گاردین: غرب باید میان تعامل با پزشکیان یا ادامه تحریم، یکی را انتخاب کند

«مسعود پزشکیان اصلاح طلب در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ایران به پیروزی خیره کننده‌ای دست یافته که نشان دهنده نارضایتی عمیق از جهت گیری کشور در سال‌های اخیر و گشودن راه‌های بالقوه جدید برای همکاری با غرب است.»

به گزارش جماران، رسانه انگلیسی گاردین با این مقدمه درباره انتخابات ریاست جمهوری در ایران می‌نویسد: پزشکیان با کسب ۱۶ میلیون و ۳۸۴ هزار و ۴۰۳ رأی، سعید جلیلی محافظه‌کار را که ۱۳ میلیون و ۵۳۸ هزار و ۱۷۹ رأی به دست آورد، در نهایت با ۴۹.۸ درصد رای شکست داد که در مقایسه با رکورد پایین مشارکت ۳۹ درصدی که در دور اول ثبت شده بود، افزایش چشمگیری داشت.

پزشکیان در دور اول با غلبه بر سه رقیب اصولگرا به صدر جدول رسید. پزشکیان مدافع اجازه دادن به زنان برای انتخاب پوشیدن حجاب و پایان دادن به محدودیت‌های اینترنتی است که مردم را ملزم به استفاده از اتصالات VPN برای دور زدن سانسور می‌کند.

او پس از پیروزی در این انتخابات گفت: راه دشوار پیش رو جز با همراهی و همدلی و اعتماد شما هموار نخواهد شد.

پزشکیان با شعار «برای ایران» وعده داده بود که صدای بی‌صداها باشد و گفته بود که اعتراضات نباید با باتوم پلیس برخورد شود. اگرچه برخی او را در سیاست بالا ساده دل می‌دانند، اما بخش بزرگی از مبارزات انتخاباتی او عمداً حول محور صداقت شخصی او و پاکدستی سیاسی و دور ماندن او از پست‌های اجرایی سطح بالا در قوه مجریه متمرکز بود. در جریان این رقابت‌ها درخواست‌های فوری از سوی حامیان او برای آزادی زندانیان سیاسی از زندان‌ها وجود داشت، که نمادی از خواسته‌های عمومی بود که او ممکن است برای برآورده کردن آن تلاش کند.

گاردین در ادامه می‌نویسد: پزشکیان در تلاش برای ایجاد تغییر با میدان مین مواجه است و اگرچه گفته است به سیاست‌های کلی و تعیین شده نظام وفادار است اما گفته که اگر احساس کند نمی‌تواند در استیفای حق مردم گامی بردارد، استعفا خواهد داد. اختیارات دقیق رئیس جمهور در حوزه سیاست خارجی در ایران مورد مناقشه است، اما پزشکیان در مناظره‌های تلویزیونی متوالی و غالباً با لحن تند استدلال کرد که نمی‌تواند تغییری از جمله کاهش تورم ۴۰ درصدی ایجاد کند، مگر اینکه بتواند برخی از تحریم‌ها لغو شود، اقدامی که نیازمند رویکرد تعاملی در روابط بین‌الملل است.

در طول مبارزات انتخاباتی، او گفت که ایران در نتیجه سیاست خارجی خود در یک قفس اقتصادی قرار گرفته است و باید همکاری بیشتری داشته باشد تا ببیند آیا تحریم‌ها می‌توانند برداشته شوند یا خیر. کمک اصلی او در کمپین انتخاباتی، جواد ظریف وزیر امور خارجه سابق بود که در سال ۲۰۱۵ بر سر توافق هسته‌ای مذاکره کرد که منجر به لغو تحریم‌ها شد، البته قبل از اینکه دونالد ترامپ آمریکا را از این توافق در سال ۲۰۱۸ خارج کند.

ظریف در بخشهایی از سخنانش در چند هفته اخیر تاکید کرد که تحریم‌ها به معنای دور زدن ایران و دور ماندن این کشور از فرصت‌ها است. جلیلی، مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای و رقیبت پزشکیان در این انتخابات، مدعی شده بود که ایران می‌تواند با ایجاد روابط اقتصادی قوی‌تر با سایر کشورها، جز غرب، پیشرفت کند.

پیروزی پزشکیان از آنجایی که هیچ اصلاح طلبی در انتخابات ریاست جمهوری گذشته در سال ۲۰۲۱ اجازه حضور در انتخابات را پیدا نکرد، بسیار چشمگیر است چرا که تصور می‌شد اصلاح طلب‌ها پایگاه رای خود را از دست داده‌اند و بسیاری از رای دهندگان متقاعد شده‌اند که حضور در پای صندوق‌های رای بی‌فایده است. در دور نخست این انتخابات بسیاری از اصلاح طلبان و همچنین زندانیان سیاسی داخل زندان اوین خواستار تحریم شده بودند. اما پس از اینکه پزشکیان با سرپیچی از قاعده رایج در سیاست ایران که اصلاح طلبان در صورت کم بودن مشارکت، شکست می‌خورند، در دور اول در جایگاه نخست قرار گرفت، شور تازه‌ای در کمپین او ایجاد شد و این اعتماد به نفس در میان هوادارانش ایجادشد که در صورت شرکت رای دهندگان بیشتری در دور دوم، پزشکیان می‌تواند پیروز شود.

ظریف با دعوت از ممتنعان به رای دادن گفت: کسانی که در دور اول شرکت نکردند، در دوره اول پیام خود را ارسال کردند، اکنون باید با حضور خود پیام خود را تکمیل کنند. محمدجواد آذری جهرمی وزیر اسبق ارتباطات یکی دیگر از حامیان برجسته پزشکیان گفت: باید ثابت کنیم که مردم، ما هستیم نه آن‌هایی که خود را حافظ مردم می‌دانند.

در انتخابات پارلمانی اوایل سال جاری که با مشارکت کم مردم همراه شد، محافظه‌کاران اصلاح طلبان را شکست دادند. البته می‌توان گفت که اقتدار قالیباف به عنوان رئیس مجلس در این میان با شکست وی در انتخابات ریاست جمهوری تضعیف شده است. پیچیدگی سیاسی مجلس یکی از موانع پیش روی رئیس جمهور جدید خواهد بود، زیرا قدرت استیضاح وزرا را دارد.

غرب اکنون باید در مورد کمک به پزشکیان یا حفظ تحریم‌ها به دلیل ادامه تشدید برنامه هسته‌ای ایران و حمایتش از گروه‌های مقاومت در منطقه یکی را انتخاب کند. هرچند که گفته می‌شود ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم در سطوح نزدیک به درجه تسلیحات است و ذخیره‌ای به اندازه کافی برای ساخت چندین سلاح هسته‌ای دارد، اما هنوز کلاهک یا فناوری موشکی ندارد. همچنین ادعا می‌شود که ایران پهپادهایی را برای استفاده در اوکراین در اختیار روسیه قرار داده است. (ادعایی که تهران همواره رد کرده است.) دومین مشاور سیاست خارجی پزشکیان در کنار ظریف، مهدی سنایی، سفیر سابق ایران در مسکو بود.