توضیح سازمان فضایی درباره شکست ماهواره‌ها به دلیل تشعشعات

رئیس سازمان فضایی ایران از تعویق پرتاب ماهواره‌های «ظفر۲» و «طلوع ۳» خبر داد.

به گزارش ایسنا، وی اضافه کرد: معمولا در ماهواره‌های تحقیقاتی از قطعات غیر سابقه‌دار استفاده می‌شود و بیشتر جنبه تحقیقاتی دارند؛ ضمن آنکه عمر ماهواره‌ها دستخوش مسائل زیادی می‌شود که یکی از این مسائل تشعشع و گرادیان‌های دمایی است.

سالاریه، گرادیان دمایی بالا و تشعشع را دو عامل مهم اثرگذار در عمر ماهواره‌ها دانست و ادامه داد: این طور نیست که یکی از ماهواره‌ها با این مساله مواجه شده باشد و خیلی از ماهواره‌هایی که در گذشته پرتاب می‌شده‌اند، بعد از آنکه در مدار قرار می‌گرفتند، بعد از چند ماه (یک ماه تا یک سال) عمر آنها کاهش می‌یافت که یکی از عوامل این کاهش، تشعشعات فضایی و گرادیان‌های دمایی است.

رئیس سازمان فضایی خاطر نشان کرد: آنچه که اعلام شده است، درباره از کار افتادن ماهواره‌ها به دلیل تشعشعات فضایی، ارائه مثالی درباره اثرات تشعشعات فضایی بر روی ماهواره‌ها بوده است و این مساله باید بصورت علمی مورد بررسی قرار گیرد.

جزئیات همکاری سازمان فضایی با دانشگاه‌ها برای توسعه تحقیقات تشعشعات

وی در خصوص تدوین برنامه برای توسعه تحقیقات در خصوص اقلیم فضا و تشعشعات، گفت: این برنامه با همکاری دانشگاه‌ها است. در سال‌های گذشته همکاری ما با دانشگاه‌ها در راستای حمایت از پایان‌نامه‌ها و طرح‌های تحقیقاتی دانشگاهی دوره‌های دکتری و پسا دکتری و ارشد بوده است، ضمن آنکه پروژه‌هایی را به صورت موردی با دانشگاه‌ها داشتیم.

وی افزود: با توجه به اینکه ما نیاز به نیروی انسانی داریم، پرورش نیروی انسانی باید با شتاب بیشتری صورت گیرد؛ از این رو به دنبال همکاری با دانشگاه‌ها در قالب گروه‌ها و هسته‌های پژوهشی هستیم، به این معنا که استاد یا یک محقق با یک دانشجو در پروژه‌های ما نباشد، بلکه گروهی از محققان در دانشگاه‌ها فعال شوند.

سالاریه اظهار کرد: بر این اساس مطالعاتی را در دستور کار داریم تا موضوعات تحقیقاتی را که در TRL‌های پایین قرار دارند و دانشگاه‌ها باید به آن ورود کنند، استخراج کنیم و در قالب قراردادی با دانشگاه‌ها توسعه دهیم.

رئیس سازمان فضایی با بیان اینکه در زمینه اقلیم فضا و تشعشعات، بسیاری از مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها مطالعاتی را آغاز کرده‌اند که پژوهشگاه هوافضا یکی از این مراکز به شمار می‌رود، خاطرنشان کرد: ضمن آنکه گروه‌های مختلف فیزیک، علوم جو، علوم کیهان، اخترفیزیک و نجوم دانشگاه‌ها در این حوزه متمرکز شده‌اند، ولی تحقیقات آنها بیشتر جنبه علمی دارد و به این مفهوم که نتایج آن بتواند وارد طراحی ماهواره شود، کمتر به آن توجه شده است.

وی با بیان اینکه کشور در صنعت ماهواره در حال رشد است، ادامه داد: همچنین تعداد ماهواره‌هایی که پرتاب می‌کنیم، در حال افزایش است و از مرحله تحقیق و توسعه این صنعت در حال خارج شدن هستیم و به سمت صنعتی شدن میل می‌کنیم و تمایل داریم که هم تعداد ماهواره‌های ما در مدار و هم عمر آنها افزایش یابد؛ از این رو ضرورت دارد تا این مطالعات را از مرحله تحقیقات و دانشگاه به مرحله کاربردی‌سازی ارتقاء دهیم.

پرتاب ماهواره

وی با اشاره به ۳ پروژه ماهواره‌ای که توسط پرتابگر خارجی پرتاب خواهند شد، گفت: پرتاب ماهواره‌های «طلوع ۳» و «ظفر ۲» با چند ماهی تاخیر انجام خواهد شد، چرا که ماهواره اصلی که در این پرتاب‌ها قرارداشته است، به موقع به اتمام نرسیده است و این ماهواره‌ها، ماهواره‌های جانبی هستند؛ از این رو زمان پرتاب آنها بسته به زمان تحویل ماهواره اصلی جا به جا شده است؛ اما ماهواره‌های «کوثر» و «هدهد» مطابق برنامه زمان‌بندی اعلام شده در آبان ماه توسط پرتابگر خارجی پرتاب خواهند شد.

سالاریه با بیان اینکه زمان دقیق پرتاب این ماهواره‌ها را نمی‌توان اعلام کرد، افزود: پیش‌بینی ما این است که این ماهواره‌ها در سال جاری پرتاب خواهند شد، ولی باید زمان دقیق پرتاب آن به ما اعلام شود.

وی در خصوص توسعه ماهواره‌ها با کاربرد‌های هواشناسی در کشور، ادامه داد: در پروژه‌های ماهواره‌های آتی و محموله‌های هواشناسی که قابلیت بومی‌سازی دارند و ساخت آنها در کشور وجود دارد، بر روی جنبه‌های هواشناسی متمرکز می‌شویم که برای این منظور در ابتدا فاز تحقیقاتی آن طی می‌شود و در برخی از ماهواره‌های تحقیقاتی ما قرار می‌گیرد و در مدار تزریق می‌شود و بعد از چند ماه کارکردن در مدار، تبدیل به مسیری برای ساخت ماهواره‌های جدید هواشناسی خواهد شد.

 دکتر سالاریه رئیس سازمان فضایی اعلام کرده بود ماهواره‌های «ظفر-۲» و «طلوع ۳» در آذر و دی ماه سال جاری با پرتابگر خارجی پرتاب خواهند شد که تاخیری در پرتاب این ماهواره‌ها صورت گرفته است.