از زمان جنگ اوکراین تا کنون، ایالات متحده مسیری ناهموار در حوزه سیاست خارجی خود طی کرده است، گرچه دولت بایدن در واکنش به جنگ اوکراین صرفا به حمایتهای مالی و تسلیحاتی از اوکراین بسنده کرد، اما از ۷ اکتبر تا کنون و با شکل گیری حملات حوثیها در دریای سرخ، رفتار ایالات متحده، عملا وارد فاز مقابله نظامی شده و این در حالیست که برخی کارشناسان معتقد بودند، انتخابات آمریکا، مانع از درگیری این کشور در مسائل خاورمیانه خواهد شد. جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران معتقد است دولت بایدن در باتلاقی افتاده است که اسرائیل تدارک دیده و رهایی از این شرایط نیز بسیار دشوار خواهد بود.
فرارو-بامداد چهارشنبه، ۴ بهمن، ارتش آمریکا در واکنش به حملات کتائب حزب الله، به سه مقر این گروه و دیگر گروه های مقاومت در عراق حمله و دو موشک ضد کشتی را نیز در یمن منهدم کرد.
به گزارش فرارو، لوید آستین وزیر دفاع ایالات متحده در بیانیهای با تایید این حملات مدعی شد؛ نیروهای آمریکایی، موشکها را در مناطق تحت کنترل حوثیها در یمن شناسایی کردند و تشخیص دادند که این موشکها تهدیدی قریبالوقوع برای کشتیهای تجاری و کشتیهای نیروی دریایی آمریکا در منطقه هستند.
این حملات در شرایطی انجام شده است که آمریکا روز دوشنبه شرکت هواپیمایی عراقی «فلای بغداد» و مدیرعامل آن را در کنار سه چهره اصلی و حامی مالی کتائب حزبالله عراق تحریم کرد. کتائب حزبالله از زمان حمله حماس به اسرائیل برخی حملات پهپادی و موشکی را علیه نیروهای آمریکایی در عراق انجام داده است.
با توجه به این شرایط پرسشهایی مطرح است از جمله این که چرا ایالات متحده به شکل نظامی و آشکارا وارد درگیریهای منطقه خاورمیانه شده است و دولت بایدن برنده منازعات منطقه خواهد بود یا شانس انتخاباتی خود را نیز فدای فعالیتهای اخیر خود خواهد کرد؟ جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در انگلستان و مدیر کل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه در گفتگو با فرارو به این پرسشها پاسخ داده است:
جلال ساداتیان به فرارو گفت: «اقتضائاتی که در منطقه خاورمیانه پیش آمده، آمریکا را وارد باتلاقی کرده که شاید پیش بینی نمیکرد. همه چیز از رفتارهای خونبار اسرائیل در قبال غزه شروع شد. دولت بایدن به علت نفوذ لابی اسرائیل، داخل ایالات متحده و فشارهای آنان و نگاهی که به انتخابات آمریکا دارند مجبور شده تن به برخی رفتارها دهد. دولت بایدن میداند که این لابی ها، نه تنها در بعد اقتصادی و سیاسی، بلکه حتی در ابعاد نظامی دارای نفوذ در ایالات متحده است و اسرائیلی ها، در کنگره نیز دارای نفوذ قوی هستند. این حمایت از اسرائیل و تصویب ۱۶ میلیارد دلار بودجه حمایتی برای این کشور، به اضافه ۴ میلیارد دلار کمک سالانهای که ایالات متحده به اسرائیل میکند، با این هدف انجام شد که اسرائیل بتواند مشکلات ۷ اکتبر به بعد را راحتتر پشت سر بگذارد. با توجه به شدت درگیریها و مشکلاتی که در نقاط مختلف شاهد هستیم، به نظر میرسد اسرائیل دچار مشکلات متعدد و بیشتر اقتصادی شده است. در کنار مشکلات اقتصادی، حتی برخی نیز در حال فرار و مهاجرت از اسرائیل هستند.»
وی افزود: «همه این ها، فقط یک طرف ماجراست. در طرف دیگر ماجرا، درگیریهایی که از سوی حشدالشعبی در عراق، از سوی حزب الله در سوریه و لبنان و از همه مهمتر، حوثیها در خلیج عدن و دریای سرخ، رخ میدهد، همگی در پاسخ به فشارهایی است که اسرائیل ایجاد میکند. درواقع اسرائیل با ادامه جنایتهای خود و حملات و کشتار افراد بیگناه، آمریکا را وارد یک باتلاق کرده و اتفاقا تاکید من این است که این باتلاق را اسرائیل برای آمریکا تدارک دیده است. کابینه نتانیاهو در اسرائیل برای به پیروزی رسیدن و تجدید آبروی از دست رفته خود، دست به هر رفتاری میزند. اسرائیل بالغ بر ۲۴ هزار نفر را در نوار غزه کشته است که بیش از ۷۰ درصدشان زنان و کودکان هستند و بالای ۶۰ هزار نفر را زخمی کرده است و تعداد بالایی از خانهها و بیمارستانها را نابود کرده است. در دادگاه بین المللی لاهه نیز اسرائیل با توجه به اسناد و طرح شکایت آفریقای جنوبی محکوم شده است. آمریکا ابتدا قطعنامه آتش بس را وتو کرد، ولی با توجه به فضای بین المللی و جوی که ایجاد شد، ناچار بود قطعنامه دوم را بپذیرد، هر چند در آن جا رای ممتنع داد، اما بر شرایط آتش بس تاکید کرد. منظور از شرایط آتش بس، پیروزی اسرائیل در جنگ و تسلط بر حماس است.»
