سیگنال برجامی روحانی

حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، در دیدار با سیمون کاوونی، وزیر امورخارجه جمهوری ایرلند که کشورش نهاد تسهیل‌کننده شورای امنیت سازمان ملل در اجرای توافق هسته‌ای (برجام) است، وعده داد که ایران با رفع تحریم‎ها «بلافاصله اقدامات جبرانی انجام دهد» و گفت بهترین راه برای حل مشکلات در سطوح دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، مذاکره مبتنی بر احترام است. روحانی در این دیدار که در تهران برگزار شد، تاکید کرد: «ایران آمادگی دارد پس از رفع تحریم‌های غیرقانونی آمریکا و دست کشیدن این کشور از سیاست تهدید و فشار، بلافاصله اقدامات جبرانی خود را منطبق با مفاد برجام انجام دهد و به تعهدات خود عمل کند.»

پیش‌تر خبرگزاری رویترز از «علامت‌های دلگرم‌کننده» ایران برای گفتگو‌های هسته‌ای خبر داده بود. همچنین اخیرا به نقل از منابع اروپایی اعلام شد که تهران نشانه‌های مثبتی را درباره آغاز گفتگو‌های غیررسمی پیرامون برنامه هسته‌ای فرستاده است. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران نیز روز جمعه در توییتی بدون ارائه جزئیاتی اعلام کرد که «ایران به‌زودی طرح و برنامه عملی سازنده‌ای را از طریق کانال‌های دیپلماتیک ارائه می‌کند.»

از سوی دیگر روز گذشته وزارت امورخارجه آمریکا در صفحه رسمی خود در توییتر اظهاراتی را از آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه این کشور در رابطه با برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) منتشر کرد. در این توییت آمده است: «وزیرخارجه بلینکن در رابطه با مذاکرات هسته‌ای با ایران گفت، ما به روشنی مشخص کرده‌ایم که مسیر دیپلماسی باز است. توپ در زمین ایران است که تصمیم‌گیری کند موافق است یا خیر.»

دولت جدید آمریکا به‌رغم اینکه بار‌ها از تمایل خود برای بازگشت به برجام سخن گفته و مدعی شده است که آماده مذاکره با ایران برای پیوستن دوباره به این توافق است؛ اما تاکنون هیچ اقدام عملی در این راستا و رفع تحریم‌های وضع‌شده علیه کشورمان انجام نداده است. مقامات جمهوری اسلامی ایران تاکید دارند که آمریکا به‌عنوان طرفی که توافق هسته‌ای را نقض کرده و از آن خارج شده است، ابتدا باید به توافق بازگردد و با رفع تحریم‌های وضع‌شده علیه کشورمان حسن نیت خود را نشان دهد. وزیر امورخارجه چین نیز روز یکشنبه در نشست خبری سالانه خود گفت که امیدوار است دولت آمریکا تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران را لغو کند.

همکاری با آژانس

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در دیدار خود با وزیرخارجه جمهوری ایرلند گفت که ایران «به‌رغم توقف اجرای پروتکل الحاقی، همچنان مصمم به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایفای وظایف این سازمان براساس توافق صورت گرفته است.»

تعلیق مشروط اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران با هشدار کشور‌های غربی عضو برجام مواجه شده بود و حتی تروئیکای اروپایی با حمایت آمریکا قصد داشتند قطعنامه‌ای توبیخی علیه ایران در نشست اخیر شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر کنند که از آن عقب‌نشینی کردند؛ امری که خود به عقیده برخی تحلیلگران سیگنال مثبتی از سوی غرب درخصوص احیای برجام و زنده نگه داشتن راهکار‌های دیپلماتیک تلقی می‌شود.

حسن روحانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: «جمهوری اسلامی ایران متعهد به برجام و حفظ آن است و تنها طرفی است که برای آن هزینه پرداخته است؛ اما این وضع نمی‌تواند به همین شکل تداوم یابد و برای حفظ و احیای برجام اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از سوی همه اعضای برجام ضروری است.»

همچنین رئیس‌جمهور ایران در این دیدار از اعلام آمادگی ایران برای همکاری با نهاد‌های بین‌المللی برای حل‌وفصل بحران‌های منطقه خبر داد. وی در این رابطه افزود: «بهترین راه برای حل مشکلات با همکاران اروپایی در سطوح مختلف دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، مذاکرات مبتنی بر احترام متقابل و پرهیز از هرگونه تهدید و فشار است.»

