با «ساخت ایران» مشکل دارند!

صادرات، یکی از مولفه‌های مهم اقتصاد و صنعت هر کشوری محسوب می‌شود چرا که مزایای بسیار زیادی برای سازنده دارد. در ایران با اینکه بسیاری از کالا‌ها در سطح کیفی خوب تولید می‌شوند، اما به دلیل وجود تحریم‌ها ورود آن‌ها به بازار کشور‌ها به سختی انجام می‌شود. در این میان برخی کشور‌ها که خواهان کالای ایرانی هستند به دلیل تحریم‌ها تقاضا می‌کنند عبارت «ساخت ایران» از روی کالا حذف شود!

به گزارش دنیای اقتصاد، ششمین دوره نمایشگاه «اکسپو» تهران که محلی برای به تصویر کشیدن توانمندی‌های صادراتی کشور است از ۸ تا ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد. پیش از آن، ستاد برگزاری این نمایشگاه اعلام کرده بود پیش‌بینی می‌شود که بیش از ۳۰۰۰ تاجر و بازرگان خارجی از ۱۱۹ کشور دنیا در ششمین دوره این نمایشگاه شرکت کنند. انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران هم در این نمایشگاه حضوری پررنگ داشت و غرفه این انجمن از سوی بازدیدکنندگان و همچنین مسوولان بلندپایه کشور مورد بازدید قرار گرفت و با جدیدترین تحولات این صنعت بزرگ در ایران آشنا شدند.

در حاشیه این نمایشگاه یکی از اعضای انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در خصوص فرصت‌هایی که این نمایشگاه برای تولیدکنندگان ایران و به خصوص صنعت لوازم خانگی به وجود می‌آورد و همچنین برخی از مسائل و مشکلات جاری تولیدکنندگان و صنعتگران کشور گفتگو کرد.

محمود قهاری ابتدا درخصوص شرایط و کیفیت نمایشگاه اکسپو۱۴۰۳ گفت: خوشبختانه امسال و در مقایسه با سال‌های گذشته شاهد استقبال چشمگیری از نمایشگاه بودیم. در همین زمینه دولت نیز سعی کرده بود این نمایشگاه تفاوت چشمگیری با ۵ دوره پیشین خود داشته باشد که در این خصوص نیز موفقیت‌هایی دیده شد.

وی در همین خصوص ادامه داد: تولیدکنندگان در ایران با مشکلات مختلفی روبه رو هستند، ولی این تیپ کار‌های اجرایی باعث دلگرم شدن صنعتگران کشور خواهد شد. همین که حضور تجار و بازدیدکنندگان خارجی از نمایشگاه امسال پررنگ شده بود نشان از بهبود نقش سازنده این نمایشگاه بوده است. خوشبختانه بسیاری از تولیدات در ایران در سطح جهانی مطرح است و ایجاد نمایشگاه‌هایی مانند اکسپو می‌تواند این تولیدات را بیشتر به دنیا معرفی کند.

موانع اصلی صادرات

مشاور عالی انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در خصوص مهم‌ترین موانع صادرات کالا از ایران و به خصوص لوازم خانگی و همچنین انتظار تولیدکنندگان در این خصوص گفت: در حال حاضر با تمام مشکلات و موانعی که برای تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور وجود دارد، به برخی از کشور‌های همسایه صادرات انجام می‌شود، اما واقعیت این است که در حجم وسیع و مناسبی نیست. ما در حال حاضر نمی‌توانیم خودمان را در خصوص تولید و صادرات با کشور‌های آسیایی مانند ترکیه و چین مقایسه کنیم.

وی ادامه داد: با اینکه کالای لوازم خانگی ایرانی دارای کیفیت قابل قبولی است، اما در خصوص صادرات آن ما چند مشکل اساسی داریم. یکی اینکه به دلیل تحریم‌ها بسیاری از کشور‌ها از ترس عواقب آن حاضر نیستند با ایران تجارت کنند و بنابراین فروش کالای لوازم خانگی ما بسیار مشکل است. به همین دلیل متاسفانه بسیاری از کشور‌های هدف صادراتی از ما درخواست می‌کنند که عبارت «ساخت ایران» را از کالا‌های خود حذف کنیم!

