جنگ غزه در پایان‌راه؟

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا خبر داد که مذاکره‌کنندگان به توافقی نزدیک شده‌اند که عملیات نظامی اسرائیل در غزه را ظرف یک هفته متوقف می‌کند. او ادامه داد: مشاور امنیت ملی ما می‌گوید که به خط پایان نزدیک هستیم. توافق برای آتش‌بس طولانی که با ماه رمضان آغاز می‌شود، بمباران اسرائیل در نوار غزه را متوقف می‌کند؛ همچنین می‌تواند زمینه‌ای برای افزایش کمک‌های بشردوستانه به غزه و مبادله زندانیان دو طرف باشد.

به گزارش دنیای اقتصاد، جو بایدن روز دوشنبه گفت که بر این باور است که مذاکره‌کنندگان به توافقی نزدیک شده‌اند که عملیات نظامی اسرائیل در غزه را ظرف یک هفته در ازای آزادی حدود ۱۰۰ گروگانی که در دست حماس به سر می‌برند، متوقف می‌کند. «پیتر بیکر» و «مایکل دی. شی یر» در گزارش ۲۷فوریه در نیویورک‌تایمز نوشتند، بایدن در صحبت با خبرنگاران در جریان یک توقف در نیویورک، امیدوارانه‌ترین ارزیابی از مذاکرات گروگان‌گیری در چند روز گذشته را توسط یکی از شخصیت‌های مهم ارائه کرد و نشان داد که جنگ ممکن است به یک «نقطه عطف بزرگ» نزدیک شود.

بایدن در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره اینکه انتظار دارد آتش‌بس چه زمانی آغاز شود، گفت: «امیدوارم تا آخر هفته آغاز شود. مشاور امنیت ملی‌ام به من می‌گوید که ما به خط پایان نزدیک هستیم. ما نزدیکیم؛ اما هنوز تمام نکرده‌ایم. امیدوارم تا دوشنبه آینده، آتش‌بس داشته باشیم.» رئیس‌جمهور پس از ضبط بخشی از برنامه گفت‌وگوی آخر شب «ست مایرز» در هنگام بازدید از یک بستنی فروشی، نظرات خود را به‌طور خودجوش در پاسخ به پرسش‌ها ارائه کرد.

این تحولات در بحبوحه یک دوره فعال از گفتگو‌ها در منطقه رخ داد؛ زمانی که کابینه جنگ اسرائیل چندی پیش شرایط کلی توافقی را تصویب کرد که شامل آتش‌بس شش‌هفته‌ای در ازای آزادی حدود ۴۰گروگان می‌شد. انتظار می‌رود یک هیئت اسرائیلی در قطر با واسطه‌هایی از ایالات متحده، مصر و قطر دیدار کند.

توافق برای آتش‌بس طولانی که با آغاز ماه رمضان در هفته آینده آغاز می‌شود، بمباران اسرائیل در نوار غزه را متوقف می‌کند. همچنین می‌تواند زمینه‌ای برای افزایش کمک‌های بشردوستانه به غزه باشد؛ جایی که غذا، آب، برق و سایر مایحتاج اولیه در آن اندک است. بایدن روز دوشنبه درباره جزئیات آتش‌بس یا اینکه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل توافقی را امضا کرده است یا خیر توضیح بیشتری نداد. اما ارزیابی رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه می‌توان تا پایان هفته آینده به آن دست یافت، واضح‌ترین نشانه پیشرفت در چند هفته اخیر بود. رئیس‌جمهور در مصاحبه جداگانه‌ای در «آخر شب با ست مایرز» در شبکه NBC که بعدازظهر دوشنبه ضبط و اوایل صبح سه‌شنبه پخش شد، گفت که توقف درگیری‌ها می‌تواند دری را به روی یک سازمان‌دهی دوباره و گسترده‌تر در منطقه باز کند.

بایدن گفت: «اگر به آن آتش‌بس موقت دست یابیم، می‌توانیم به سمتی برویم که بتوانیم پویایی را تغییر دهیم و فورا راه‌حل دو دولتی نداشته باشیم، بلکه فرآیندی برای رسیدن به راه‌حل دو دولتی داشته باشیم؛ فرآیندی که امنیت اسرائیل و استقلال فلسطینی‌ها را تضمین می‌کند.» درحالی‌که بایدن دوباره از حق اسرائیل برای دفاع از خود پس از حمله ۷ اکتبر حمایت کرد و مانند گذشته خود را صهیونیست خواند، اما در عین حال بر استدلال خود تاکید کرد که اسرائیل باید در رویکرد خود برای به حداقل رساندن تلفات غیرنظامیان به‌ویژه زمانی که عملیات خود را در شهر رفح انجام می‌دهد، تجدیدنظر کند.

