پوتین در پیونگ‌یانگ

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه دیروز برای دیدار با رهبر کره‌شمالی، کیم جونگ اون به این کشور سفر کرد. این دومین دیدار آن‌ها در ۹ماه گذشته است؛ زیرا دو کشور روابط نظامی خود را گسترش داده‌اند و کره‌شمالی با ارائه تسلیحات به مسکو، در پی تقویت رابطه با روس‌ها است.

به گزارش دنیای اقتصاد، به نقل از روزنامه نیویورک‌تایمز، پوتین، آخرین بار در سال۲۰۰۰ به کره‌شمالی سفر کرد؛ زمانی که اولین رهبر روسیه یا شوروی بود که از این کشور دیدن کرد. سفر این هفته که از روز سه‌شنبه آغاز شده است، اهمیت استراتژیک فزاینده کره‌شمالی برای پوتین، به‌ویژه توانایی این کشور در تامین سلاح‌های متعارف مورد نیاز برای جنگ در اوکراین را برجسته می‌کند.

کیم سپتامبر گذشته در خاور دور روسیه با پوتین دیدار کرد و دوره جدیدی از روابط بین دو کشور را آغاز کرد. برای کیم، این لحظه نادری بود که کشورش، به‌عنوان متحد مورد توجه قرار می‌گرفت. کره‌شمالی اصلا در غرب محبوب نیست و این اتحاد می‌تواند برای آن‌ها قابل توجه باشد. برای روسیه هم این تقویت روابط با کشوری است که مهمات بسیار مورد نیاز آن‌ها را برای جنگ در اوکراین فراهم می‌کند.

دو کشور روز دوشنبه سفر پوتین را رسانه‌ای کردند. کرملین اعلام کرد: به دعوت کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی، ولادیمیر پوتین در روزهای ۱۸ تا ۱۹ژوئن در یک سفر دولتی دوستانه به جمهوری دموکراتیک خلق کره خواهد رفت. یکی از دستیاران رئیس‌جمهوری روسیه به رسانه‌های دولتی این کشور گفت که پوتین اواخر عصر روز سه‌شنبه به پیونگ یانگ، پایتخت کره‌شمالی رسید و روز چهارشنبه جلساتی را با رهبر این کشور برگزار کرد.

چند روز قبل از اعلام این خبر، کرملین متعهد شد که همکاری با کره‌شمالی را «در همه زمینه‌ها» تقویت کند. پیونگ‌یانگ و مسکو متحدان دوران جنگ سرد بودند که روابط آن‌ها پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سرد شد. اما در دو سال گذشته، آن‌ها دوباره در نتیجه خصومت مشترک با ایالات متحده -روسیه بر سر جنگش علیه اوکراین و کره‌شمالی بر سر برنامه تسلیحات هسته‌ای آن- به هم نزدیک‌تر شده‌اند.

با طولانی شدن جنگ در اوکراین، روسیه به تسلیحات متعارف به‌ویژه گلوله‌های توپخانه نیاز فوری پیدا کرده است. کره‌شمالی چیزهای زیادی برای ارائه دارد. در مقابل، کیم می‌خواهد سیستم‌های تسلیحاتی خود را ارتقا دهد و روسیه فناوری‌های نظامی پیشرفته و سایر کمک‌ها را در اختیار این کشور قرار دهد.

مقامات ایالات متحده و کره‌جنوبی می‌گویند از زمانی که روسیه در فوریه۲۰۲۲ حمله تمام‌عیار به اوکراین را آغاز کرد، کره‌شمالی هزاران کانتینر مهمات را به روسیه ارسال کرده است. آن‌ها می‌گویند که مسکو نیز متقابلا با ارسال هزاران کانتینر پر از کمک‌های اقتصادی و دیگر کمک‌ها پاسخ متقابل داده است. در هفته‌های قبل از دیدار پوتین، کیم جونگ اون دست به خودنمایی از چیزهایی زد که قرار است با پوتین به اشتراک بگذارد.