محمود قهاری با تشریح بیشتر این موضوع اضافه کرد: بنابراین ترس از عواقب تحریم‌ها و همچنین برخی اخبار منفی علیه ایران باعث شده که آن‌ها چنین درخواستی را داشته باشند. در چنین شرایطی نیاز به دیپلماسی قدرتمند در حوزه روابط بین‌الملل داریم که وزارت امورخارجه باید بیشتر از قبل در مورد آن تلاش کند. البته اتاق بازرگانی نیز با رایزنی‌های خود تلاش کرده در خصوص این موضوع کمک حال تولیدکنندگان و صادرکنندگان باشد، اما به نظر می‌رسد برای افزایش حجم صادرات، دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف باید راهکار‌های مناسبی در نظر گرفته و فعال‌تر عمل کنند.

وی گفت: از سوی دیگر ایجاد و در نظر گرفتن تسهیلات مناسب برای صادرات نیز تاثیر‌گذار خواهد بود. البته تاجر و صادرکننده ایرانی نیز باید خیالش بابت برگشت پول راحت باشد. در این خصوص نیز باید برای استفاده تجار از سیستم‌های بانکی بین‌المللی و دسترسی به آن تلاش شود تا پول فروش صادرات کالا به آسانی وارد کشور شود. البته باید در نظر داشت که برخی از مشکلات داخلی است و سیاستگذار باید در خصوص کاهش آن قدم‌هایی بردارد. به عنوان مثال تخصیص ارز به تولیدکنندگان در سال‌های اخیر به صورت قطره‌چکانی بوده که تبدیل به یکی از معضلات بزرگ شده است. چرا که تولیدکننده با این شرایط نمی‌تواند مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد کند و به این صورت در تولید و سپس تهیه کالا برای بازار‌های داخلی یا صادرات محصول، شکاف بزرگی ایجاد خواهد شد.

آیا رایزن‌های اقتصادی وزارت امورخارجه برای بهبود شرایط صادراتی کشور و به خصوص لوازم خانگی کمکی داشته‌اند؟ عضو هیات‌مدیره انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در پاسخ به این سوال، گفت: حقیقتا اینکه این رایزن‌ها برای این مهم تلاشی داشته یا نداشته‌اند مشخص نیست، اما ما تا به حال شاهد هیچ‌گونه تاثیر مثبتی از این محل نبودیم. ولی به نظر می‌آید اگر وزارتخانه‌های صمت، اقتصاد یا امورخارجه بتوانند در خصوص ایجاد یا استحکام بخشی به روابط تجاری با دیگر کشور‌ها اقدامات عملی داشته باشند تا صادرات تسهیل شود، کمک بزرگی به افزایش حجم صادرات خواهد شد.

وی در همین خصوص ادامه داد: البته تجار ایرانی مشکل بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور را نیز دارند، اما این در قیاس با سایر موانع در پله بعدی قرار می‌گیرد. در حال حاضر کسانی که مواد اولیه وارد کشور می‌کنند مشمول استفاده از ارز صادراتی هستند. ولی برخی شرکت‌ها هم هستند که برای برگشت ارز باید طبق رقم ارز نیمایی عمل کنند که آن‌ها نیز به دلیل همخوانی نداشتن ارقام و حساب‌ها با یکدیگر، درگیر مشکلاتی می‌شوند.

برزخ تولیدکنندگان لوازم خانگی

محمود قهاری تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران را در شرایط برزخ توصیف کرد و گفت: تولیدکنندگان لوازم خانگی در ایران در حال حاضر در شرایط خاصی قرار دارند. شاهد افزایش قیمت مواد اولیه تولید شده در داخل کشور هستیم که این اتفاق باعث افزایش قیمت کالای نهایی خواهد شد. اما با این حال تولیدکنندگان لوازم خانگی اجازه افزایش قیمت را ندارند و برخی از این کالا‌ها مانند یخچال، لباسشویی، تلویزیون و دیگر لوازم بزرگ مشمول قیمت‌گذاری دستوری هستند.

