تکرار وعده‌های بورسی؟

روز گذشته نماگر اصلی بازار سرمایه در سبزپوشی متعادلی معاملات خود را به پایان رساند. بورس در حالی به آخرین روز‌های فصل بهار نزدیک می‌شود که شرایط چندان مطلوبی را برای سرمایه‌گذاران آن‌طور که شاید و باید به ارمغان نیاورده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، با به شهادت رسیدن رئیس دولت سیزدهم ریسک جدیدی به بازار‌های مالی تزریق شد. این سانحه موجب برگزاری زود‌هنگام انتخابات ریاست‌جمهوری برای تعیین رئیس دولت چهاردهم شده است. پس از تایید صلاحیت نهایی نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری، تا هشتمین روز از چهارمین ماه سال زمان تبلیغات نامزد‌ها و ارائه برنامه‌های آن‌ها خواهد بود.

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که نامزد‌ها باید به طور مشخص نسبت به آن‌ها صحبت داشته باشند، برنامه‌های اقتصادی است؛ برنامه‌هایی جامع و هدفمند که باید در دل خود بوی بهبودی را داشته باشند. در این بین روز گذشته مسعود پزشکیان پس از تایید صلاحیت از سوی شورای نگهبان، اولین نشست انتخاباتی خود را در صداوسیما برگزار کرد.

پزشکیان ضمن بیان برنامه‌های خود، اشاره‌ای به وضعیت ناخوش‌احوال اقتصاد کرد. روز گذشته نیز این کاندیدای انتخابات صحبت‌هایی در شبکه‌های اجتماعی پیرامون بازار سرمایه انجام داد. او وضعیت فعلی بازار را ناامیدکننده توصیف کرد و گفت: بورس اوراق بهادار با بدترین دوران خود در ۴ سال گذشته مواجه است. پزشکیان همچنین مشکلات و معضلات اقتصادی و بورسی را یکی دانست و مهم‌ترین عامل نامطلوبی وضعیت اقتصاد را دخالت‌های سیاستگذار در کسب‌وکار‌ها و تحریم‌های بین‌المللی عنوان کرد.

او همچنین در رشته‌توییتی به وعده حل ۳ روزه مشکل بورس اشاره کرد که نه‌تن‌ها مشکل بازار در سه روز حل نشد، بلکه معضل عدم جذابیت بازار سه سال تداوم پیدا کرد. پزشکیان در آخرین توییت خود به چند برابر شدن نرخ خوراک صنایع در سال گذشته اشاره می‌کند و مصوبه‌ها و سیاستگذاری‌های نامطلوب را عامل اصلی سقوط کم‌نظیر بورس از قله ۲ میلیون و ۵۳۵ هزار واحدی در اردیبهشت‌ماه سال گذشته دانست. در این بین روز گذشته محمد‌باقر قالیباف، رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی و کاندیدای ریاست‌جمهوری، ضمن بیان مختصری از برنامه‌ها، بر ادامه مسیر با ترکیب دولت فعلی تاکید کرد.

قاضی‌زاده هاشمی، دیگر کاندیدای ریاست‌جمهوری، نیز بر واگذاری بنگاه‌های اقتصادی دولتی به بخش خصوصی و تبدیل شرکت‌های دولتی به شرکت‌های عمومی تاکید داشت. صحبت‌هایی از این دست بخشی از برنامه‌های ارائه‌شده از سوی کاندیدا‌ها در روز‌های نخست تبلیغاتی بود. وضعیت فعلی اقتصاد و بازار سرمایه را نمی‌توان تنها به نتایج دولت قبلی نسبت داد.

سکاندار‌های قبلی خیابان پاستور نیز پیش از روی کار آمدن و انجام مسوولیت خود وعده‌های گوناگونی پیرامون بهبود وضعیت اقتصادی سر داده بودند؛ به طوری که در زمان دولت تدبیر و امید با وجود رفع تحریم‌های ظالمانه در سال ۹۶ اوضاع اقتصادی بهبود نسبی پیدا کرد. اما در سال‌های بعد از آن هم‌زمان با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا و خروج از برجام، شرایط اقتصادی کمی پیچیده شد.