دیپلمات پیشین ایران در انگلستان گفت: «افزون بر اینها ایران دائم از سوی ایالات متحده به حمایت از حملات حشدالشعبی، حوثیها و حزب الله در منطقه، متهم میشود. حالا آمریکا برای این که به زعم خود این وضعیت را تحت کنترل بگیرد، نیروی ائتلاف خود را وارد آبراههای منطقه کرد و کوشید، با حوثیها مقابله کند. این در حالیست که حوثیها اعلام کرده اند تا زمانی که آتش بس علیه حماس اتفاق نیفتد، به حمله به کشتیهای تجاری با مقصد اسرائیل ادامه میدهیم. درست است که مخاطراتی در حوزه آبراههای بین المللی اتفاق افتاده است، اما خسارتهایی که به اقتصاد دنیا وارد میشود و دور شدن مسیر برخی کشتیهای تجاری و دور زدن این مسیر آبراهی از کجا ریشه میگیرد؟ واقعیت و ریشه ماجرا حملات اسرائیل است. چرا ایالات متحده که مدعی و قائل به مذاکره و حل همه مشکلات با دیپلماسی است با مذاکره، اسرائیلیها را وادار به آتش بس نمیکند؟ چرا آمریکا مسئله حماس و نوار غزه را با گفتگو حل نمیکند؟ این همان چیزی است که افکار عمومی نیز مطرح میکند. دولت دموکرات آمریکا که نیازمند رای لابی اسرائیلی است تن به همه این مشکلات داده است.»
وی افزود: «وضعیت فعلی برای بایدن یک پاشنه آشیل بزرگ است. بایدن در حال تلاش است که ثابت کند رئیس جمهور با عرضهای است و این تلاش را تا انتخابات ریاست جمهوری ادامه خواهد داد. او تمام اراده خود را روی این موضوع گذاشته که هر طور شده اجازه ندهد دونالد ترامپ رئیس جمهور شود و برای اثبات لایق بودن خود و وفادار بودن به نتانیاهو و اسرائیل، هر رفتاری را انجام میدهد. فراموش نکنیم که این دونالد ترامپ بود که در دولت پیشین ایالات متحده با سفر به سرزمینهای اشغالی، قدس را پایتخت اسرائیل اعلام کرد و روابط بسیار نزدیکی نیز با نتانیاهو ایجاد کرد. اکنون بایدن که به اندازه جمهوری خواهان، در لابی صهیونیستی نفوذ و وزن ندارد، با این اقدامات در حال اثبات وفاداری و حمایت خود از اسرائیل است. اما اگر این شرایط گسترش پیدا کند و ایالات متحده نتواند از پس تنشهای ایجاد شده بربیاید، این شرایط تبدیل به همان پاشنه آشیلی میشود که درمان پذیری آن ناممکن است.»
مدیر کل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه در پایان گفت: «بلینکن در سفر اخیر خود به منطقه، از طریق عربستان به ایران پیام داد که تمایلی به تنش افزایی ندارد و ایران نیز پاسخ داد که نمیخواهد درگیر شود، اما در عمل میبینیم که ایالات متحده دقیقا در حال تنش افزایی است. بایدن و تیم دیپلماسی او و به ویژه بلینکن در شرایطی گیر افتاده اند که نمیدانند چه باید کرد. در ظرف ۴ ماه اخیر، ۴ بار سفر بلینکن به منطقه به چه علت رخ داد؟ همه چیز به دلیل همین پیچیدگیها و عدم قابلیت محاسبه شرایط آینده است. تنها کشوری که از این شرایط سودی بزرگ برده، روسیه است که نه تنها در سایه جنگ غزه توجهات از روی روسیه و اقداماتش در اوکراین برداشته شده است، بلکه بودجهای بایدن برای اوکراین در نظر گرفته بود نیز در کنگره تصویب نشد و اوکراین نیز قربانی اسرائیل شده است. اهمیت اوکراین برای غربیها از دست رفته است. به همین دلیل معتقدم این اسرائیل است که پای ایالات متحده را به همه مشکلات منطقه باز کرده و حتی دولت ایالات متحده را نیز قربانی میکند.»