فرارو-ترور اسماعیل هنیه در تهران، آن هم درست ساعاتی پس از برگزاری مراسم تحلیف ریاست جمهوری در کشور، باعث شده است، تفاسیر گستردهای از سوی تحلیلگران در این خصوص مطرح شود.
به گزارش فرارو، اسماعیل هنیه، در شرایطی به شهادت رسیده است که ماهها از جنگ در غزه میگذرد و هیچ یک از تلاشهای جهانی برای پایان یافتن جنگ به توافق متقابل حماس و اسرائیل منتهی نشده است، با این وجود برخی معتقدند این ترور میتواند تغییراتی جدید در مسائل منطقه ایجاد کرده و نتانیاهو با برنامه ریزی یک بازی جدید دست به ترور هنیه زده است. با توجه به این شرایط پرسشهایی مطرح است از جمله این که پیامدهای ترور اسماعیل هنیه در تهران پیست و قرار است شاهد چه واکنشهایی از سوی ایران، ایالات متحده و کشورهای منطقه باشیم؟جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین ایران در انگلستان و کارشناس ارشد سیاست خارجی در گفتگو با فرارو به این پرسشها پاسخ داده است:
جلال ساداتیان به فرارو گفت: «پیامدهای ترور اسماعیل هنیه از یک سو به ایران و از یک سو به ایالات متحده بر میگردد. آن چه که به ایران بر میگردد، این است که در آستانه شکل گیری دولت جدید، آن هم زمانی که آقای پزشکیان در مراسم تحلیف، پیام روشنی را در نطق خود ارائه کرد، این حرکت اسرائیل با اهداف تخریب دولت جدید ایران است. آقای پزشکیان تاکید کرده بود که باید با دنیا مذاکره کنیم و روند ظلم به مظلومان جهان نیز باید متوقف شود. افزون بر این، ظاهرا اسرائیل میخواهد به هر شکلی که شده، پای ایران را به درگیری منطقه باز کند و این در حالی است که فعلا با کشیده شدن پای حزب الله به ماجرا در حال اوج گیری است. به نظر میرسد اسرائیل به دنبال این است که از جنگی که با دستان خود به وجود آورده نهایت استفاده را برده و ایران و حتی آمریکا را نیز وارد درگیری کرده و چه بسا راه نجاتی هم برای نتانیاهو ایجاد شود.»
وی افزود: «نتانیاهو و گروه حامی او متوجه وضعیت اسفناک دولت نتانیاهو هستند و به نظر میرسد، راه نجات خود را در افزایش تنشهای منطقهای میبینند. افزون بر این که نتانیاهو در داخل مرزهای اسرائیل تحت فشار قرار دارد، از جانب حزب الله، حماس، یمن، عراق و ... حتی از دید افکار عمومی کشورهای مختلف جهان، تحت فشار قرار دارد، به همین دلیل از هر روش کثیفی برای خارج کردن خود از باتلاق استفاده میکند.»
دیپلمات پیشین ایران در انگلستان گفت: «اگر اسرائیل بتواند پای آمریکا را به جنگ باز کند، شانس انتخاب شدن را برای ترامپ افزایش خواهد داد، چرا که تشدید تنشهای منطقه ای، موجب باز شدن پای دولت بایدن یا بهتر است بگوییم دموکراتها به جنگ میشود و این در حالیست که شرایط داخلی دولت آمریکا آمادگی درگیری در این سطح، آن هم در آستانه انتخابات را ندارد. حضور و دخالت آمریکا در جنگ منطقهای ضداعتباری بزرگ برای حزب دموکرات خواهد شد و باعث میشود نتیجه انتخابات ریاست جمهوری این کشور نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. همچنین حتی ممکن است جمهوریخواهها روی جسارت ناپذیری زنها مانور بدهند و، چون کاندیدای اصلی حزب دموکرات یک خانم است، اینگونه قضاوت کنند که اگر هریس رئیس جمهور شود، آمریکا از این موضوع در حوزه روابطش با اسرائیل آسیب خواهد دید. نتانیاهو با حضور در کنگره بیشتر مورد استقبال جمهوریخواهان قرار گرفت و این در حالیست که کاملا هریس به نتانیاهو در خصوص ادامه جنگ غزه هشدار داد. از این جهت نیز به نظر میرسد یکی از تبعات افزایش تنشها در سایه ترور هنیه، میتواند آسیب به حزب دموکرات آمریکا باشد. اما باز هم به ایران برگردیم، چرا که معتقدم یکی از مهمترین اهداف اسرائیل از این حمله در خاک ایران، باز کردن پای کشورمان به درگیری است.»
