رکوردشکنی کسری گاز

محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت دولت چهاردهم در روز معارفه خود از چالشی گفته که می‌تواند صنعت کشور را که در سه ماه گذشته با کمبود برق مواجه کرده بود در زمستان نیز با مشکل مواجه کند و آن تشدید سالانه کمبود گاز در کشور است که به گفته او در اوج مصرف گاز در زمستان امسال با ۲۵۰ میلیون مترمکعب ناترازی (همان کمبود خودمان) گاز روبه‌رو خواهیم شد.

به گزارش هم‌میهن، این عدد از کسری سال گذشته ۵۰ میلیون مترمکعب بیشتر است و این در حالی است که برنامه‌های وزیر نفت که در هفت محور پیش‌بینی شده نیز زمان‌بر بوده و برای کاهش ناترازی امسال پاسخگو نیست.

کمبود انرژی سال‌ها است که در تابستان و زمستان خودنمایی می‌کند و هر چند جواد اوجی، وزیر نفت مرحوم رئیسی در بهمن‌سال گذشته اعلام کرده بود با تلاش‌های دولت سیزدهم در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ هیچ قطعی گازی نداشتیم، اما در تیرماه امسال باز از رفع ناترازی گاز و دو اقدام اساسی یعنی افزایش تولید گاز و بهینه‌سازی مصرف سوخت خبر داده بود.

براساس آمار و گزارش‌ها، در نیمه اول سال جاری مصرف گاز طبیعی به ۱۱۷ میلیارد مترمکعب رسیده که پیش‌بینی می‌شود در ۶ ماهه دوم سال این رقم به ۱۳۲ میلیارد مترمکعب برسد. این در حالی است که ۵۴ درصد گاز تولیدی به وسیله ۷۰۰ شرکت بزرگ صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد که کمبود ۲۵۰ میلیون مترمکعبی گاز قطعاً آنان را با مشکلاتی مانند استفاده از سوخت‌های جایگزین از جمله مازوت و حتی تعطیلی مواجه خواهد کرد

. بنا به گزارشی که ایرنا منتشر کرده، صنایع فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای، به تنهایی ۹۲ درصد از کل گاز اختصاص‌یافته به صنایع بورسی را مصرف کرده‌اند.

در دهه نود، میزان مصرف گاز به صورت میانگین هر سال ۸/۴ درصد افزایش داشته درحالی‌که رشد تولید گاز در کشور ۸/۳ درصد در سال بوده که باعث کمبود ۲۰۰ میلیون مترمکعبی در روز شده است. جالب آنکه براساس همین آمار، سهم مردم در مصرف گاز خیلی بالا نیست و ۷۰ درصد خانوار‌ها کمتر از ۱۰ درصد در مصرف گاز نقش دارند.

جالب‌تر آنکه میزان هدررفت گاز پیش از رسیدن به مصرف‌کنندگان نهایی به اندازه ۷۲۱ میلیون بشکه نفت در سال تخمین زده شده که این یعنی بیش از ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز در طول زنجیره تأمین هدر می‌رود.

محسن پاک‌نژاد زمانی که در مجلس به دنبال جلب نظر نمایندگان برای گرفتن رای اعتماد برای وزارت نفت بود از دو اقدام کوتاه‌مدت یک‌ساله و بلندمدت چهارساله برای کاهش ناترازی در تولید و مصرف گاز گفته بود که برای برنامه یک‌ساله خود ۷ محور را در نظر گرفته بود:

۱- اجرای مستمر پروژه‌های نگهداشت میادین گازی شامل:

حفاری‌های تعمیراتی و درون‌میدانی در میدان پارس جنوبی به منظور افزایش تولید نهایی ۶ میلیون مترمکعب در روز و همچنین احداث مجموعه‌های جمع‌آوری و تفکیک تابناک، دی و آغار.

۲- راه‌اندازی کارخانه NGL-۳۱۰۰ با هدف جمع‌آوری گاز‌های مشعل منطقه دهلران

۳- راه‌اندازی ایستگاه‌های تقویت فشار در حال ساخت شامل ایستگاه‌های تقویت فشار هما، وراوی و ایستگاه‌های پیش‌تراکم ۹۰۰ و ۱۰۰۰

۴- تکمیل فاز ۱۱ پارس جنوبی

۵- اجرای طرح‌های زودهنگام میادین دی، آغار، توس، خارتنگ به ظرفیت ۲۳ میلیون مترمکعب در روز

۶- انعقاد قرارداد آغاز فعالیت اجرایی واحد‌های نم‌زدایی پالایشگاه فراشبند و شیرین‌سازی پالایشگاه پارسیان به ظرفیت ۴۰ میلیون مترمکعب در روز

۷- برنامه‌های کوتاه‌مدت جمع‌آوری گاز‌های مشعل به ظرفیت ۴ میلیون مترمکعب در روز

اما آنچه مشخص است اینکه برنامه‌های یک‌ساله وزیر جدید نفت فعلاً دردی از کمبود گاز در نیمه دوم سال جاری دوا نخواهد کرد و بهترین راه در حال حاضر مدیریت مصرف و احیای دوباره «شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت» است؛ اتفاقی که پاک‌نژاد نیز به آن اعتقاد دارد و درباره آن گفته که موضوع رفع کمبود انرژی چندبعدی است و همه دستگاه‌های اجرایی باید در آن، نقش داشته باشند. وزیر نفت همچنین تشکیل «سازمان بهینه‌سازی و مدیریت راهبردی انرژی»، «صندوق بهینه‌سازی مصرف انرژی» و «توسعه بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی» را ضروری دانسته که به گفته او این سه وجه می‌تواند خیز بزرگ کشور به‌سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی باشد.