جمهوری‌خواهان برجام را نابود می‌کنند؟

فرارو- یک کارشناس مسائل آمریکا درباره عملی بودن تهدید برجام در پلت فرم حزبی جمهوری خواهان گفت: «ماحصل تهدید پلت فرم حزبی جمهوری خواهان از دیدگاه آمریکایی ها نوعی چراغ سبز به ایران برای ساخت بمب اتمی است که به نظر نمی رسد عملی باشد و صرفا بیان انتقاد از هر آن چیزی است که از سوی دولت اوباما به مورد اجرا گذاشته شده است.»

حزب جمهوری‌خواه آمریکا در اولین روز از نشست کنوانسیون ملی این حزب سند رسمی سیاست‌گذاری خود را تصویب کرد که بر اساس آن توافق برجام را «توافقی شخصی بین رئیس‌جمهور آمریکا و شریکان مذاکره‌کننده‌اش» خوانده و اجرای آن را برای رئیس‌جمهور بعدی این کشور غیرالزام‌آور دانسته است. سند سیاست‌گذاری جمهوری‌خواهان می‌افزاید که «برجام» بدون به دست آوردن تأیید دو سوم سنا، الزامات مربوط به «معاهده» را ندارد.

آیا در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات سال 2016، سند رسمی جمهوری خواهان می تواند اجرای برجام را با ابهام مواجه سازد؟

امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل آمریکا در گفتگو با فرارو گفت: «سندی که هر چهار سال یکبار در کنوانسیون های ملی دو حزب بزرگ آمریکا تدوین و تصویب می شود در واقع دستور کار و مسیر پیش روی این احزاب را طی چهار سال آینده ترسیم می کند. بخش گسترده ای از این برنامه ها به مورد اجرا گذاشته می شد چه آن حزب برنده انتخابات ریاست جمهوری شود که از طریق قوه مجریه این برنامه ها را پیگیری می کند و چه برنده نشود که در این صورت دستور کار اعضای حزب مورد نظر در کنگره قرار خواهد گرفت.»

وی ادامه داد: «اما این امر به این معنا نیست که هر آنچه در این سند نوشته شود الزاما امکان تحقق دارد. شاید بخشی از آن مربوط به آرزوها و انتظارات است و تمایلات و امیال آن حزب را برای رسیدن به یک هدف مشخص نشان می دهد. لذا اینکه این برنامه ها امکان تحقق پیدا کند و در عمل اجرا شود به خیلی از پارامترها بستگی دارد و شرایط و اقتضائات داخلی و خارجی را طلب می کند.»

وی افزود: «به طور مثال اگر آقای ترامپ رئیس جمهور شود ممکن است اولویت ها متفاوت باشد و مسائل درجه اولی پیش آید و اتفاقات غیرمنتظره ای رخ دهد که آن دستور کار را مخدوش کند یا به تعویق بیاندازد. بنابراین می توان گفت نه تنها بخش مربوط به برجام، بلکه تمام بخش های این پلت فرم ممکن است به صورت کامل امکان پذیر نباشد.»

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که آیا در گذشته این تجربه وجود داشته که پلت فرم حزبی به صورت کامل عملی نشود؟، گفت: «اگر پلت فرم حزبی دموکرات ها در سال 2008 یا 2012 را ببینیم که با پیروزی دموکرات ها هم همراه بود موارد بسیار زیادی وجود دارد که محقق نشده و امکان پذیر نبوده است.»

وی ادامه داد: «مثال بارز و عینی آن وعده اوباما در سال 2008 برای بستن زندان گوانتانامو بود که عملی نشد. علاوه بر پلت فرم حزبی که خیلی جنبه الزامی ندارد اوباما در اولین روز کاری خود در کاخ سفید در 21 ژانویه 2009 فرمان ریاست جمهوری مبنی بر بستن زندان گوانتانامو حداکثر 365 روز بعد از امضای رئیس جمهوری را صادر کرد که از اعتبار بسیار بالایی برخوردار است؛ اما امروز می بینیم 7 سال از آن ضرب العجل گذشته و هنوز این دستور محقق نشده است.»

