چرخش‌های قالیباف درباره برجام؛ از «دوست عزیزم آقای دکتر ظریف» تا «خجالت هم خوب چیزی است»

قالیباف تا زمانی که برجام در حال کار بود و کسی آن را به هم نزده بود، از آن حمایت می‌کرد؛ اما با خروج آمریکا از برجام و قطع شدن منفعت اقتصادی ایران، قالیباف هم مانند برخی دیگر، تبدیل به منتقد برجام شد.

به گزارش خبرآنلاین، محمدباقر قالیباف در مناظره چهارم که به سیاست خارجی اختصاص داشت، تا توانست علیه برجام و دولت‌های حسن روحانی تاخت.

او پیش از این هم در سخنرانی‌های تبلیغاتی‌اش روحانی و ظریف را آماج حملات خود گرفته بود. در یکی از موارد، قالیباف گفته بود: «برخی‌ها می‌گویند قانون راهبردی مجلس مانع حل برجام بود. خجالت هم خوب چیزی است؛ وقتی ترامپ از برجام رفت، نشست خبری گرفتن و گفتند چند هفته تصمیم می‌گیریم و شد چند ماه ولی کاری نکردند، اما مجلس با درایت قانون شورای راهبردی را تصویب کرد».

اما حالا به مناسبت حملات اخیر قالیباف به ظریف و روحانی، باید مروری شود بر مواضع قبلی شهردار وقت تهران؛ زمانی که برجام تصویب شده بود و هنوز نامزد ریاست جمهوری نشده بود.

هماهنگی سه جانبه زاکانی، قاضی زاده هاشمی و جلیلی در ۵ دقیقه استراحت /آقای مشاور به سراغ سه کاندیدا رفت +تصاویر
او ۲۴ تیر ماه ۱۳۹۴، خطاب به ظریف نوشت: «خدا قوت دوست عزیز؛ وظیفه خود می‌دانم از تلاش‌های مجاهدانه تیم مذاکره‌کننده ایران به خصوص دوست عزیزم آقای دکتر ظریف تقدیر نمایم و به همه آن‌ها خسته نباشید بگویم. انشالله از امروز نیز همه در داخل کشور با کار و تلاش بتوانیم کام مردم ایران را شاد نگاه داریم».

او ۱۸ آبان ماه ۱۳۹۴ نیز در نشست هم‌اندیشی دیپلماسی شهری در مسیر منافع ملی، گفته بود: «هر انسان منصفی موفقیت دستگاه دیپلماسی را پایه افتخار کشور می‌داند. بنده هم به سهم خودم هر جا که فرصتی شد و دستی بر قلم بردم سعی کردم تا قدرشناسی کنم. البته، باور دارم که مذاکره محل داد و ستد است و با توجه به شرایط بین المللی امروز، مجموعه برجام در نگاهی کلی بدون شک، موفقیت بزرگی است. هر چند که ممکن است با کار کارشناسی، در بعضی موارد هم اشکالاتی باشد.»

قالیباف در این سخنان افزوده بود: «وقتی به شرایط ایران نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که در شرایطی که آمریکا و صهیونیسم مخالف استفاده از ظرفیت‌های هسته‌ای کشور بودند، مسیری در این راه آن هم به طور ویژه برای جمهوری اسلامی ایران باز شد که این امر افتخار بزرگی است و وظیفه خود می‌دانم بابت تلاش و زحمات این عزیزان تشکر کنم.»

شهردار تهران، مذاکره را یک مبارزه دانسته و گفته بود: «مهم این است که با روح مبارزه پشت میز مذاکره بنشینیم. در زمان تصویب قطعنامه ۵۹۸، شاید برخی می‌خواستند این قطعنامه را به عنوان سرشکستگی به ملت ایران معرفی کنند اما واقعیت این است که ما با این قطعنامه به همه دستاوردهایی که در ادامه جنگ می‌خواستیم رسیدیم.

من هم در یادداشتی این دو توافق نامه را با یکدیگر مقایسه کردم و بر این باورم که مهم این است روح مبارزه و مجاهدت در این عرصه وجود داشته باشد. شاید ظاهر کار برای دوستان و عزیزان دستگاه دیپلماسی در دوران پساتحریم و اجرای برجام این گونه باشد که گشایشی صورت خواهد گرفت. اما به عقیده من، زحمات شما در این دوره بیشتر می‌شود چرا که این دوره آغاز یک میدان جدید برای حرکت بزرگ است.»

او تاکید داشت: «ما در برجام با یک موضوع و چارچوب مشخص رو به رو بودیم و با دشمن خودمان به توافق رسیدیم و آن را دنبال می‌کنیم اما در بسیاری از زمینه‌ها وقتی به باورهای خودمان بر اساس فرهنگ قرآنی، آموزه‌های انقلاب اسلامی، افکار امام راحل (ره) و تدابیر مقام معظم رهبری نگاه می‌کنیم می‌بینیم که با خوی استکباری نظام سلطه همچنان تعارض داریم و این تعارض ادامه دارد.»

