از دیوار در حال احداث در مرز غزه و مصر چه می‌دانیم؟

جهان یکصدا از افکار عمومی تا سیاستمدارانی که اخیرا به مردم، حداقل در ظاهر، پیوسته اند از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل می‌خواهند که به رفح، به عنوان آخرین نقطه امنی که برای آوارگان غزه باقی مانده حمله نکند. با اینهمه به نظر می‌رسد که بی بی خیال متوقف کردن این ماشین جنگ را ندارد. در تازه‌ترین این تحولات در کنار سفر رئیس سازمان سیا به منطقه پس از پنجمین تور آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده و تلاش‌ها برای منصرف کردن نخست وزیر اسرائیل، تصاویری منتشر شده که نشان می‌دهد مصر در حال ساخت یک دیوار حائل در امتداد مرز خود با جنوب غزه است. به گزارش رسانه ها، تصاویر ماهواره‌ای جدید نشان می‌دهند که مصر در حال ساخت یک منطقه حائل و دیوار وسیع در امتداد مرز خود با جنوب غزه است. این اقدام قاهره نشان می‌دهد که نگرانی‌ها نسبت به حمله زمینی برنامه‌ریزی شده اسرائیل در رفح، جایی که بیش از نیمی از جمعیت غزه در آن پناه گرفته‌اند، افزایش یافته است.

به گزارش جماران، این تصاویر که در پنج روز گذشته توسط شرکت Maxar Technologies گرفته شده، نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از خاک مصر بین یک جاده و مرز غزه با بولدوزر تخریب شده است. اگر منطقه حائل که از انتهای مرز غزه تا دریای مدیترانه امتداد دارد تکمیل شود، مجموعه گذرگاه مرزی مصر و رفح را به طور کامل در بر خواهد گرفت. براساس این تصاویر در مرز، جرثقیل‌های متعددی را می‌توان دید که بخش‌هایی از دیوار را نصب می‌کنند. تصاویری که توسط CNN بررسی شد نشان می‌دهد که بولدوزر‌ها در تاریخ ۳ فوریه وارد محل شدند و حفاری اولیه منطقه حائل در ۶ فوریه آغاز شد. در پنج روز گذشته روند حفاری افزایش چشمگیری داشته است.

ویدئو‌های منتشر شده توسط بنیاد حقوق بشر سینا ساخت دیوار مرزی را نشان می‌دهد که به ادعای آن‌ها پنج متر (۱۶ فوت) ارتفاع دارد. این سازمان، یک گروه غیردولتی حقوق بشر متشکل از فعالان، محققان و روزنامه نگاران، گفت که دو پیمانکار محلی به آن‌ها گفته اند که این کار توسط نیرو‌های مسلح مصر انجام شده است. این ساخت و ساز در حالی انجام می‌شود که نگرانی‌ها از بدتر شدن وضعیت وحشتناک بشردوستانه در غزه، منجر به مرگ هزاران نفر و مهاجرت دسته جمعی فلسطینی‌ها به مرز‌های مصر می‌شود.

در چند روز گذشته همه نگاه‌ها به رفح بود، جایی که نزدیک به ۱.۵ میلیون فلسطینی در یک شهر بزرگ انباشته شده اند. یکی از ساکنان این منطقه به سی ان ان می‌گوید: وضعیتی که ما در رفح تحمل می‌کنیم وحشتناک است و هر روز بدتر می‌شود. ما آب برای نوشیدن یا غذا برای خوردن نداریم و مراکز بهداشتی درمانی ما به سختی می‌توانند کار کنند.

تعداد بسیاری از کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی از اسرائیل خواسته‌اند از عملیات زمینی در رفح که اکنون پرجمعیت‌ترین شهر غزه است، پرهیز کند. فابریزیو کربنی، مدیر منطقه‌ای کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در این باره می‌گوید: «جان‌های بی‌شماری در وضعیت معلق هستند». رهبران استرالیا، کانادا و نیوزلند روز پنجشنبه هشدار دادند که چنین تهاجمی فاجعه بار خواهد بود.

مصر پیش از این اقدام اسرائیل برای کوچ اجباری فلسطینیان به سمت جنوب را محکوم کرده است و معتقد است که این اقدام اسرائیل بخشی از طرحی برای بیرون راندن ساکنان غزه و پایان آرمان فلسطین است.

