علت وقوع انفجار در معدن طبس همچنان مشخص نیست. در همین زمینه روایت‌هایی از انجام نشدن به‌موقع گازسنجی بازگو می‌شود. اما گازسنجی به چه معناست؟
به گزارش تجارت نیوز، پس از بروز انفجار در معدن طبس، گمانه‌زنی‌ها درباره چرایی وقوع این انفجار قوت گرفته است. یکی از مواردی که در برخی روایت‌ها منتشر شده، انجام نشدن به‌موقع فرایند گازسنجی است. اما گازسنجی چیست و به چه معناست؟
گازسنج یا همان دستگاه‌های سنجش گاز، در بسیاری از صنایع در ایران استفاده می‌شوند. گازسنجی در صنایعی که در آن‌ها احتمال وجود گاز‌های خطرناک بالاست، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. این دستگاه‌ها برای اندازه‌گیری و مانیتورینگ غلظت گاز‌های مختلف در محیط‌های کاری استفاده می‌شوند و نقش حیاتی در ایمنی و سلامت کارکنان دارند.
در معادن، به‌ویژه معادن زغالسنگ، گاز‌هایی مانند متان و کربن مونوکسید وجود دارند که باید مدام پایش شوند تا از حوادث جلوگیری شود. معادنی که در آن‌ها گاز زغال از لایه‌ها به داخل حفاری‌های معدنی آزاد می‌شود، معادن گازدار نامیده می‌شوند. در این معادن، ذرات ریز زغالسنگ قابلیت انفجار دارند و بر اثر استخراج به صورت گردوغبار در فضای معدن پراکنده می‌شوند.
در معادن زغالسنگ، وقتی کارگران شروع به کار می‌کنند، گاز متان متصاعد می‌شود. این گاز به طور طبیعی در لایه‌های زغالسنگ وجود دارد و به همین خاطر باید تهویه مناسب باشد تا گاز خارج شود. انجام فرایند گازسنجی به منظور اندازه‌گیری میزان گاز موجود ضروری است تا از حوادث احتمالی جلوگیری شود. گاز متان اگر به نسبت معینی با هوا مخلوط شود، قابلیت انفجار پیدا می‌کند و انجام ندادن به‌موقع فرایند گازسنجی و گاززدایی و نبود تهویه، می‌تواند یکی از علل بروز انفجار باشد.
مطابق ماده ۳۵۸ آیین‌نامه ایمنی در معادن، دستگاه‌های گازسنج و اندازه‌گیری مشخصات هوا باید به طور متناوب طبق دستورالعمل کارخانه سازنده یا دستورالعملی که به تایید مسئول ایمنی یا مسئول فنی معدن رسیده است، تحت بازدید و کنترل افراد آموزش‌دیده قرار گیرد.
همچنین ماده ۳۸۶ این آیین‌نامه تاکید دارد مسئولان پیشروی و استخراج در همه معادن زغالسنگ باید مجهز به دستگاه گازسنج باشند و میزان گاز زغال را در شروع و پایان نوبت کاری اندازه‌گیری و به سرپرست معدن گزارش کنند.
ماده ۳۸۷ نیز تصریح می‌کند که دستگاه‌های استخراج مکانیزه زغال سنگ باید مجهز به حس‌گر‌های تشخیص گاز زغال به طور پیوسته باشند و در صورت افزایش گاز زغال، بیش از ۲۵/۱ درصد آن را به طور خودکار خاموش کنند.
بر اساس ماده ۳۹۲، مسئولان اندازه‌گیری گاز موظف‌اند قبل از شروع هر نوبت کاری در محل کار حاضر شوند، کارگاه‌ها و محل‌های مشکوک را بازدید و درصد گاز زغال را به وسیله دستگاه گازسنج اندازه‌گیری کنند.
در همین زمینه، سعید صدر منصوری، کارشناس ارشد حوزه ایمنی صنایع و معادن، در گفتگو با ایلنا توضیح داد: «حادثه بدین شکل اتفاق افتاده است که گاز متان به صورت ناگهانی در محوطه سینه جلویی کار در معدن و در طبقات میانی آن نشت ناگهانی داشته و منفجر شده است. دلیل همه حوادث معدنی ما در شرق کشور هم همین موضوع بوده است. استخراج معادن زغالسنگ همیشه با خطر انفجار گاز متان همراه است و وجود آن طبیعی است، اما در واقع این سیستم تهویه است که باید به شکلی هوشمند طراحی شود که با ورود و نشت گاز به محیط فوراً علاوه بر هشدار آن را بمکد و خارج کند. گاز اگر مسیر معکوس برود، سرنوشت را جور دیگری رقم می‌زند.»
این کارشناس ارشد حوزه ایمنی معادن و صنایع خطاب به مسئولان گفت: «مسئولان مربوطه باید تکلیف خود را مشخص کنند و اگر مشکل را در محدودیت ورود ماشین‌آلات می‌دانند، این محدودیت ابزاری باید قبل از هر کاری رفع شود. قرار نیست ما به هر قیمتی تولید کنیم. اگر محدودیت‌هایی از جنس تحریم وجود دارد، بر اساس همان محدودیت‌ها و نه محوریت سود کار شود. سخن ما این است ایمنی باید رکن اولیه کار باشد. برای این منظور اگر لازم است گاز متان هم استخراج یا با ابزار‌های پیشرفته تهویه هوا تخلیه شود، این کار را نیز برای ادامه پروژه انجام دهید؛ وگرنه کار باید تعطیل شود!»
همچنین رضا علیزاده، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، در جلسه ستاد مدیریت بحران که پیرو انفجار در معدن طبس برگزار شد عنوان کرد: «طبق شواهد موجود، تجمع گاز و انفجار‌ها در حالت عادی در این نوع برداشت در معادن اتفاق می‌افتد، ولی ظاهراً این معدن حداقل‌های استاندارد‌ها و ایمنی را رعایت نکرده است. شاید یک زمان نیم‌ساعته طول کشیده تا گاز مونوکسید کربن از بلوک C به بلوک B برسد، ولی ساده‌ترین اطلاع‌رسانی هم نشده است.»
این اظهارات نشان می‌دهد ایراد‌های جدی در نحوه اداره این معدن وجود دارد و باید ابعاد این حادثه به طور دقیق بررسی شود.
۱۰ فیلم برتر اسکارلت جوهانسون / بهترین فیلم های اسکارلت جوهانسون که باید ببینید 
۵ روش خانگی و آسان برای از بین بردن رسوبات چایساز و کتری برقی 
ویدیو | کنایه سنگین عادل فردوسی‌پور به جواد خیابانی 
همه چیز درباره زنجیر چرخ / آموزش بستن زنجیر چرخ و ترفندهای آن 
ویدیو | مبارزه کامل علی اکبری با فایتر برزیلی 
