گمیشان

تالاب گمیشان که در گذشته‌های نه‌چندان دور محل زندگی پرندگان مهاجر و بومی و جانوران وحشی بود به‌دلیل از دست‌دادن بخش عمده منبع غذایی ناشی از کم‌شدن آب و بروز خشکسالی، جلوه و زیبایی گذشته را ندارد و به بیابانی خشک و در بخش‌هایی هم به نمک‌زار تبدیل شده است. تپه ماهور‌های گره‌خورده با سواحل خزر و اراضی غرقابی در اطراف جاده با گیاهان تالابی و انعکاسی از آسمان آبی، تصویر رویایی تالاب گمیشان در دهه‌های قبل بود، اما چشم‌انداز این آبگیر بین‌المللی در روز‌های اخیر، هزاران هکتار نمکزار با صحرایی خشک و بدون آب است که نشانی از آن همه زیبایی پیشین ندارد. تالاب گمیشان با مساحت حدود ۲۰ هزار هکتار در حوزه شهرستان گمیشان و در فاصله ۶۰ کیلومتری شمال غرب گرگان در حاشیه شرقی دریای خزر واقع شده و افزون بر ۱۴ هزار هکتار آن منطقه شکار و صید و تیراندازی ممنوع است. تخصیص ندادن حق‌آبه مناسب، کم‌شدن بارش و تبخیر آب به‌دلیل گرمای زیاد، برداشت آب برای مصارف کشاورزی از سوی جوامع محلی و صید غیرمجاز آبزیان از جمله دلایل به خطر افتادن این محیط است که چنانچه مورد رسیدگی قرار نگیرد به زودی باید شاهد خشک شدن تمام این زیست‌گاه‌های ارزشمند باشیم.

گل‌فشان «نفتلیجه» در نزدیکی شهر گمیشان استان گلستان واقع شده است. این گِلفشان از پدیده‌های نادر زمین‌شناسی است و در ارتفاع ۲۶- متر از سطح آب‌های آزاد و براثر فرونشست به صورت قیف پلکانی درآمده است و در وسط در چند نقطه دایره‌های تو در تو که محل خروج گاز است در حال جوشش دیده می‌شود. گل‌فشان نفتلیجه یکی از پدیده های نادر زمین شناسی بوده و از دیدگاه گردشگری از جایگاه ممتازی برخوردار است. این گل‌فشان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

پس از گذشت حدود ۸۰ روز از همه‌گیری ویروس کرونا در کشور و البته استان گلستان، این روزها با کاهش ابتلا و روند نزولی شیوع بیماری مواجه هستیم تا جایی که وضعیت برخی از شهرستان‌ها در استان گلستان سفید اعلام شده است. براساس اعلام چند روز قبل وزارت بهداشت وضعیت شهرستان های کلاله و رامیان و گمیشان و گالیکش در استان گلستان سفید اعلام شده است.

بر اساس برخی آمارهای غیررسمی افزون بر دو میلیارد و 150 میلیون متر مکعب روان آب ناشی از این بارندگی؛ در استان گلستان جاری شد و هنوز بخش هایی از منطقه غرقاب است.

از ۲۶ اسفند سال ۹۷ بارش باران در استان گلستان بشدت آغاز شد و سیلاب شهرهای ترکمن نشین استان گلستان از جمله مینودشت، گنبد، آق قلا و گمیشان را در برگرفت.

گمیشان به آهستگی به زندگی عادی بازمی‌گردد؛ شهری که کمتر از یک ماه پیش، جاده‌ها و روستاهایش زیر آب رفت و سیلاب، خانه‌ها را تخلیه کرد. هنوز بخش زیادی از زمین‌های کشاورزی و جاده‌ها زیر آب هستند. قسمت شرقی گمیشان و خانه‌های نزدیک به کانال آب میانه شهر، در سیل بیشترین خسارت را دیده است. بیشتر این خسارت‌ها، مربوط به آبگرفتگی، ماندگاری گل‌ولای، حشره، ترک و ناامن شدن ساختمان‌هاست. تا دیروز آب در محله استقلال جنوبی - نزدیک به کانال اصلی شهر - همچنان بالا بود. اهالی می‌گویند سیل‌بند شکسته و آب وارد محله شده است. گمیشان حالا با کوچک‌ترین باران، نگران بالا آمدن دوباره آب است.

گرچه سیلاب از بخش عمده آق قلا و گمیشان خارج شده اما خسارت های آن همچنان در این مناطق جاری است و ساکنان مناطق سیل زده درگیر مشکلات زیادی هستند.

در این حادثه ٦ نفر از سرنشینان جانشان را ‏از دست دادند. چند روز طول کشید تا پیکر همه جانباختگان این حادثه پیدا شود. با این حال پیکر ‏تاج قلی فردای حادثه چند کیلومتر پایین‌تر از محل واژگونی قایق پیدا شد. آن‌چه در ادامه می‌‏خوانید گفت‌وگو با داماد تاج قلی یکی از جانباختگان این حادثه است: ‏

بارش باران و سرریز شدن آب از سد‌های بوستان و گلستان در روز‌های پایانی سال ۹۷، سیلاب را مهمان گلستانی‌ها کرد.

حال و هوای این روز‌های شهر گمیشان خوب نیست. حجم آب فراوانی که بعد از عبور از شهر آق قلا به گمیشان رسیده، باعث شده مسیر حمل و نقل به سمت بندرترکمن مسدود شود. تنها قایق‌ها می‌توانند رفت و آمد کنند. در شمال شرق شهر هم با بالا آمدن سطح آب مشکلات فراوانی ایجاد شده است.

وی در مورد روند تخلیه شهر از سیلاب گفت: تخلیه آب به دلیل شیب کم رودخانه و سیلابی که خود عامل رسوب گذاری بوده موجب شده حجم خروجی رودخانه کاهش پیدا کند. اما با اقدامات مهندسی صورت گرفته و طرح‌هایی که در حال اجرای آن هستیم، امیدواریم سرعت تخلیه از روزهای آینده بهتر شود و این سرعت تخلیه در آق قلا نیز همچون گمیشان افزایش پیدا کند.

گزارش یورونیوز از وضعیت مناطق سیل‌زده آق‌قلا و گمیشان را در این ویدیو می بینید.

با گذشت بیش از ۱۰ روز از بارش شدید در استان گلستان، همچنان بخش‌هایی از این استان مانند شهر آق‌قلا و گمیشان در محاصره سیل هستند.

جاده گمیشان به آق‌قلا و گرگان با احداث ۱۹ پل در کمتر از ۴۸ ساعت توسط سپاه بازگشایی شد

همچنین عبدالرضا چراغعلی، معاون سیاسی و امنیتی استانداری گلستان گفت: با شتاب در حال اعزام به محل هستیم و بعد از مستقر شدن در محل، اطلاعات تکمیلی اعلام می‌شود.

تالاب بین المللی « گمیشان » بعد از چهار سال خشکی مطلق آبگیری شد و بیش از 2000 قطعه قو و حدود 5000 قطعه از مرغابی‌سانان در این تالاب شمارش شدند.