شهردار تهران پنجم مهر ۱۳۹۵ در همایشی به مناسب هفته دفاع مقدس نیز، گفته بود: «بنده با برجام موافق هستم اما باید باور داشته باشیم که مذاکره با دشمن نیز به نوعی مبارزه است؛ باید باور داشته باشیم که دشمن همواره دشمن ماست اما شیوه امروز آن مذاکره با کشور ما است؛ ما باید همواره به سمت امکانات، آسایش و رفاه اجتماعی حرکت کنیم.»

۲۲ بهمن ۱۳۹۵ قالیباف برای سخنرانی مراسم این روز به اصفهان رفته بود و در میدان نقش‌جهان، گفته بود: «تردید نکنیم که اگر در برجام و با اجازه مقام معظم رهبری، با دشمنان همیشگی خودمان مذاکره‌ای انجام دادیم، نهفته در قدرت دیپلماسی ما نبود بلکه ریشه در روحیه مبارزه و استکبار ستیزی و ریشه در قدرت خون شهدای مظلوم این انقلاب داشت. تمام قدرت شهداء جمع شد تا جایی که این گروه ۱+۵ از لاعلاجی در مقابل ملت ما سر تعظیم فرود آوردند؛ این به برکت گفتگو نیست، گرچه مذاکره نیز نوعی مبارزه است».

اردیبهشت سال ۹۶ و در جریان انتخابات ریاست جمهوری آن سال، تاکید کرد که «توافقنامه امروز یعنی برجام، تعهد کشور و حاکمیت است و هیچ دولتی نمیتواند به هم بزند. اگر من توفیق خدمت پیدا کنم، حتما پاسداری می‌کنم از این توافقنامه‌ای که انجام شده و این را هم مردم عزیز بدانند هر دولتی غیر از دولت فعلی هم بود همین مسیر را طی می‌کرد چرا که مجموعه‌ای از نظام و حاکمیت تصمیم به مذاکره داشتند. ولی امروز سوال مردم این است: نفع مردم ما از این توافقنامه چی شد؟ این ضعف جدی دولت امروز است.»

انتقاد بعد از خروج آمریکا از برجام

بهمن سال ۱۳۹۸ هم در پاسخ به سوالی پیرامون برجام، مذاکرات هسته‌ای را مربوط به قبل از دولت روحانی دانسته و گفته بود: «مذاکرات هسته‌ای با تایید رهبر انقلاب در دولت قبل و در دوران اقای صالحی آغاز شد اما دولت قبل (احمدی‌نژاد) مانع شد. دلیلش هم این بود که می‌گفت اجازه دهید مذاکرات در سطح وزرای خارجه نباشد در سطح روسای جمهور باشد.

ثانیا فقط درباره هسته‌ای نباشد و درباره مسائل منطقه وهمه موضوعات دیگر هم با امریکا مذاکره کنیم که حضرت اقا مخالف بودند و فرمودند این موضوع باید در دبیرخانه شورای امنیت ملی دنبال شود. دوم اینکه سطحش فقط وزرای خارجه باشد و فقط موضوع هسته‌ای. لذا آغاز مذاکرات هسته‌ای به دلیل انتخابات ریاست جمهوری و رای آوردن آقای روحانی نبود؛ اما نقد ما به دولت یازدهم روش مذاکره‌اش بود.»

البته سال ۱۳۹۸ هم که می‌گوید به «روش مذاکراتی نقد» داشته، مشخص نیست در کدام یک از تمجیدهایش را به نقد می‌داند.

قالیباف پس از آنکه در انتخابات سال ۱۳۹۶ به نفع رئیسی کناره گرفت، به سمت اصولگرایان تندرو رفت؛ این چرخش تند و تیز، در آستانه انتخابات مجلس سال ۱۳۹۸ بود؛ آنجایی که مجبور بود برای راهیابی به مجلس، با جبهه پایداری ائتلاف کند. به عبارت بهتر باید گفت که قالیباف تا زمانی که برجام در حال کار بود و کسی آن را به هم نزده بود، از آن حمایت می‌کرد؛ اما با خروج آمریکا از برجام و قطع شدن منفعت اقتصادی ایران، قالیباف هم مانند برخی دیگر، تبدیل به منتقد برجام شد.

حالا هم در جریان انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری، باز هم چون به رای اصولگرایان تند و کند، نیاز دارد، باز هم در اقدامی هماهنگ مانند سه نامزد دیگر جبهه انقلاب، به برجام حمله می‌کند؛ این ۴ نامزد و در راس آن‌ها قالیباف، از ابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم هم پیشی گرفتند؛ کسی که سال ۹۶ گفته بود «برجام یک سند ملی است و همه باید به آن احترام بگذارند.»