وی افزود: «درباره این که ایران چه واکنشی به عملیات اسرائیل خواهد داشت، باید بپذیریم که درباره واکنش ایران پشت دربهای بسته، تصمیم گیری میشود و قرار نیست رسانهای شود، البته تا پیش از اقدام. طبیعیست که حاکمیت این نوع تصمیم گیریهای مهم را رسانهای نمیکند. اما قاعدتا تعدادی اقدامات دیپلماتیک وجود دارد که ایران میتواند انجام دهد و مورد توحه رسانهها قرار گیرد. اولین اقدام، این است که حتما به شورای امنیت شکایت شود. گزینه دوم این که حتما افکار عمومی جهان متوجه عمق منفی بودن این اقدام که ضد امنیت منطقهای و صلح جهانی است، بشوند. یعنی افزون بر شکایتی که انجام میشود ابعاد این جنایت رسانهای شود. همچنین باید بررسی شود و متناسب با جنایت اسرائیل اقداماتی ولو سمبولیک داده شود. این حمله تجاوز به خاک ایران محسوب میشود. نتانیاهو با این رفتارها نه فقط ایران، بلکه ممکن است کل منطقه را به جنگ بکشاند.»
مهدی ذاکریان به فرارو گفت: «۲ بحث در روابط بین الملل بسیار مهم است. یکی «ادعای کشورها» است. مثلا کشوری که مدعی اقتصاد موفق، دیپلماسی موفق و ... است، بحث دوم «واقعیتهای موجود کشورها» بر اساس وضعیت و تصویر واقعی کشورها بسیار مورد توجه است. اگر ادعاها با تصویری که ارائه میشود هماهنگی نداشته باشد، این کشور در عرصه بین الملل مورد اعتماد قرار نمیگیرد و به همین دلیل، شرکای اقتصادی، امنیتی و سیاسی، نظامی، بین الملل پیدا نمیکند یا دچار انزوا و بحران در روابط خود میشود. انجام این نوع ترورها با هدف شکستن همان واقعیتهای موجود است و تلاش دارند وضعیت ایران را در مسیری نامناسب قرار دهند. ایران در تلاش است قدرت نظامی، دفاعی و امنیتی خود را افزایش دهد و این موضوع را نیز اعلام کرده است، اما ترورهای اینچنینی از جمله ترور شهید فخری زاده، یا ترور اخیر که در نخستین روز کار رئیس جمهور، یکی از مهمانان رسمی کشور، در خاک ایران ترور میشود، با هدف تعارض قرار دادن تصویر ایران انجام میشود. مهمترین پیامدی که ما با آن رو به رو هستیم همین خطر تغییر جایگاه ایران در عرصه بین الملل است.»
وی افزود: «هر اندازه در حوزه دیپلماسی قدرتمندتر باشیم، امکان فشار بر مجامع بین الملل برای محکوم کردن نسل کشی اسرائیل در غزه را خواهیم داشت و حتی میتوانیم بگوییم برای مقابله با نسل کشی در غزه به یک محور مقاومت نیاز است یا باید کمکهای بشردوستانه انجام شود. از این پس و با ترور رهبر حماس، فشار اسرائیل در منطقه افزایش خواهد یافت و بدتر خواهد شد.»
این استاد روابط بین الملل گفت: «یکی از اهداف اسرائیل از این ترور، میتواند، کشاندن حماس به سمت پذیرش شروط و به عبارتی دست یافتن به دیپلماسی «تفهیم»، «تعیین» و «انتصاب» در منطقه باشد. اسرائیل پس از این حمله، موقعیتی تهاجمیتر در منطقه کرانه باختری و رود اردن خواهد داشت و فشارهای مضاعفی بر سوریه و لبنان وارد خواهد کرد. اسرائیل هیچوقت ترورها را به شکل رسمی اعلام و تایید نمیکند، همانطور که در موضوع حمله به کنسولگری ایران نیز اینطور رفتار کرد. اسرائیل با این حمله به دنبال به کرسی نشاندن اهداف سیاست خارجی و بین الملل خود است. از همان روز اول که نتانیاهو وارد جنگ غزه شد، به دنبال صلح نبود و از روز نخست اعلام کرد من به دنبال پاکسازی منطقه هستم. حتی اگر نتانیاهو به آتش بس موقت رضایت دهد در ازای امتیاز گیری داخلی و آزادی گروگانها خواهد بود. نتانیاهو به دنبال راهی خواهد بود تا اقبال خود را نزد افکار عمومی مردم کشور خود بالاتر ببرد. نتانیاهو به دنبال خرید مشروعیت برای خود است، نه آتش بس و صلح.»
وی افزود: «اگر اسرائیل میخواست در ترکیه، مصر یا هر کشور دیگری که هنیه به آنها رفت و آمد داشت دست به ترور بزند، به لحاظ بین المللی با هزینههای بسیار گستردهای رو به رو میشد. اگرچه برخی کشورها مدعی ناراحتی از این ترور هستند و به طور رسمی آن را محکوم کرده اند، اما به شکل پنهان حتی از این ترور خشنودند یا چندان اندوهگین نیستند.»