نابرابری؛ از زعفرانیه تا یافت‏‏‌آباد

شروین آثاری در دنیای اقتصاد نوشت: سعی من در این مقاله بر این است که ضمن بررسی تضاد‌ها و نابرابری‌های چشمگیر اجتماعی و اقتصادی بین زعفرانیه و یافت آباد، به‌عنوان دو منطقه مهم و نمادین در تهران، پیامد‌های عمیق این تفاوت‌ها را بر سلامت عمومی و سیاست‌های اجتماعی برجسته کنم.

پیاده روی از زعفرانیه، منطقه‌ای اعیان نشین و مرفه به یافت آباد، منطقه‌ای فقیر و حاشیه نشین، آشکارا تفاوت‌های شگفت آور در ساختار اجتماعی، ترکیب فروشگاه‌ها، وضعیت بهداشت عمومی، حضور پلیس، نرخ بیکاری و قیمت املاک را نشان می‌دهد. این تفاوت‌ها که در سیاست‌های تبعیض آمیز اقتصادی و اجتماعی ریشه دارند، به نابرابری‌های سلامت منجر شده و بر کیفیت زندگی ساکنان تاثیر می‌گذارند.

تبعیض اجتماعی و اقتصادی: در طول این پیاده روی، تغییر از یک منطقه با خانه‌های لوکس، فروشگاه‌های برند و رستوران‌های متنوع به یافت آباد، جایی که بیشتر فروشگاه‌ها شامل سوپرمارکت‌های کوچک، مغازه‌های فست فود و آرایشگاه‌ها هستند، به خوبی مشهود است.

در زعفرانیه، فرصت‌های تحصیلی و امکانات رفاهی فراوان است، در حالی که یافت آباد با مدارس کم بودجه و محدودیت‌های اقتصادی مواجه است. این تغییر ناگهانی، انعکاسی از شکاف‌های عمیق اجتماعی و اقتصادی است که در سال‌ها بی توجهی و سیاست‌های تبعیض آمیز ریشه دارد.

ترکیب فروشگاه‌ها و دسترسی به غذا‌های سالم: ترکیب فروشگاه‌ها در یافت آباد تفاوت قابل توجهی با زعفرانیه دارد. در زعفرانیه، مغازه‌های لوکس و رستوران‌های متنوع وجود دارد، در حالی که در یافت آباد، فروشگاه‌های مواد غذایی ارزان، مغازه‌های فست فود و سوپرمارکت‌های کوچک با انتخاب‌های محدود غالب هستند. کمبود میوه و سبزیجات تازه و غذا‌های سالم در این مناطق که به عنوان «بیابان غذایی» شناخته می‌شوند، به عادات غذایی ناسالم و نرخ بالاتر چاقی و بیماری‌های مرتبط منجر می‌شود.

مصرف دخانیات و مواد مخدر: در یافت آباد، شیوع مصرف دخانیات و مواد مخدر به مراتب بیشتر از زعفرانیه است. این تفاوت در الگو‌های مصرف مواد، بازتابی از تنش‌ها و فشار‌های اجتماعی و اقتصادی است که به طور نامتناسبی بر جوامع اقلیت اثر می‌گذارد. نرخ بالاتر مصرف دخانیات و مواد مخدر در یافت آباد، با مشکلات سلامت از جمله بیماری‌های تنفسی، مشکلات قلبی و اختلالات روانی مرتبط است.

 آلودگی محیط‌زیست: خیابان‌های یافت آباد در مقایسه با زعفرانیه کثیف‌تر و پُر سر و صداتر هستند. وجود زباله در خیابان‌ها و سر و صدای زیاد ناشی از ترافیک و فعالیت‌های خیابانی، محیطی استرس زا و ناسالم ایجاد می‌کند. تمیزی پایین خیابان‌ها می‌تواند آفات را جذب کرده و به گسترش بیماری‌های عفونی کمک کند، در حالی که سر و صدای بیش از حد با مشکلات سلامت از جمله فشار خون بالا، اختلالات خواب و مسائل روانی مرتبط است.

حضور پلیس: حضور پلیس در یافت آباد بیشتر از زعفرانیه به چشم می‌خورد. در حالی که افزایش حضور پلیس با هدف افزایش امنیت عمومی صورت می‌گیرد، اما می‌تواند به ایجاد احساس ناامنی و حضور نسبتا بیشتر خلافکاران و وقوع جرم، منجر شود.

بیکاری و فرصت‌های اقتصادی: گروه‌های بیکار در یافت آباد نمایانگر نرخ بالای بیکاری در این منطقه هستند. نابرابری‌های اقتصادی، از جمله محدودیت دسترسی به فرصت‌های شغلی و منابع آموزشی، بیکاری را در جوامع اقلیت تشدید می‌کند. بیکاری بالا نه تنها ثبات اقتصادی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، بلکه پیامد‌های جدی برای سلامت، از جمله مشکلات روانی، افزایش مصرف مواد مخدر و کاهش کیفیت کلی زندگی دارد.

ارزش مستغلات: تفاوت در ارزش املاک و مستغلات بین زعفرانیه و یافت آباد به طور آشکار شکاف ثروت بین این مناطق را نشان می‌دهد. در زعفرانیه، قیمت مترمربع املاک از بالاترین قیمت‌ها در کشور است، در حالی که کمتر از یک‌ساعت (با مترو) و در یافت آباد، ارزش املاک به مراتب کمتر است. این تفاوت‌ها نه تنها نابرابری اقتصادی را نشان می‌دهد، بلکه منعکس کننده نابرابری‌های ساختاری گسترده تری است که مانع تجمع ثروت در خانواده‌های یافت آباد می‌شود.

ترس از جرم و جنایت: احساس ناامنی در یافت آباد، به ویژه پس از تاریکی هوا، مشهود است. این احساس خطر، حرکت افراد را محدود کرده و ممکن است از مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی جلوگیری کند و به انزوای اجتماعی و کاهش فعالیت بدنی منجر شود. ترس از جرم و جنایت مانع قابل‌توجهی برای همبستگی جامعه و رفاه است.

نتیجه گیری: پیاده روی از زعفرانیه به یافت آباد، سفری است به قلب نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی تهران.

در این مسیر به طور زنده نابرابری‌های پایدار و چالش‌هایی را که جوامع اقلیت با آنها روبه‌رو هستند می‌بینید. کاهش نابرابری بین مناطق حومه و مرفه نیازمند رویکردی چندبعدی است که شامل سیاست‌هایی برای ارتقای عدالت اجتماعی، بهبود دسترسی به غذا‌های سالم، کاهش مصرف مواد مخدر، بهبود نظافت شهری و امنیت و حمایت از فرصت‌های اقتصادی است. با شناخت و پرداختن به این نابرابری‌ها، می‌توانیم به سمت جامعه عادلانه‌تر و سالم‌تر حرکت کنیم.