شدت در چین احساس کرد جایی که دیدگاه او از حزب - دولت به رهبری یک پیشتاز ایدئولوژیک به یک واقعیت سیاسی تبدیل شده است. شی جین پینگ رئیس حزب کمونیست چین از اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی زمانی که یک مقام ارشد در استان فوجیان بود نظریه مارکیستی و آموزش ایدئولوژیک را در دانشگاه تسینگ هوا مطالعه کرد.

هنگامی که او در سال ۲۰۱۲ قدرت را به دست گرفت به زودی برای مقام‌های حزبی سخنرانی کرد و از آنان خواست تا "ارزش‌های اصلی سوسیالیستی" از جمله مارکسیسم - لنینیسم را تمرین کرده و در سرلوحه تصمیمات و اقدامات شان قرار دهند.

با این وجود، در روسیه وضعیت این گونه نیست پوتین در آن کشور لنین را به شدت محکوم کرده و به عنوان یک شرور معرفی نموده است. پوتین در سخنرانی‌هایی که به سال ۲۰۱۶ بازمی گردد لنین را به خاطر مماشات با ملی‌گرایان و ایجاد اشکال در سیستم شوروی و ایجاد جمهوری‌های ملی که بعدا حق جدایی از اتحاد جماهیر شوروی را پیدا کرند مقصر دانست. او در این باره این پرسش را مطرح کرد: "اگر این بمب ساعتی نبود پس چه بود؟ "

"سرهی پلوخی" مورخ و پژوهشگر اوکراینی و استاد تاریخ اوکراین و مدیر موسسه تحقیقات اوکراین در دانشگاه هاروارد می‌گوید: "برسمیت شناختن لنین مبنی بر اینکه اوکراینی‌ها و روس‌ها باید در ایالات مختلف زندگی کنند و هم چنین اصرار او بر باقی ماندن منطقه صنعتی دونباس در جمهوری اوکراین به احیای اوکراین پس از اعلام استقلال در سال ۱۹۱۸ کمک کرد". با این وجود، او اشاره می‌کند که به نظر صاحب نظران کنونی  روس بهایی که لتین برای این کار پرداخت کرد بیش از اندازه به نظر می‌رسد.

علیرغم آن چه پوتین نظر مثبتی نسبت به لنین ندارد فعالان حزب کمونیست در روسیه کماکان به ولادیمیر لنین ادای احترام می‌کنند. در اوکراین میادین و مجسمه‌های بی‌شماری در شهر‌ها که قبل از سال ۲۰۱۴ به نام لنین نام گذاری شده بودند پس از حمله روس‌ها به اوکراین به عنوان یادگاری از استعمار روسیه تلقی شدند و آن کشور در سال ۲۰۱۵ میلادی کارزاری را برای پاکسازی آثار روسیه از اوکراین راه اندازی کرد و در جریان آن هزاران بنای تاریخی را تخریب نمود ونام ده‌ها هزار خیابان و میدان گاهی حتی نام کل شهر‌ها و روستا‌ها را تغییر داد.

مجسمه‌های همه جا حاضر لنین یک هدف خاص بودند بیش از ۱۳۰۰ مجسمه ساخته شده از او تا سال ۲۰۱۶ میلادی در داخل اوکراین پایین کشیده شدند. یکی از بزرگترین بنا‌های یادبود از ولادیمیر لنین رهبر انقلابی بلشویک توسط فعالان در خارکف دومین شهر بزرگ اوکراین پایین کشیده شد. آن مجسمه از لنین بلندترین مجسمه جهان با ۸.۵ متر ارتفاع قلمداد می‌شد.

پوتین با اعلام مهم‌ترین تصمیم دوره ریاست جمهوری خود یعنی آغاز جنگ تمام عیار در اوکراین ۱۱ بار از لنین یاد کرد و با عصبانیت او را به مماشات با ملی گرایان و ایجاد "اوکرایین ولادیمیر لنین" متهم کرد که شامل سرزمین‌هایی است که اکنون روسیه در اختیار دارد و در شرق و جنوب اوکراین تحت اشغال به سر می‌برند.

پوتین تنها چند روز قبل از شروع تهاجم در یک سخنرانی با عصبانیت گفت:"شما خواهان کمونیسم زدایی هستید؟ خب، این برای ما خوب است. اما چرا در نیمه راه توقف می‌کنید؟ ما آماده هستیم نشان دهیم که کمونیسم زدایی واقعی چه معنایی برای اوکراین خواهد داشت. ".

با‌این وجود، حتی برای برخی از محافظه کاران طرفدار کرملین که در اوکراین می‌جنگند نیز نوستالژی لنین به‌عنوان یک شخصیت تاریخی قدرتمند وجود دارد. "زاخار پری لپین" نویسنده و رهبر شبه نظامی طرفدار کرملین می‌نویسد:"صدمین سالگرد درگذشت لنین نشان می‌دهد او هنوز با رخداد‌های امروز به شدت در ارتباط است. زیرا لنین اینجاست، لنین زنده است، لنین در خط مقدم یک بازسازی جدید جهان قرار دارد. هر روس متفکری به داشتن لنین افتخار می‌کند".