گاردین: رای دیوان لاهه، آمریکا را در منگنه قرار داد

گاردین در تازه‌ترین یادداشت به بررسی پاسخ به این پرسش پرداخته که آیا حکم دیوان بین المللی دادگستری می‌تواند آمریکا را در جنایات جنگی شریک جرم اسرائیل قرار دهد؟ آیا رئیس جمهور آمریکا بالاخره اسراییل را مهار خواهد کرد؟

به گزارش جماران دادگاه بین‌المللی دادگستری روز جمعه به اسرائیل دستور داد تا از نسل‌کشی سربازانش در غزه جلوگیری کند و اجازه دهد کمک‌های بیشتری به این منطقه محاصره شده روانه شود. دیوان که بالاترین نهاد قضایی سازمان ملل است، از درخواست آتش بس فوری خودداری کرد. اما این یک پیروزی برای فلسطینی‌ها و به طور کلی برای جنوب جهانی بود، زیرا اسرائیل برای اولین بار در قبال اقدامات نظامی خود و توسط یکی از دادگاه‌های مهم جهان پاسخگو است.

این حکم با اجازه دادن به پرونده مطرح شده توسط آفریقای جنوبی و درخواست از اسرائیل برای تبعیت از کنوانسیون نسل کشی - و ارائه گزارش به دادگاه در عرض یک ماه - خطرات حامیان غربی اسرائیل را افزایش می‌دهد تا دولت بنیامین نتانیاهو را برای مهار حمله ویرانگر و بمباران غزه تحت فشار قرار دهند. این حکم برای جو بایدن و دستیاران ارشد او، به ویژه وزیر امور خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن، که چند هفته پیش پرونده آفریقای جنوبی را "بی ارزش" توصیف کرد، شرم آور است.

در حالی که ممکن است سال‌ها طول بکشد تا دادگاه در مورد اینکه آیا اسرائیل مرتکب نسل کشی شده است یا خیر، اظهار نظر کند، اما اقدامات موقت برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط در غزه انجام می‌شود. ایالات متحده، بریتانیا و دیگر قدرت‌های غربی که از زمان آغاز حمله اسرائیل به غزه، بدون قید و شرط از اسرائیل حمایت کرده‌اند، احتمالاً می‌خواهند از دخالت در حمایت از یک نسل‌کشی اجتناب کنند و این انگیزه‌ای برای این قدرت‌های جهانی است تا در نهایت برای آتش بس فشار بیاورند.

اگر دولت بایدن تصمیم بگیرد که یافته‌های دادگاه را که برای کشور‌های عضو آن الزام آور است، نادیده بگیرد، در حقیقت خود را در مقام متهم شدن به استاندارد‌های دوگانه قرار داده است. اما دادگاه به جز ارجاع امور به شورای امنیت سازمان ملل، مکانیزم اجرایی ندارد، جایی که واشنگتن چندین بار از حق وتو خود برای محافظت از اسرائیل در برابر درخواست‌های آتش بس استفاده کرده است. در چند سال گذشته، ایالات متحده و بریتانیا از رقبای خود به ویژه روسیه و میانمار خواسته اند تا از احکام دادگاه بین المللی تبعیت کنند.

در ماه نوامبر، رئیس‌جمهور ایالات متحده با صدور بیانیه‌ای از نامزدی استاد حقوق ایالات متحده، سارا کلیولند، برای پیوستن به دادگاه بین‌المللی حمایت کرد و گفت که این دادگاه «یکی از حیاتی‌ترین نهاد‌های بشریت برای پیشبرد صلح در سراسر جهان باقی می‌ماند». با چنین تأیید قوی، اگر ایالات متحده همچنان بر بی‌پایه بودن پرونده آفریقای جنوبی اصرار کند یا اینکه حکم تقریباً متفق القول دادگاه در روز جمعه به نحوی نباید در مورد اسرائیل اعمال شود، دوگانگی به نظر می‌رسد.

بایدن و بلینکن با حمایت تزلزل ناپذیر خود از اسرائیل، به وعده‌ای که یک ماه پس از روی کار آمدن دولتشان در سال ۲۰۲۱ داده شد، مبنی بر قرار دادن حقوق بشر در مرکز سیاست خارجی ایالات متحده، عمل نکردند. دولت او گفته بود: «متعهد به جهانی است که در آن از حقوق بشر محافظت می‌شود، مدافعان آن مورد تجلیل قرار می‌گیرند و کسانی که مرتکب نقض حقوق بشر می‌شوند، پاسخگو هستند.»

این تعهد حتی قبل از جنگ غزه، زمانی که بایدن به سیاست چند دهه‌ای ایالات متحده در ارائه کمک نظامی و حمایت دیپلماتیک به رژیم‌های سرکوبگر مانند عربستان سعودی و مصر ادامه داد، در حالی که نقض حقوق بشر و سرکوب مخالفان در این کشور‌ها را نادیده گرفت، تضعیف شده بود.

مانند روسای جمهور قبلی ایالات متحده، از جمله جورج دبلیو بوش و باراک اوباما، که جنگ‌های خارجی را به راه انداختند یا از آن‌ها حمایت کردند و در عین حال سخنان بلندی در مورد احترام به حقوق بشر و دموکراسی منتشر کردند، چهره بایدن به لطف حمایت او از حمله وحشیانه اسرائیل به غزه از هم پاشید. جنگ اسرائیل بیش از ۲۶۰۰۰ فلسطینی را کشته (به شهادت رسانده) است که اکثر آن‌ها زن و کودک هستند.

