"نصف جهان" زیر غبار گاوخونی دفن می‌شود

یک عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: سوء مدیریت، امروز چنین وضعیتی را برای گاوخونی به عنوان تنها منبع آبی فلات مرکزی ایران ایجاد کرده است.

عیسی ابراهیمی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در حال حاضر تالاب گاوخونی در شرایطی قرار گرفته که به لحاظ علمی نمی‌توان به آن نام تالاب داد زیرا وضعیت کنونی این منطقه با تعریف‌های علمی از تالاب‌ها مطابقت ندارد.

وی با بیان اینکه از 10 سال گذشته تالاب گاوخونی همواره مورد بی‌مهری قرار گرفته است، افزود: 10 سال است که حق‌آبه تالاب داده نمی‌شود و حتی در سال‌های اخیر حداقل آب مورد نیاز نیز به پیکر آن وارد نشده است.

این عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان ادامه داد: در حال حاضر گاوخونی به یک شوره‌زار تبدیل شده است و کم کم به سمت تشکیل رمل‌های نمکی می‌رود زیرا حداقل رطوبت موجود در خاک سطحی تالاب در آینده‌ای بسیار نزدیک از میان خواهد رفت.

ابراهیمی اضافه کرد: هنگامی که زمین‌های این منطقه رطوبت خود را از دست دهند رسوبات چندین ساله و حتی چندین هزار ساله این به اصطلاح تالاب نرم شده و با کوچکترین باد جابه‌جا می‌شود و آنگاه یکی از بزرگترین کانون‌های تولید ریزگرد در منطقه فلات مرکزی ایران ایجاد می‌شود.

وی در خصوص وضعیت اکولوژیکی منطقه پس از خشکی تالاب اظهار کرد: هر ناحیه در کره زمین به نام یک زیست بوم در نظر گرفته می‌شود که این زیست بوم‌ها به دلیل ارتباط بین اجزا دارای کارکردهای متفاوتی هستند.

این استاد دانشگاه صنعتی ادامه داد: اگر بی‌مهری نسبت به گاوخونی کمتر بود و حداقل آب به آن اختصاص می‌یافت این منطقه در حال حاضر شامل زیست بوم‌های متفاوتی مانند تپه ماهورها، دهانه رودخانه و شن‌زارها می‌شد و آشیان‌های اکولوژیکی مختلف به وجود می‌آمد اما متاسفانه این‌چنین نشد.

ابراهیمی تصریح کرد: خشکی تالاب علاوه بر اینکه از نظر بصری یک منظر دلخراش و ناامید کننده‌ای را روبه‌روی ما قرار می‌دهد، مشکل مهم دیگری ایجاد کرده و آن تغییر شگرف اکوسیستم است که موجب شده گاوخونی تمام ارزش‌هایی که یک تالاب می‌توانست داشته باشد را از دست بدهد.

وی به خطرات خشکی تالاب اشاره کرد و افزود: خطر مهمی که جمعیت را تهدید می‌کند آغاز ریزگردها است، ریزگردهایی که در ابتدا تنفس مردم منطقه و سپس مردم اصفهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان به وضعیت تالاب گاوخونی در کنوانسیون بین المللی رامسر اشاره کرد و گفت: در حال حاضر به دلیل مدیریت ضعیف تعداد زیادی از تالاب‌ها در این کنوانسیون قرار نگرفته‌اند و یا در لیست خروج از آن قرار دارند. این بسیار دردناک است که روزی کشور شما در جایگاهی قرار داشته باشد که پرچم‌دار حفاظت از تالاب‌ها در دنیا باشد و کنوانسیون رامسر در ایران تشکیل شود، اما امروز بیشترین تعداد تالاب در خطر حذف متعلق به ایران باشد.

وی افزود: عدم آگاهی از ارزش‌های یک تالاب، کم توجهی به وضعیت آبی استان و از همه مهم‌تر سوء مدیریت در خصوص گاوخونی امروز چنین وضعیتی را برای تنها منبع آبی فلات مرکزی ایران ایجاد کرده است.

این استاد دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: میلیون‌ها سال آب در رودخانه زاینده‌رود جریان و تالاب گاوخونی نیز حیات داشته و چرخ زیستی در آن برقرار بوده، اما نکته قابل توجه اینجا است که چه می‌شود ناگهان رودخانه و تالاب به چنین روزی دچار می‌شوند، آیا چیزی جز سوء مدیریت می‌تواند چنین شرایطی را به وجود آورده باشد؟

ابراهیمی ادامه داد: میلیون‌ها سال فرهنگ زیست محیطی مردم منطقه در این تالاب و زیر رسوبات آن مدفون شده است، باید ببینیم مردمان ما در گذشته چه کرده‌اند و چه برنامه‌ای داشته‌اند که کوچکترین خدشه‌ای به حیات منطقه وارد نیامده است.

وی در خصوص چگونگی احیای گاوخونی خاطرنشان کرد: شرط اصلی زنده شدن گاوخونی رسیدن آب به پیکر بی‌جان آن است که با مسیر نامشخص توسعه در اصفهان و افزایش جمعیت این شهر و استان، نیاز به آب بیشتر خواهد شد و به نظر نمی‌رسد که آبی به این تالاب برسد و باید فکری به حال اثرات ناخوشایند بعدی آن کنیم، اما بی شک تصمیم عاقلانه به ما می‌گوید در هر شرایطی باید تالاب زنده بماند.