با وجود اینکه سکان‌دار آن زمان خیابان پاستور اقدامات گوناگونی در زمینه خنثی‌سازی تحریم‌های بین‌المللی انجام داده بود، اما در سال ۹۸ که بازار سرمایه در ابتدای مسیر حرکتی خود قرار داشت، با وعده‌های توخالی ورود افراد حقیقی به بازار سرمایه رقم خورد. بر همین اساس بود که در خلال سال‌های ۹۸ تا ۹۹ بازار سرمایه رشد چشمگیر و بی‌دلیلی را تجربه کرد.

مردادماه سال ۹۹ بازار سرمایه که با وعده‌های سیاستگذاران مقصد جذب نقدینگی سرمایه‌گذاران بود، دچار سقوط کم‌نظیری شد و نتوانست آن‌طور که باید پس از آن قامت استوار کند. پیش‌تر در تاریخ ۱۷ خرداد سال جاری، «دنیای اقتصاد» ضمن گزارشی با عنوان «سنجش بورسی دولت‌ها» به بررسی بازدهی بورس در ۸ دوره ریاست‌جمهوری پرداخت.

این گزارش نشان می‌دهد که بهترین عملکرد متوسط سالانه شاخص کل در دوره دوم دولت «تدبیر و امید» و بدترین عملکرد شاخص کل به نخستین دوره «دولت بهار» اختصاص داشته است. باید به این نکته توجه کرد که در دولت دوازدهم رشد انتظارات تورمی مهم‌ترین محرک جهش چشمگیر شاخص بود که البته فقدان اعتماد عمومی ایجادشده در آن زمان، باعث بی‌میلی فعالیت بورسی در دولت سیزدهم شد.

نااطمینانی سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری به دولت سیزدهم نیز وارد شد و سیاستگذاری‌های اقتصادی در ابتدای شروع فعالیت دولت سیزدهم معطوف به بهبود شرایط بازار بود. پس از عبور بازار از یک دوره چند‌ ماهه رکودی، موتور رشد بورس در آبان‌ماه سال ۱۴۰۱ روشن شد و در اسفندماه همان سال رشد بازار قوت گرفت.

رشد پرقدرت بازار به سال ۱۴۰۲ نیز سرایت پیدا کرد و در نهایت در اردیبهشت‌ماه سال گذشته شاخص کل موفق به فتح قله تاریخی ۲ میلیون و ۵۳۵ هزار واحدی شد. فتح قله تاریخی همزمانی ناخوشایندی با سقوط کم‌سابقه شاخص کل داشت و پس از آن بازار در مسیر پر از سنگلاخ سیاستگذاری‌های غیرکارشناسی و اخبار مختلف، روز‌های کم‌توانی را به ثبت رساند.

با وجود اینکه در انتهای دولت سیزدهم اقدامات مناسبی در جهت اصلاح نرخ خوراک و اخبار تجدید ارزیابی شرکت‌های خودروسازی مطرح شده، اما بررسی کارنامه یک سال گذشته بورس نشان می‌دهد که بازار سرمایه کم‌توان‌تر از آن است که وزن چندانی به وعده‌های گوناگون دهد. بر همین اساس به نظر می‌رسد کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری بیشتر از هر وعده‌ای باید برنامه جامع و مدونی برای بهبود وضعیت اقتصادی و بورسی داشته باشند و کاهش مداخلات اقتصادی، حذف قیمت‌گذاری دستوری، حذف ارز چند نرخی، تنوع‌بخشی به ابزار‌های مالی و کاهش ریسک‌های سیاسی می‌تواند دولت چهاردهم را نسبت به دولت‌های قبل در زمین بورس برنده کند.