«آلفای شکارچی» در آسمان تنها نیست

ستاره اِبط‌الجوزا (Betelgeuse) یا آلفای شکارچی یا بتلگیوز، ستاره سرخ بسیار بزرگ و نماد بخش چپ صورت فلکی «اوریون»، همچنین نخستین ستاره پرنور صورت فلکی شکارچی و به‌طور میانگین دهمین ستارهٔ درخشان آسمان شب احتمالا یک همراه کوچک و نادیده دارد. دو مطالعه مستقل به شواهد و مدارکی دست یافته که نشان می‌دهد یک ستاره با جرمی تقریبا معادل جرم خورشید، هر ۲ هزار و ۱۰۰ روز به دور این ستاره می‌چرخد.

به گزارش ایرنا، مورگان مک‌لیود اخترفیزیکدان از «مرکز اخترفیزیک هاروارد و اسمیت‌سونیان» در کمبریج ماساچوستس گفت: این کشف شگفتی‌ساز بود. اگر این ستاره واقعی باشد «به نوعی آنجا در جلوی چشم پنهان شده است.»

مک‌لیود و همکارانش در یک مقاله تحقیقاتی جدید، یک چرخه شش‌ساله از پر نور و کم نور شدن بتلگیوز را با یک ستاره همراه که مدارش را اندکی تغییر می‌دهد ربط داده‌اند. مک‌لیود در این ارتباط اندازه‌گیری‌های جهانی و تاریخی با قدمتی تا حد سال ۱۸۹۶ را بررسی کرده است.

همچنین جِرد گلدبرگ از موسسه «فلاتیرون» در نیویورک و همکارانش جداگانه اندازه‌گیری‌های مربوط به حدود ۲۰ سال گذشته از حرکت بتلگیوز در آسمان با بالاترین دقت را. این گروه از محققان هم به شواهد و مدارکی از یک (ستاره) همراه که به ستاره بزرگ‌تر سقلمه می‌زند، دست یافته‌اند.

مشاهدات گذشته نشان داد نور ستاره بتلگیوز در یک چرخه تقریبا شش‌ساله تغییر می‌کند. هنری کوزیر پلامر، ستاره‌شناس انگلیسی در سال ۱۹۰۸ بیان کرد این چرخه ممکن است ناشی از گرانش یک ستاره همراه باشد که بتلگیوز را عقب و جلو می‌کشد.

در یک قرن بعد از آن، ستاره‌شناسان اطلاعات بیشتری درباره این ستاره کشف کردند از جمله اینکه اتمسفر بیرونی آن مانند یک کتری آب می‌جوشد و همچنین این (ستاره) در یک چرخه ۴۰۰ روزه به سمت داخل و بیرون می‌طپد و هر از گاهی انفجار‌های بزرگی از مواد را به درون فضا می‌فرستد.

اما ظهور مجدد علاقه‌مندی به این ستاره پس از کم‌نور شدن بزرگ آن در سال ۲۰۱۹ موجب شد که ستاره‌شناسان نگاه دیگری به آن بیاندازند.

تیم تحقیقاتی مک‌لیود استدلال کرد که اگر چرخه شش ساله ناشی از یک ستاره همراه باشد در این صورت باید پایدار در طول قرن‌ها تکرار شده باشد. آنها با بررسی داده‌های مربوط به مشاهدات ۱۲۸ سال گذشته نشان دادند چرخه نور این ستاره واقعی و قابل اتکا است.

ترکیب این نتایج با سایر اندازه‌گیری‌ها مشخص کرد که ستاره همراه در حدود شش دهم برابر جرم خورشید است و هر ۲ هزار ۱۱۰ روز در فاصله اندکی بیش از دور برابر شعاع بتلگیوز به دور این ستاره می‌چرخد. با این حال حتی اگر این ستاره همراه واقعی هم باشد در نهایت محکوم به نابودی است و تا حدود ۱۰ هزار سال آینده بتلگیوز آن را کامل در خود هضم خواهد کرد.