خانه‌ای که با نمک، آفتابگردان و «ادرار» ساخته شده!

در یک تعمیرگاه سابق راه‌آهن در شهر آرل در جنوب فرانسه، فلاسک‌هایی از جلبک‌های سبز رنگ روی قفسه‌ای در حال جوشیدن است؛ در اتاقی که به نظر می‌رسد تلاقی بین یک آزمایشگاه مدرن و خلوتگاه دم کردن معجون جادوگران است.

به گزارش فرادید؛ همان نزدیکی، یک چاپگر سه بعدی در حال بیرون دادن اشیاء عجیب و غریبی است که از پلاستیک زیستی بر پایه‌ی جلبک ساخته شده‌اند، در حالی که نمونه‌هایی از منسوجات رنگ شده با جلبک روی یک قفسه آویزان است.

به نظر می‌رسد برخی از دیوار‌ها از کیک برنجی ساخته شدند و برخی دیگر شبیه ویتابیکس هستند، در حالی که برخی از آن‌ها با پوششی از یک ماده غلیظ فرنی‌طور پوشیده شدند. همگی محصولات جانبی و طبیعی صنعت آفتابگردان محلی، مغز له‌شده و الیافی هستند که به عنوان عایق صوتی به کار می‌روند. در جا‌های دیگر دستگیره‌های درب ضدباکتری ساخته‌شده از نمک وجود دارد که از نمکزار‌های منطقه برداشت شده‌اند. عایق حرارتی از کاه برنج محلی و کاشی‌های حمام نیز از خاک رس زباله معدن نزدیک ساخته شده‌اند.

حتماً درباره غذای مزرعه تا سفره شنیده‌اید! خوب، این معماری مزرعه به ساختمان است: آخرین سلاح کم -کربن در نبرد با بحران آب و هوا. جان بولن، مدیر هنری آتلیه لوما، می‌گوید: «ما آن را طراحی زیست‌منطقه‌ای می‌نامیم. با در نظر گرفتن اینکه محیط ساخته‌شده حدود ۴۰ درصد از انتشار CO۲ جهانی را به خود اختصاص می‌دهد، استدلال بولن اینست که زمان آن رسیده است که از روش‌های ساخت‌وساز ارگانیک با منابع محلی استفاده کنیم. ما باید از زنجیره‌های تامین استخراجی و جهانی‌شده به سمت اکوسیستم‌های منطقه‌ای مواد حرکت کنیم که به بازسازی محیط‌زیست کمک می‌کنند. ضایعات از دید دیگران ضایعات است، اما ما آن‌ها را فرصت می‌بینیم.»

این آتلیه جدیدترین ضمیمه به Luma Arles است، پردیس وسیع هنر معاصر که توسط مجموعه‌دار و حامی میلیاردر سوئیسی، ماجا هافمن، وارث ثروت دارویی Roche، ساخته شده است. او این پارک ۱۰ هکتاری را سال ۲۰۲۱ افتتاح کرد و ورودی آن را با یک برج فلزی پیچ‌خورده ساخته فرانک‌گری در بوق و کرنا کرد. زیر آن، یک گستره بتنی که قبلاً خشک بوده به یک واحه سرسبز تبدیل شده است و گروهی از سوله‌های قطار قرن نوزدهمی به زیبایی توسط آنابل سلدورف به سالن‌های نمایشگاه تبدیل شده‌اند. آتلیه آخرین تکه این پازل و بی‌سر و صداترین قسمت این مجموعه است: ویترینی زنده از زیست-معماری جدید آینده!

طیف وسیعی از دستگیره‌های درب نمکی با استفاده از موادی که از مرداب‌های اطراف تهیه شدند.

هافمن در آرل بزرگ شد، جایی که پدرش، لوک، طبیعت‌شناس پیشگام برای حفاظت از تالاب‌های کامارگ منطقه جنگید و صندوق جهانی حیات وحش را تأسیس کرد. او آتلیه لوما را وسیله‌ای برای ادامه رسالت پدرش می‌بیند، اما با یک گرایش مولد. او میگوید: «من می‌خواستم با حفظ منابع طبیعی پیش برم، بدون اینکه یک عامل محافظه‌کار سبز باشم.»

این فرآیند با نقشه‌برداری از منابع، صنایع و محصولات زائد منطقه، شناسایی جریان‌هایی از مواد و دانش محلی آغاز شد. تیمی متشکل از ۳۰ محقق با سابقه‌ی طراحی محصول، شیمی، جامعه‌شناسی، زیست‌شناسی، اقتصاد و مهندسی با بودجه‌ی فراوان هافمن و یک گزارش خلاصه، همه چیز را از رنگ جلبک گرفته تا چرم آفتابگردان بررسی کردند. پس از آزمایش و گواهینامه گسترده، بسیاری از این مواد آزمایشی در ساختمان واقعی مورد استفاده قرار گرفتند. بولن می‌گوید: «این کار هرگز تمام نخواهد شد، چون از نظر ما یک میدان آزمایشی در حال پیشرفت است.»

دیوار‌هایی با پانل‌های آکوستیک ساخته شده از آفتابگردان.

تبدیل سوله صنعتی سنگی زیبا به خانه آتلیه‌ای با نام Le Magasin Électrique، کار مشترک مجمع جمعی مستقر در لندن و معماران بلژیکی است. آن‌ها در آغاز بر سر این پروژه با هم رقابت کردند، اما به طور غیرمعمولی به این نتیجه رسیدند که بهتر است این پروژه را با هم انجام دهند. حرکت عاقلانه‌ای بود. هر یک از آن‌ها علاقه دیرینه‌ای به استفاده‌ی مجدد از زباله‌های ساختمانی دارند: با استفاده از رندر قلوه سنگ در یک محل برگزاری موسیقی در لندن و ساخت بلوک‌های فشرده BC از خاک حفاری‌شده از سایت‌های ساختمانی در بروکسل. آن‌ها از طریق این همکاری، کیفیت کار یکدیگر را ارتقا دادند و مکانی جادویی ساختند.