وی افزود: «اگر اسرائیل مسیر خود را تغییر ندهد، ممکن است دوستان باقی‌مانده خود در جامعه بین‌المللی را با دشواری مواجه کند.» او گفت: «آن‌ها حمایت جهان را از دست خواهند داد و این به نفع اسرائیل نیست.» «رونن برگمن» و «پاتریک کینگزلی» هم در گزارش ۲۷فوریه در نیویورک‌تایمز نوشتند، مقامات می‌گویند، در یک تغییر بزرگ، مذاکره‌کنندگان اسرائیلی نشان داده‌اند که اسرائیل می‌تواند گروهی از اسرای بلندپایه فلسطینی را در ازای آزادی برخی از گروگان‌های اسرائیلی آزاد کند.

تغییر در استراتژی مذاکراتی اسرائیل که آشکارا اعلام نشده، قابل توجه است؛ زیرا می‌تواند به حماس کمک کند تا سربازان اسرائیلی اسیرشده در ماه اکتبر را آزاد و با توافقی موافقت کند که به‌طور موقت نبرد در نوار غزه را متوقف کند. به گفته دو مقام آگاه از تلاش‌های میانجی‌گری، اکنون، مذاکره‌کنندگان اسرائیلی به‌طور خصوصی با پیشنهاد ایالات متحده موافقت کرده‌اند که بر اساس آن پنج سرباز زن اسرائیلی در ازای ۱۵فلسطینی آزاد می‌شوند.

این ایده مبنای مذاکره با حماس است که به این پیشنهاد پاسخ نداده است. اسرائیل قبلا از چنین امتیازی اجتناب کرده بود، تا حدی به این دلیل که آزادی فلسطینیان محکوم حتی در ازای گروگان‌های اسرائیلی، انتقادات داخلی قابل توجهی را برمی‌انگیخت. سایر عناصر یک توافق احتمالی -ازجمله طول مدت آتش‌بس و درخواست حماس برای خروج کامل نیرو‌های نظامی اسرائیل از غزه - هنوز مورد بحث است.

با این حال، این ایده می‌تواند به مذاکرات شتاب بیشتری بدهد؛ زیرا مقامات برای تکمیل توافقی قبل از شروع ماه رمضان تلاش می‌کنند. انتظار می‌رفت که یک هیات اسرائیلی روز دوشنبه برای ادامه مذاکرات با میانجی‌های بین‌المللی وارد قطر شود. به گفته یکی از این مقامات که خواست نامش فاش نشود، افسران اطلاعاتی اسرائیل بر این باورند که یحیی سنوار در هفته‌های اخیر نسبت به توافقی که از نظر تئوری تنها اجازه آتش‌بس موقت را می‌دهد - به امید اینکه دائمی شود- متمایل‌تر شده است.

این ایده بخشی از یک پیشنهاد گسترده‌تر ایالات متحده است که به آزادی ۴۰نفر از حدود ۱۰۰گروگانی که در حملات ۷اکتبر دستگیر شدند و گمان می‌رود هنوز در غزه زنده هستند، می‌انجامد. آن‌ها شامل پنج سرباز زن و غیرنظامی اسرائیلی از جمله افراد بیمار، مجروح و مسن هستند. یکی از مقامات گفت که این شامل سربازان مرد اسرائیلی نمی‌شود که آزادی آن‌ها موضوع مذاکره جداگانه‌ای خواهد بود. هفت تن از ۳۵زندانی غیرنظامی که قرار است آزاد شوند، زنانی هستند که اسرائیل گفته است باید در جریان آخرین آتش‌بس و مبادله زندانیان در نوامبر آزاد می‌شدند.

برای آزادی این هفت زن، اسرائیل پیشنهاد آزادی ۲۱زندانی فلسطینی را داده است، همان نسبت سه به یک که در تبادل قبلی مشاهده شد. به ازای هر یک از گروگان‌های باقی‌مانده، تعداد بیشتری از فلسطینی‌ها آزاد می‌شود؛ از جمله شش نفر به ازای هر مرد غیرنظامی ۵۰ساله و بالاتر و ۱۲نفر به ازای هر بیمار یا مجروح. به ازای هر یک از پنج سرباز زن اسرائیلی در اسارت، اسرائیل سه زندانی «برجسته» و ۱۵نفر دیگر را آزاد می‌کند.

از ۷ اکتبر تا کنون تقریبا ۳۰ هزار فلسطینی در حملات اسرائیل جان خود را از دست داده اند. بسیاری هم زیر خروار‌ها آوار مدفون هستند. مذاکرات آتش‌بس در حالی برگزار شده که اسرائیل تمرکز خود را بر رفح و جنوب لبنان قرار داده و می‌کوشد جبهه جدیدی را در نبرد با حزب‌الله لبنان بگشاید. این رژیم به بعلبک در عمق خاک لبنان حمله کرد که پاسخ متقابل حزب الله را به دنبال داشت.