او ماه گذشته هنگام بازدید از کارخانه‌های مهمات، آن‌ها را به‌دلیل افزایش تولید تحسین کرد و انبارهای پر از موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد را به نمایش گذاشت؛ از نوع مشابه موشک‌های کره‌شمالی که واشنگتن گفته روسیه به سمت اوکراین شلیک کرده است.

هم مسکو و هم پیونگ‌یانگ تجارت اسلحه را که تحت تحریم‌های سازمان ملل ممنوع است، رد می‌کنند. اما در نشست سران گروه۷ در ایتالیا هفته گذشته، رهبران گروه۷ «به شدیدترین وجه ممکن افزایش همکاری نظامی» بین دو کشور، از جمله صادرات موشک‌های بالستیک پیونگ‌یانگ و استفاده روسیه از آن‌ها علیه اوکراین را محکوم کردند.

چانگ هو جین، مشاور امنیت ملی کره‌جنوبی، آخر هفته به تلویزیون خبری یونهاپ گفت: «این واقعیت که رئیس‌جمهور پوتین دست به این سفر زده، به این معنی است که روسیه به‌دلیل جنگش در اوکراین به‌شدت به تسلیحات کره‌شمالی نیاز دارد.

کره‌شمالی‌ها هم تلاش خواهند کرد تا جایی که ممکن است فناوری روسیه را در ازای آن به‌دست آورند؛ زیرا اوضاع در حال حاضر برای آن‌ها مساعد به نظر می‌رسد.» چانگ گفت که کره‌جنوبی قبل از سفر پوتین به مسکو هشدار داده بود که «نباید از برخی خطوط عبور کند.» او توضیح بیشتری نداد. اما برخی از تحلیلگران در کره‌جنوبی حدس می‌زنند که در طول سفر پوتین، کره‌شمالی ممکن است برای بهبود قابلیت‌های تسلیحات هسته‌ای خود از روسیه کمک بگیرد و تلاش کند اتحاد نظامی دوران جنگ سرد با مسکو را بازگرداند.

به گفته ناظران، اوضاع برای اون بد به نظر می‌رسید تا اینکه جنگ در اوکراین فرصت‌هایی را برای او ایجاد کرد. برای سال‌ها، اقتصاد کشورش به‌دلیل تحریم‌هایی که شورای امنیت سازمان ملل برای جلوگیری از برنامه تسلیحات هسته‌ای او وضع کرده بود، ویران شده بود. تلاش اون برای لغو تحریم‌ها زمانی که دیپلماسی مستقیم او با رئیس‌جمهور دونالد جی. ترامپ در سال۲۰۱۹ بدون توافق پایان یافت، شکست خورد.

پاسخ اون این بود که برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را دوچندان کند؛ درحالی‌که یک «جنگ سرد نوین» را متصور بود که در آن کشورش امیدوار بود ارزش استراتژیک خود را برای چین و روسیه در شمال شرق آسیا افزایش دهد؛ درحالی‌که ایالات متحده، ژاپن و کره‌جنوبی در حال گسترش همکاری نظامی خودشان بودند.

کره‌شمالی از معدود کشورهایی بود که آشکارا از حمله پوتین به اوکراین حمایت کرد. در مقابل، پوتین سال گذشته اون را به تماشای فضاپیمای «ووستوچنی» در خاور دور روسیه دعوت و اشاره کرد که روسیه می‌تواند به کره شمالی در پرتاب ماهواره کمک کند.

اون می‌خواهد ماهواره‌ها اهداف نظامی وی را بهتر رصد کنند، اما برای قرار دادن آن‌ها در مدار تاکنون مشکل داشته است. اون در طول سفر سال گذشته خود به روسیه از فضاها و تاسیسات نظامی حساس روسیه بازدید کرد و دیدگاه خود و پوتین را «مبارزه مقدس» هر دو علیه «گروه شیطان» در غرب نامید.

براساس توافقات سازمان ملل متحد، روسیه از تسلیح کره‌شمالی به تجهیزات نظامی منع شده است؛ اما تصمیم برای استقبال از اون در تاسیسات با فناوری پیشرفته که راکت و جت‌های جنگنده تولید می‌کند، بر توانایی روسیه در ارائه انواع فناوری‌هایی که کره‌شمالی برای رویارویی با ایالات متحده مدت‌هاست آرزوی آن را داشته است، تاکید می‌کند.