وی افزود: «لذا وقتی فرمان رئیس جمهور به هر دلیل امکان تحقق پیدا نکرده تصور اینکه پلت فرم های حزبی صد در صد به مورد اجرا گذاشته شود دور از ذهن است.»

ابوالفتح در پاسخ به این سوال که آیا در این صورت این سند رسمی جمهوری خواهان درباره برجام جای نگرانی ندارد؟، گفت: «بله چون منطق دقیقی ندارد. هیچ منطقی در عالم سیاست و روابط بین الملل نمی تواند بپذیرد که توافق برجام توافقی شخصی بوده است. اصولا روسای جمهور کشورها که توافق شخصی با کسی ندارند؛ بلکه یک اعتبار حقوقی و حاکمیتی پشت آنها است.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر انتقادی که جمهوری خواهان درباره عدم تایید توافق برجام از سوی سنا وارد کردند به این معنا نیست که دولت اوباما سنا را دور زده است. دولت اوباما از اکثریتی در سنا برخوردار بوده که آن اکثریت بر اساس ساختارهای سیاسی و قانون اساسی آمریکا اجازه طرح این موضوع را در مجلس سنا نداده اند. بر اساس قانون اساسی آمریکا طرح یک موضوع در دستور کار سنا نیاز به 60 رای دارد که جمهوری خواهان این تعداد رای را نداشتند. لذا عمل خلاف قانونی صورت نگرفته که اگر دولت اوباما تغییر کند این قانون شکنی اصلاح شود.»

وی افزود: «جمهوری خواهان حتی اگر در انتخابات سال 2016 پیروز شوند برای رای گیری مجدد درباره برجام باز هم باید 60 رای داشته باشند. البته مشخص نیست پیروزی ترامپ به منزله پیروزی جمهوری خواهان در کنگره آمریکا باشد چراکه به کرّات دیده شده حزبی که در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شده حزب رقیب آن کنگره را بدست آورده است. لذا حتی اگر ترامپ پیروز انتخابات شود احتمال اینکه دموکرات ها در کنگره اکثریت را بدست آورند بسیار زیاد است.»

این کارشناس مسائل آمریکا اظهار کرد: «اما در مجموع برجام یک بحث شخصی نیست و رئیس جمهور آمریکا بر اساس ساختارهای سیاسی آمریکا بر یک توافق صحه گذاشته و رئیس جمهور بعدی آمریکا هم اگر بخواهد آن را نقض کند باید بر اساس ساختارهای سیاسی عمل کند. ضمن آنکه این توافق صرفا میان ایران و آمریکا نبوده که رئیس جمهور آمریکا بتواند به راحتی زیر آن بزند؛ چراکه واکنش های روسیه، چین و اتحادیه اروپا بسیار مهم است.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر اگر برجام نباشد ایران به گفته خود آمریکا به سمت سلاح هسته ای خواهد رفت. لذا اگر ترامپ توافق برجام را نقض کند در واقع این چراغ سبز را به ایران نشان می دهد که سانتریفیوژهای خود را به 20 هزار عدد برساند و سطح غنی سازی اورانیوم را به 90 درصد افزایش دهد و بمب اتمی بسازد.»

وی افزود: «بنابراین ماحصل تهدید پلت فرم حزبی جمهوری خواهان از دیدگاه آمریکایی ها نوعی چراغ سبز به ایران برای ساخت بمب اتمی است که به نظر نمی رسد عملی باشد و صرفا بیان انتقاد از هر آن چیزی است که از سوی دولت اوباما به مورد اجرا گذاشته شده است.»

ابوالفتح تصریح کرد: «به عبارت دیگر این بخش از پلت فرم جمهوری خواهان بیش از آنکه جنبه عملی داشته باشد بیشتر جنبه تبلیغاتی برای نفی دولت اوباما دارد چراکه بحث عدم اشاعه مطرح است و نقض برجام می تواند به معنای حرکت ایران به سمت سلاح اتمی باشد که هیچ فردی در آمریکا حاضر به آزمایش چنین فرایندی نخواهد بود.»