مقامات امنیتی مصر به سی ان ان گفتند که مصر به عنوان یک اقدام احتیاطی پیش از عملیات زمینی مورد انتظار اسرائیل، تقویت حضور امنیتی خود را در مرز خود با غزه آغاز کرد. مقامات گفتند که به عنوان بخشی از تقویت امنیتی خود، مصر نیرو‌ها و ماشین آلات بیشتری را در شمال سینا، هم مرز با غزه مستقر کرده است.

یک منبع آگاه به سی ان ان گفت که پست‌های بازرسی منتهی به گذرگاه مرزی رفح در سمت مصر شاهد حضور سربازان بیشتر است و مناطق اطراف جاده اصلی برای استقرار تانک‌ها و ماشین آلات نظامی آماده می‌شود.

این در حالی است که نتانیاهو همچنان به انتقاد از مصر به دلیل نبستن کریدور فیلادلفیا ادامه می‌دهد. در جنگ جاری اسرائیل علیه نوار غزه، مصر به تل آویو در مورد هرگونه عملیات نظامی در منطقه حائل به طول ۱۴ کیلومتر قاطعانه هشدار داده است. روزنامه مصری «الاهرام» چندی پیش از قول منابع مصری گزارش داد قاهره به طرف اسرائیلی در مورد عملیات در محور فیلادلفیا، همزمان با تهاجم زمینی به نوار غزه، هشدار داده و کریدور را بر اساس معاهده صلح ۱۹۷۹ مصر و اسرائیل «منطقه حایل» توصیف کرده است. یک منبع مصری تایید کرد که «تجاوز اسرائیل به کریدور نقض معاهده بین‌المللی تلقی خواهد شد که مصر اجازه آن را نخواهد داد». اسرائیل معتقد است که فلسطینی‌ها در محور فیلادلفیا بیش از هزار تونل برای قاچاق اسلحه، تدارکات و سوخت به نوار غزه حفر کرده‌اند.

از سوی دیگر اسرائیل متهم به ساختن منطقه حائل در داخل غزه است که عملاً مرز‌های غزه را کوچک می‌کند. ولکر ترک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای در ۸ فوریه گفت که ارتش اسرائیل ساختمان‌های غزه را که در یک کیلومتری حصار اسرائیل و غزه قرار دارند، تخریب کرده و منطقه را با هدف ایجاد «منطقه حائل» پاکسازی کرده اند. به گفته او اسرائیل دلایل قانع کننده‌ای برای چنین تخریب گسترده زیرساخت‌های غیرنظامی ارائه نکرده است.

خبرگزاری رویترز از دریچه دیگری به تحرکات مصر در منطقه مرزی نگاه کرده و می‌نویسد: چهار منبع به ما گفتند مصر در حال آماده‌سازی منطقه‌ای در مرز غزه است که می‌تواند فلسطینی‌ها را در صورتی که حمله اسرائیل به رفح منجر به مهاجرت به آن سوی مرز شود، در آن جا دهد. قاهره در پیگیری‌های انجام گرفته مهیا شدن برای چنین سناریویی را رد کرده و البته پیش از این هم بار‌ها هشدار داده که حمله ویرانگر اسرائیل به غزه می‌تواند فلسطینی‌ها را در صحرای سینا آواره کند، تحولی که مصر و اردن به شدت با آن مخالف هستند.

یکی از منابع آگاه در این باره به رویترز گفت مصر خوشبین است که مذاکرات برای برقراری آتش بس می‌تواند از چنین سناریویی جلوگیری کند، اما ایجاد منطقه در مرز به عنوان یک اقدام موقت و پیشگیرانه است.

اسرائیل اعلام کرده که ارتش این رژیم در حال تدوین طرحی برای انتقال غیرنظامیان از رفح به سایر مناطق نوار غزه است. اما مارتین گریفیتس، دبیرکل سازمان ملل متحد روز پنجشنبه گفت که تصور اینکه مردم غزه می‌توانند به مکان امن دیگری منتقل شوند صرفا توهم است. او نسبت به احتمال سرازیر شدن فلسطینیان به مصر در صورت آغاز عملیات نظامی اسرائیل در رفح هشدار داد و این سناریو را «نوعی کابوس مصری» نامید.

مصر مخالفت خود را با جابجایی فلسطینیان از غزه به عنوان بخشی از تکرار تاریخ اعلام کرده است. در یوم النکبه در ۱۹۴۸ حدود ۷۰۰۰۰۰ فلسطینی مجبور به ترک خانه‌های خود شدند.