نقش ایرلند در احیای برجام

ایرلند طرف توافق هسته‌ای با ایران نیست؛ اما در حال حاضر در شورای امنیت سازمان ملل متحد عضویت دارد و به‌عنوان «تسهیل‌کننده» قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درخصوص توافق هسته‌ای، موظف شده تا سایر اعضای شورا را در جریان اجرای برجام قرار دهد. وزیر امورخارجه ایرلند نیز در این دیدار با اشاره به نقش این کشور به‌عنوان عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل برای ۲ سال آتی و جایگاه تسهیل‌گری در اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد گفت: «خروج ترامپ از توافق برجام یک اشتباه تاریخی بود و دولت جدید آمریکا مصمم به بازگشت به برجام است.»

سایمون کاوونی با بیان اینکه برجام را به‌عنوان یک توافق بین‌المللی برای صلح بسیار ارزشمند می‌دانیم، افزود: «ما تمام تلاش خود را برای حفظ برجام انجام خواهیم داد و حاضریم هر نقش ممکن که می‌تواند به بهتر شدن شرایط و آغاز دوباره گفتگو‌های همه اعضای برجام کمک کند، ایفا کنیم.» وزیر امورخارجه ایرلند با اشاره به تغییرات ایجادشده در دولت آمریکا و تمایل دولتمردان این کشور برای بازگشت به برجام، اظهار کرد: «با شرایط جدید فرصت مناسبی برای مذاکره و گفتگو ایجاد شده است که باید از آن به‌عنوان ملتزم شدن همه اعضا به اجرای برجام استفاده کنیم.»

وزیر خارجه جمهوری ایرلند در این سفر علاوه بر حسن روحانی، با محمدجواد ظریف نیز دیدار و رایزنی کرد. در دیدار ظریف و وزیرخارجه ایرلند که در محل وزارت‌خارجه برگزار شد، دو طرف ضمن گفتگو درمورد برجام، در ارتباط با مسائل دوجانبه و آخرین تحولات بین‌الملل نیز به رایزنی و گفتگو پرداختند. در این دیدار، سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امورخارجه و سعید خطیب‌زاده، سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز حضور داشتند. سفر وزیرخارجه جمهوری ایرلند به تهران چند روز پس از آن انجام می‌شود که این کشور اعلام کرد سفارت خود را در تهران بازگشایی می‌کند. ایرلند سفارت خود را به‌دلیل کاهش بودجه تعطیل کرده بود.

ابراز امیدواری چین به لغو تحریم‌ها

از سوی دیگر وزیر امورخارجه چین گفت که امیدوار است آمریکا تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران را بردارد. وانگ یی، وزیر امورخارجه چین روز یکشنبه در نشست خبری سالانه خود ابراز امیدواری کرد که دولت جدید آمریکا دست به اقداماتی صادقانه درقبال ایران بزند؛ ازجمله تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران را لغو کند. وی همچنین گفت که ایران نیز باید رویکردی مسوولانه در این زمینه اتخاذ کند. وانگ یی تصریح کرد: «ما امیدواریم که ایران و آمریکا بتوانند در یک روند متقابل و به‌صورت گام به گام برای حل مسائل پیرامون برجام قدم بردارند.»

فهم مشترک

همچنین نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی عقب‌نشینی اروپا از صدور قطعنامه انتقادی علیه ایران را نشان‌دهنده عقلانیت و فهم مشترک دانست. به گزارش «ایسنا» میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین روز یکشنبه در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «اطلاعات منفی بسیاری پیرامون ما در جریان است؛ اما واقعیت آن‌چنان که تصور می‌شود، بد نیست. به‌عنوان مثال هفته گذشته که E-۳ (انگلیس، فرانسه، آلمان) پیش‌نویس قطعنامه عجیب خود درخصوص ایران را کنار گذاشت، نمایش عقلانیت و فهم مشترک بود. امیدواریم که درمورد سایر موضوعات حیاتی نیز عقل سلیم غالب باشد.» اولیانوف در روز‌های اخیر بار‌ها بر لزوم اتخاذ تصمیمات درست و مسوولانه درخصوص برجام تاکید کرده و خواستار به کارگیری دیپلماسی برای حل اختلافات در این زمینه و عبور از بن‌بست کنونی شده است.