اما از سوی دیگر موضوع دیگری که وجود دارد این است که بازار هم فعلا کشش افزایش قیمت را ندارد. به این ترتیب تولیدکنندگان لوازم‌خانگی که با تورم تولید نیز مواجه هستند با شرایط متفاوتی روبه رو می‌شوند و امیدواریم مسوولان و سیاستگذاران، راهکار مناسبی برای این مشکل پیدا کنند.

مشاور عالی انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در پایان گفت: با توجه به مشکلات مطرح شده، عمده تولیدکنندگان اعلام می‌کنند درگیر ضرر و زیان‌های مالی هستند؛ بنابراین راه‌حلی که به ذهن آن‌ها می‌رسد این است که افزایش قیمت دهند. البته در حالی که قدرت خرید مصرف‌کننده نیز سقوط کرده، افزایش قیمت نیز می‌تواند باعث افزایش رکود بازار‌ها شود که مجموع این اتفاق‌ها به زیان تولیدکننده، توزیع‌کننده و در نهایت مصرف‌کننده خواهد بود.

راهکار‌های گره‌گشا

موضوعاتی مانند وضعیت بازار‌های صادراتی، رکود بازار‌های داخلی، افزایش قیمت مواد اولیه تولید و ورود کالای قاچاق به بازارها، از مهم‌ترین مشکلات و دغدغه‌های تولیدکنندگان و فعالان این صنعت هستند. آن‌ها معتقد هستند اگر قرار نیست افزایش قیمت انجام شود، دولت باید به شکل‌های مختلف حمایت‌های خود را از تولیدکننده افزایش دهد. این حمایت‌ها می‌تواند با مدل‌های متنوع مانند ارائه تسهیلات کافی، تخصیص ارز مناسب برای تهیه مواد اولیه یا حتی ارائه تسهیلات یا بن‌کارت‌های تشویقی به خریداران در راستای بهبود بازار باشد.

اگر چه بخش زیادی از کاهش حجم صادرات به وجود تحریم‌ها مربوط می‌شود، اما کارشناس این صنعت در این گفتگو بیان کرد، برای بهبود این وضعیت راهکار‌هایی نیز وجود دارد. در خصوص دسترسی تولیدکننده به مواد اولیه ارزان‌قیمت نیز حاکمیت از سال‌ها پیش بورس‌کالا را در نظر گرفته که با گذشت این سال‌ها بسیاری از تولیدکنندگان معتقد هستند سازوکار فعلی بورس‌کالا با اینکه کمک‌هایی در این خصوص داشته اما، با وجود برخی بی‌عدالتی‌ها در مورد میزان بالاتر فروش کالا و مواد اولیه به برخی شرکت‌های خاص، شرکت‌های دیگر با کمبود این مواد مواجه شده و مجبور می‌شوند بخشی از این مواد را از بازار آزاد تهیه کنند بنابراین هزینه‌های تولیدآن‌ها افزایش یافته و توجیه اقتصادی تولید برای آن‌ها کمرنگ خواهد شد؛ بنابراین راهکار موثر این خواهد بود که دولت نظارت بیشتری بر روی بورس‌کالا انجام دهد تا هر شرکت بر اساس میزان تولید خود از مواد اولیه با نرخ دولتی استفاده کند.

موضوع مهم بعدی در خصوص لوازم خانگی، تداوم ورود کالای قاچاق آن است که باعث ایجاد ضرر و زیان مالی برای تولیدکننده داخلی می‌شود. به عقیده بسیاری از کارشناسان، با وجود مبارزه‌هایی که برای جلوگیری از ورود کالای قاچاق انجام شده همچنان شاهد ورود آن به کشور هستیم، یکی از بهترین راهکار‌ها افزایش کیفیت کالای لوازم خانگی تولید ملی است که باعث اطمینان خریدار شده و بنابراین به فکر خرید کالای قاچاق خارجی نخواهد بود.

مرحله بعد نیز جمع‌آوری این کالا‌ها از سطح بازار و نظارت بیشتر روی مرز‌های آبی و خاکی کشور است تا با کاهش این پدیده، شاهد شکوفایی بیشتر تولید و اشتغال در کشور باشیم و مصرف‌کننده نیز با خیال راحت اقدام به خرید کالای مورد نیاز خود کند.