بر اساس گزارش آکسفام، تعداد روزانه مرگ و میر، به طور متوسط ۲۵۰ نفر در روز، از هر درگیری بزرگ دیگری در قرن ۲۱ پیشی گرفته است. این تهاجم همچنین باعث گرسنگی توده‌ای شده و نزدیک به ۸۵ درصد از جمعیت غزه، یعنی حدود ۱.۹ میلیون نفر را آواره کرده است. با وجود تلفات و بحران انسانی، ایالات متحده و دیگر قدرت‌های غربی هنوز به طور معنی داری بر اسرائیل فشار نیاورده اند تا به بمباران خود پایان دهد و آتش بس را بپذیرد.

در واقع، دولت بایدن با چشم‌انداز گسترش درگیری غزه به یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر که ایران و متحدانش، از جمله حزب‌الله لبنان، حوثی‌ها در یمن، و شبه‌نظامیان مختلف شیعه در عراق را درگیر می‌کند، دچار اشتباه شده است.

از زمان آغاز جنگ غزه، حزب‌الله و نیرو‌های اسرائیلی تقریباً روزانه در حال تبادل آتش در سراسر مرز‌ها بوده‌اند، در حالی که شبه‌نظامیان حوثی به کشتی‌های کشتی‌رانی در دریای سرخ حمله کرده‌اند که آمریکا و بریتانیا را بر آن داشته تا به ده‌ها هدف حوثی‌ها حمله کنند. در دو هفته گذشته حتی با وجود خطر گسترش درگیری که دولت بایدن اصرار دارد می‌خواهد از آن اجتناب کند، بایدن از انتخاب ساده‌ترین راه برای کاهش تنش در منطقه امتناع کرده است: مجبور کردن نتانیاهو به پذیرش آتش بس در غزه.

بایدن اهرم قابل توجهی بر دولت اسرائیل دارد. پس از حملات ۷ اکتبر، دولت ایالات متحده بیش از ۱۴ میلیارد دلار بودجه از کنگره برای تسلیحات و سایر کمک‌های نظامی به اسرائیل درخواست کرد. اما دولت بایدن به جای استفاده از این اهرم برای پایان دادن به جنگ، از فروش و محموله‌های تسلیحاتی ایالات متحده به اسرائیل در برابر نظارت عمومی و تایید کنگره محافظت کرده و به زبان ساده برای رساندن این کمک‌ها به اسرائیل این نهاد‌های قانونی در امریکا را دور زده است.

در نوامبر، بایدن محدودیت‌های دسترسی اسرائیل به انبار تسلیحاتی را که پنتاگون از دهه ۱۹۸۰ در سرزمین‌های اشغالی نگه داشته بود، برداشت. سپس در ماه دسامبر، وزارت امور خارجه دو بار به مقررات اضطراری استناد کرد که به آن اجازه می‌داد ده‌ها هزار گلوله توپ و مهمات دیگر را بدون بررسی کنگره به اسرائیل بدهد.

تلاش بایدن برای محافظت از اسرائیل در برابر انتقادات ناشی از تلفات سنگین غیرنظامیان و شیوه‌های انجام جنگ خود در غزه، ایالات متحده را نه تنها در معرض محکومیت بین المللی و اتهامات برخورد با استاندارد دوگانه، بلکه در معرض همدستی احتمالی در جنایات جنگی قرار داد. در ماه دسامبر، CNN گزارش داد که یک ارزیابی اطلاعاتی ایالات متحده نشان داد که تقریباً نیمی از بمب‌هایی که اسرائیل از ۷ اکتبر بر روی غزه پرتاب کرده است، «بمب‌های گنگ» یا مهمات هدایت‌نشده بودند که پتانسیل بسیار بالاتری برای کشتن غیرنظامیان به ویژه در مناطق پرجمعیت دارند.

وکلای آفریقای جنوبی در طرح دعوی خود در دادگاه بین‌المللی، به استفاده اسرائیل از «بمب‌های گنگ» و مهمات ۲۰۰۰ پوندی که در مناطق متراکم خسارات زیادی وارد می‌کند، به عنوان نمونه‌هایی از کشتار و معلول کردن غیرنظامیان در مقیاس وسیع توسط اسرائیل اشاره کردند.. در میان هزاران بمبی که از اکتبر به اسراییل ارسال شده است، ایالات متحده حداقل ۱۰۰ سنگر شکن را فرستاده و اسرائیل تاکنون صد‌ها بمب را بر روی غزه انداخته است.

طی چند روز گذشته شاید با پیش‌بینی تصمیم دادگاه بین‌المللی و آسیب احتمالی ناشی از آن برای آمریکا، دولت بایدن برنامه‌های خود را برای فرستادن ویلیام برنز، مدیر سیا، به اروپا برای دیدار با مقامات اسرائیلی، مصری و قطری فاش کرد. برنز امیدوار است مذاکرات غیرمستقیم بین حماس و اسرائیل را برای آزادی تمامی اسیران باقی مانده اسرائیلی در غزه و آتش بس احتمالی احیا کند. هنوز موانع زیادی وجود دارد، به ویژه از آنجایی که بنا بر گزارش ها، اسرائیل پیشنهاد توقف ۶۰ روزه درگیری‌ها را داده است، در حالی که حماس بر آتش بس دائمی و آزادی تقریباً تمام اسرای فلسطینی در ازای اسیران باقی مانده اصرار دارد.

با اینکه دادگاه بین‌المللی درخواست آفریقای جنوبی برای آتش‌بس فوری را نپذیرفت، حکم آن می‌تواند دست دولت بایدن و دیگر حامیان غربی اسرائیل را بسته و آن‌ها را مجبور کند تا در نهایت به خونریزی در غزه پایان دهند.