وزیر جنگ اقتصاددان

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، روز یکشنبه وزیر دفاع خود را با یک اقتصاددان جایگزین کرد و تیم امنیت ملی خود را برای اولین‌بار از زمان حمله او به اوکراین به لرزه درآورد و عزم خود را برای قرار دادن تلاش‌های جنگی روسیه بر پایه‌های اقتصاد پایدار نشان داد.

به گزارش دنیای اقتصاد، پوتین، سرگئی کی. شویگو را در داخل حلقه خود نگه داشت و او را به‌عنوان رئیس شورای امنیت ملی در کنار خود خواهد داشت؛ موقعیتی که شویگو را در نزدیکی پوتین باقی خواهد نگه داشت، اما با اختیارات مستقیم کمتری در کابینه حضور خواهد داشت.

شویگو جایگزین نیکولای پی. پاتروشف، همکار سابق پوتین در کا. گ. ب خواهد شد. همچنین کرملین اعلام کرد پاتروشف به سمت دیگری منتقل می‌شود که در روز‌های آینده اعلام خواهد شد.

آندری آر. بلوسوف، اقتصاددانی که از سال۲۰۲۰ به‌عنوان معاون اول نخست‌وزیر خدمت کرده بود و مدت‌ها به‌عنوان یکی از قابل اعتمادترین مشاوران اقتصادی پوتین به حساب می‌آمد، به‌عنوان وزیر جدید دفاع معرفی شد. کرملین گفت که بودجه دفاعی روسیه مستلزم این است که یک اقتصاددان در رأس امور قرار گیرد و بلوسف به ارتش روسیه، «در جهت نوآوری» کمک خواهد کرد. تغییرات کابینه نشان‌دهنده یک تغییر اساسی نادر برای پوتین است که تمایل دارد از تغییرات عجولانه اجتناب کند و این می‌تواند نقطه عطفی در جنگ بیش از دوساله روسیه در اوکراین باشد.

او مردی را از ریاست ارتش برکنار کرد که مفسران طرفدار جنگ روسی و تحلیلگران غربی او را تا حدی مسوول بسیاری از شکست‌های مسکو در آغاز تهاجم می‌دانستند. رئیس‌جمهوری روسیه با انتصاب یک اقتصاددان، به‌طور ضمنی به اهمیت قدرت صنعتی برای هر پیروزی نظامی اذعان کرد. اخراج احتمالی شویگو از همان روز‌های اول جنگ، زمانی که نیرو‌های روسی برای مقاومت اوکراین آماده نبودند، موضوع گمانه‌زنی بود.

تابستان گذشته، یوگنی وی. پریگوژین، رئیس گروه مزدوران روسی به نام واگنر، خواستار برکناری شویگو، وزیر دفاع شده بود. در حال حاضر که ارتش روسیه ابتکار عمل در میدان نبرد را به دست آورده است، پوتین اکنون قصد دارد که نشان دهد روسیه دارای نظم و ظرفیت اقتصادی برای به راه انداختن یک جنگ طولانی است.

یک دلیل دیگر برای تغییر احتمالی شویگو به زمانی بازمی‌گردد که مقامات روسی ماه گذشته یکی از معاونان ارشد او را به اتهام فساد دستگیر کردند. اما کرملین روز یکشنبه گفت که یکی دیگر از اهداف مکرر منتقدان در جنگ روسیه، یعنی ژنرال والری وی. رئیس ستاد کل روسیه و بالاترین مقام نظامی این کشور، در سمت خود باقی خواهد ماند. مشخص نیست که شویگو تا چه اندازه اختیارات جنگ را حفظ خواهد کرد؛ در حالی‌که شغل جدید او به موازات شغل مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا است، تحلیلگران می‌گویند که در روسیه پوتین، این نقش، نفوذ محدودی دارد؛ زیرا صاحب این سمت، به‌طور مستقیم ارتش یا یک آژانس امنیتی را کنترل نمی‌کند. الکساندر باونوف، یکی از اعضای ارشد مرکز اوراسیا کارنگی روسیه می‌نویسد که شویگو فردی بسیار مهم در ساختار دولت پوتین بود. اما او افزود که در سمت جدید خود، «بدون قدرت فرماندهی واقعی و بدون صندوق پول مشغول به‌کار» خواهد شد.

بلوسف ۶۵ ساله که قبل از اینکه در سال۲۰۲۰ به‌عنوان معاون اول نخست‌وزیر انتخاب شود، مشاور اقتصادی کرملین بود، از بلوک به اصطلاح اقتصادی دولت است که به‌دلیل واکنش چابک خود به تحریم‌های غرب و موفقیت در دولت درخصوص ثبات اقتصادی کشور، مورد تحسین کرملین قرار گرفت.

در مقابل، بلوک امنیتی دولت پس از آنکه ارتش روسیه یک استراتژی معیوب را در ماه‌های اولیه جنگ دنبال کرد و در میدان نبرد دچار تزلزل شد، مورد اتهامات گوناگون قرار گرفت. مفسران روسی از انتصاب یک اقتصاددان برای نظارت بر ارتش گسترده روسیه ابراز تعجب کردند. سخنگوی کرملین، دیمیتری اس. پسکوف، به خبرنگاران گفت که پوتین این تصمیم را در حالی اتخاذ کرد که روسیه بار دیگر به‌دلیل «شرایط ژئوپلیتیک» به سطح هزینه‌های نظامی دوران شوروی نزدیک می‌شود.

پسکوف گفت: «این بسیار مهم است و نیاز به توجه ویژه دارد.»

وی افزود که پوتین می‌خواهد وزارت دفاعش به‌دلیل نیاز به مدرن‌سازی ارتش تحت رهبری غیرنظامی قرار گیرد؛ این پیام ضمنی مبنی بر این است که شویگو از عهده این وظیفه برنمی‌آید.

پسکوف گفت: «امروز در میدان نبرد، پیروز کسی است که برای نوآوری بازتر است و برای اجرای سریع‌تر باز عمل می‌کند؛ بنابراین طبیعی است که در مرحله فعلی رئیس‌جمهور تصمیم گرفته است که وزارت دفاع را یک غیرنظامی اداره کند.» منتقدان می‌گویند، به‌رغم دانشی که در اقتصاد دارد، بلوسف تجربه اجرایی نسبتا کمی دارد.

او کمی بیش از یک سال، از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳، به‌عنوان وزیر توسعه اقتصادی کشور خدمت کرد. این تغییر کمتر از یک هفته پس از آغاز به کار پوتین برای پنجمین دوره ریاست‌جمهوری روسیه صورت می‌گیرد؛ مراسمی که به‌طور گسترده انتظار می‌رفت زمینه را برای تغییر کابینه فراهم کند. کل کابینه رهبر روسیه به‌عنوان بخشی از انتقال دولت منحل شد. بسیاری از وزرای او، اما نه همه آنها، مجددا برای پست‌های خود در نظر گرفته شدند.