لارنس بکمن توضیح می‌دهد: «ما خود ساختمان را به عنوان یک معدن دیدیم. دیوار‌های داخلی با استفاده از خاک کوبیده طبق دستورالعملی متشکل از زباله‌های عملیات تخریب و گرد و غبار سنگ آهک معادن محلی مخلوط با خاک رس سفید برای پرداخت بتن‌مانند ساخته شد.

هر سطحی نشان می‌دهد چگونه ساخته شده است. دیوار‌ها به صورت توده‌های یکپارچه و درهم تا سطح طبقه اول قرار گرفتند و لایه‌های فشرده آن‌ها مانند سنگ‌های رسوبی به نظر می‌رسد. سپس به شکل آجر‌های خاکی در بالا ادامه دارند؛ جایی که چیدن بلوک‌های کوچکتر با دست آسان‌تر است. یک وضوح مدل مانند در نحوه کنار هم قرار گرفتن قطعات وجود دارد (عملکرد دیگری از نحوه طراحی پروژه).

جو هالیگان می‌گوید: «ما تمایل داشتیم با مدل‌های بزرگ ارتباط برقرار کنیم تا موانع را دور بزنیم. به همین دلیل، نتیجه نهایی به نوعی شبیه یک ماکت بزرگ‌شده است.» حق با اوست: جزئیاتی مانند تیر‌های سردر و پلکان‌های درشت، با اتصالاتی شبیه میخ‌پرچ‌های قلمبه، حال و هوای خانه را شبیه خانه‌های عروسکی غول‌پیکر کرده است. ماریا لیسوگورسکا توضیح می‌دهد که چگونه این گالری چوبی از دفتر تئاتر «لینا بو بردی» در سائوپائولو الهام گرفته است و به ردیفی از کارگاه‌هایی که ساختار چوبی آن‌ها با رنگ طبیعی نیلی عمیق آغشته شده بود، جلوه‌ای نمایشی داده است.

«ما خود ساختمان را به عنوان یک معدن معدن می‌دیدیم» … موزاییک سقفی

نیل یکی از گیاهانی است که در باغ رنگارنگ بیرون رشد می‌کند، همراه با کاکتوس‌هایی برای پرورش حشرات کوچینی که از رنگ قرمزشان استفاده می‌شود و همه با آب خاکستری بازیافت شده آبیاری می‌شوند، همینطور آب زرد مستراح‌های جداکننده ادرار که با رعایت نکات ایمنی از طریق حوضچه‌های جلبک فیلتر می‌شود.

برای افتتاحیه، آزمایش‌های آتلیه در زمینه کیمیاگری مواد روی میز‌های کارگاه نمایش داده می‌شود. آزمایشی که وسعت آن شگفت‌انگیز است. الیاف برنج به شکل طناب بافته شدند تا برای کاهش فرسایش ساحلی، منسوجات زمینی ایجاد کنند. گونه‌های مهاجم، مانند فالوپیا جاپنیکا به پانل‌های لانه زنبوری تبدیل شده و برای ساخت مبلمان با سایر الوار‌های مهاجم روکش شدند.

به علاوه‌ی دستگیره‌های درب ضدمیکروب، نمک با فرو بردن آرماتور‌های سیمی در مرداب‌ها به مدت چند هفته به آباژور و پانل پوششی تبدیل شده است. برخی از ۵۰۰۰ تن زباله خاک رس که معدن شن و ماسه در ماه تولید می‌کنند، به سرامیک تبدیل می‌شود. به گفته محققان، تنها ۵ درصد از کل کاه برنج تولید شده در فرانسه، برای عایق‌سازی تمام ساختمان‌های این کشور کافی است.

ساخت عایق حرارتی با استفاده از کاه برنج

اگرچه این آتلیه ریشه در کامارگو دارد، اما جاه‌طلبی‌های آن بین‌المللی است و اصول زیست منطقه‌ای خود را در زمینه‌های دیگر به کار می‌گیرد. فلسفه بولن این است: «مواد سنگین هستند، بنابراین باید محلی بمانند. مردم و ایده‌ها سبک هستند، پس باید سفر کنند.»

این پروژه‌ها شامل همکاری با زنان مصری برای ساختن کفش‌های بدون چسب با استفاده از برگ‌های بافته‌شده خرما و پشم موی شتر است. در امارت شارجه، تیم در حال کار روی تهویه مطبوع طبیعی با استفاده از بلوک‌های سرامیکی آغشته به آب است که به گفته طراحان می‌تواند دمای هوای داخل خانه را تا ۸ درجه از طریق تبخیر کاهش دهد.

بسیاری از این مشارکت‌ها با انگیزه‌های مالی همراه است. اگرچه بیشتر بودجه را Hoffmann تأمین می‌کند، اما این آتلیه به عنوان مشاور برای ایجاد درآمد نیز فعالیت می‌کند.

آزمون واقعی این خواهد بود که آیا آتلیه می‌تواند بر تولید جریان اصلی تأثیر بگذارد، فراتر از حوزه آزمایشات گالری و محصولات لوکس سفارشی؟ شاید برخی از حمایت‌های هافمن بتواند به سمت یک پروژه نمونه مسکن اجتماعی یا دانشگاهی برای تربیت نسل جدیدی از سازندگان طرفدار محیط زیست هدایت شود.