پوتین در مواجهه با هجوم فشارهای بین‌المللی بر سر حمله به اوکراین، روابط خود را با دشمنان آمریکایی در سرتاسر جهان، از جمله در ایران، کره‌شمالی و سوریه تقویت کرد و چالش‌هایی را برای واشنگتن در خارج از اروپا ایجاد کرد. همکاری نزدیک‌تر بین پیونگ‌یانگ و مسکو پیامدهای امنیتی برای ایالات متحده و متحدانش دارد.

کارشناسان دفاعی می‌گویند استفاده از موشک‌های کره‌شمالی در میدان نبرد در اوکراین می‌تواند داده‌های ارزشمندی را درباره نحوه عملکرد آن‌ها در برابر سامانه‌های دفاع موشکی غربی در اختیار کره‌شمالی قرار دهد. وزارت امور خارجه آمریکا روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: تعمیق همکاری‌های نظامی بین روسیه و کره‌شمالی روندی است که باید برای هر کسی که علاقه‌مند به حفظ صلح و ثبات در شبه‌جزیره کره است، نگران‌کننده باشد.

روز دوشنبه در مسکو، پوتین به تعدیل نیروهای نظامی خود ادامه داد و فرمانی را امضا کرد که برکناری چهار معاون وزیر دفاع که سال‌ها در زمان سرگئی کی. شویگو، وزیر دفاع قبلی روسیه خدمت کرده بودند، امضا کرد. او با صدور حکم دیگری چهار نفر جدید بدون سابقه نظامی را به‌عنوان معاونان وزیر دفاع منصوب کرد.

لئونید گورین، معاون سابق وزیر دارایی، معاون اول وزیر دفاع شد. پوتین تلاش می‌کند مطمئن شود که بودجه هنگفت دفاعی به نحو احسن هزینه شود. این به تلاش او برای بازسازی رهبری نظامی با تخصص اقتصادی بیشتر ادامه می‌دهد. او اخیرا یک اقتصاددان به نام آندری آر. بلوسوف را به جای شویگو منصوب کرده است. پاول فرادکوف، یکی از مقامات سابق کرملین که فرزند نخست‌وزیر سابق روسیه است، به‌عنوان معاون وزیر دفاع که بر ساخت‌وساز نظارت دارد، منصوب شد.

روابط نزدیک‌تر بین روسیه و کره‌شمالی در حال حاضر حفره‌های شکافی را که بر اثر تحریم‌های بین‌المللی در اقتصاد و توانایی‌های نظامی کره‌شمالی ایجاد شده بود، ترمیم می‌کند. در ماه مارس، تلویزیون کره‌شمالی اون و دخترش را سوار بر یک لیموزین روسی Aurus نشان داد که پوتین به‌رغم ممنوعیت صادرات اقلام لوکس به پیونگ‌یانگ به او داده است.

هکرهای دولتی کره‌شمالی به‌طور فزاینده‌ای از صرافی‌های ارزهای دیجیتال روسیه در جهت پول‌شویی وجوه دزدیده‌شده استفاده می‌کنند. ماه گذشته، کاخ سفید اعلام کرد که روسیه نفت پالایش‌شده را در سطوحی فراتر از محدودیت‌های شورای امنیت به کره‌شمالی ارسال می‌کند.

تحلیلگران کره‌جنوبی همچنین نگران هستند که مسکو در ازای تسلیحات کره‌شمالی، به کارگران مهاجر بیشتری از کره‌شمالی اجازه دهد تا در روسیه کار کنند و پول نقدی که به‌شدت مورد نیاز اون است، به‌دست آورند. بر اساس قطعنامه‌های شورای امنیت، واردات چنین کارگرانی از کره‌شمالی ممنوع است. اما در سال جاری، مسکو با استفاده از حق وتوی خود در شورا برای انحلال هیات کارشناسان سازمان ملل که بر پایبندی کره‌شمالی به تحریم‌های بین‌المللی نظارت داشتند، نادیده گرفتن قطعنامه‌ها را آسان‌تر کرد.