در یک قدمی جنگ جهانی سوم

فرارو- برهان الدین دوران، پژوهشگر سیاسی ترک است که بیش‌تر به عنوان نویسنده مطالعات دانشگاهی در مورد تحول اسلام سیاسی تحت حاکمیت حزب عدالت و توسعه در ترکیه شناخته می‌شود. او عضو سابق دپارتمان علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه شهیر استانبول بوده و علت استعفایش حمایت رئیس دانشگاه از ممنوعیت پوشش حجاب در آن نهاد آموزشی بوده است. دوران در حال حاضر مدیر کل بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی (SETA) یک اندیشکده مستقر در آنکارا است که توسط دولت ترکیه تامین مالی می‌شود. او از شناخته شده‌ترین مفسران و نظریه پردازان نزدیک به حزب عدالت و توسعه در عرصه سیاست داخلی و روابط بین الملل است.

به گزارش فرارو به نقل از روزنامه صباح؛ "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه برای اولین بار پس از انتخابات ریاست جمهوری روز یکشنبه در پاسخ به پرسشی مبنی بر احتمال بروز درگیری خشونت آمیز بین روسیه و غرب وضعیت فعلی را این گونه توصیف کرد: "در دنیای مدرن همه چیز امکان پذیر است". او استدلال کرد که تا بروز جنگ جهانی سوم کامل صرفا "یک قدم" فاصله وجود دارد، اما به سختی کسی پیدا می‌شود که به این موضوع علاقه‌ای داشته باشد. پوتین پیش از برگزاری انتخابات در کشورش هشدار داده بود که روسیه از نظر فنی برای جنگ هسته‌ای آمادگی کافی دارد.

رئیس جمهور روسیه در طول جنگ روسیه و اوکراین به دلیل اشاره به احتمال اعزام نیرو‌های ناتو به اوکراین از سوی امانوئل مکرون با مطرح کردن تهدید جنگ هسته‌ای به طور دوره‌ای، به جنگ جهانی سوم اشاره کرد. اگرچه ناتو، ایالات متحده، آلمان، بریتانیا و ایتالیا پیش‌تر این ایده را رد کرده اند، اما مکرون کماکان به حمله لفظی علیه روسیه ادامه می‌دهد. او اخیرا گفته بود که اگر نیرو‌های روس به سمت کی یف یا اودسا حرکت کنند ارتش فرانسه ممکن است مجبور به مداخله مستقیم شود و روسیه را به عنوان "دشمن" معرفی کند و استدلال کند که صلح پایدار بدون پیوستن دوباره کریمه به قلمروی ارضی تحت کنترل اوکراین امکان پذیر نخواهد بود.

رئیس جمهور فرانسه پس از آخرین سفر خود به برلین به خبرنگاران گفت که ممکن است عملیات زمینی برای مقاومت در برابر نیرو‌های روس ضروری باشد و مدعی شد که "قدرت فرانسه این است که می‌تواند این کار را انجام دهد". مکرون هم چنین گفته بود:"ما نباید خود را بترسانیم. ما با نیروی بزرگی روبرو نیستیم. روسیه یک قدرت متوسط دارای سلاح هسته‌ای است".

جدال میان مکرون و پوتین نشان می‌دهد که چگونه جنگ اوکراین اساسا درک امنیتی اروپا را تغییر داد. این درگیری منجر به فروپاشی رویکرد صلح محور اروپا در قبال امنیت و هم چنین سیاست اقتصادی آن شد که متکی بر انرژی روسیه بود. بر این اساس اروپا مجبور است در حوزه سیاستگذاری امنیت و انرژی خود تجدید نظر کند. برخلاف ادعای رئیس جمهور روسیه بسیاری از کشور‌های اروپایی معتقدند که روسیه تهدیدی برای امنیت اروپا فراتر از اوکراین خواهد بود. به همین دلیل است که آلمان و سایر کشور‌های اروپایی احساس می‌کنند که مجبور هستند هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهند.

کابوس اروپا: پیروزی بالقوه ترامپ در سال ۲۰۲۴

امکان بالقوه پیروزی دونالد ترامپ ردر انتخابات ریاست جمهوری به نوبه خود یک سناریوی کاملا کابوس‌وار برای اروپاست. ترامپ با توصیف ناتو به عنوان یک سازمان منسوخ در اولین دوره ریاست جمهوری اش تهدیداتی را در جریان کارزار انتخابات خود مطرح کرد و متعهد شد روسیه را تشویق خواهد کرد تا به هر کشور عضو ناتو که صورتحساب‌های هزینه‌ای خود را برای تضمین امنیت پرداخت نکند حمله نماید.

در واقع، تازه‌ترین اظهارنظر مکرون با هدف برجسته کردن نقش فرانسه در دفاع از اروپا و اطمینان بخشیدن به متحدان اش بود بدون آن که به طور تصادفی به زرادخانه هسته‌ای کشورش اشاره کند. رئیس جمهور فرانسه تاکید می‌کند که روسیه نباید در جنگ اوکراین پیروز شود و هشدار می‌دهد که شکست اوکراین اعتبار اروپا را از بین می‌برد.

علیرغم تحریم‌های اقتصادی و هجوم کمک‌های نظامی غرب به اوکراین روسیه با شکست راهبردی که غرب شدیدا می‌خواهد آن را بر مسکو تحمیل کند نزدیک نیست. به نظر می‌رسد اقتصاد روسیه وضعیت بدی ندارد. با این وجود، تحویل تسلیحات جدید و قدرتمندتر به اوکراین یا استقرار نیرو‌های غربی رویارویی بین ناتو و روسیه را که پوتین آن را "یک قدم دورتر از جنگ جهانی سوم" توصیف کرد محتمل‌تر می‌سازد.

با این وجود، در میانه جنگ لفظی بین روسای جمهور روسیه و فرانسه احتمال صلح نیز مطرح می‌شود. برای مثال، مکرون گفته بود که در جریان بازی‌های المپیک تابستانی پاریس از روسیه درخواست آتش بس خواهد کرد. پوتین که پیش‌تر قدری بیش‌تر در مورد صلح صحبت می‌کرد کماکان بدبین است و خاطر نشان ساخته که با وجود طرفداری از مذاکرات جدی صلح نمی‌خواهد ۱۸ تا ۲۴ ماه وقفه برای اهداف تسلیح مجدد داشته باشد. با لفاظی‌های تند دو رهبر علیه یکدیگر اشاره مکرر به احتمال وقوع جنگ هسته‌ای کماکان جامعه بین المللی را ناآرام خواهد ساخت. فرانسه که مجبور به ترک آفریقا به دلیل نفوذ فزاینده روسیه در آنجا شده تلاش می‌کند اروپا را حول یک موضع مشترک در قبال روسیه متحد کند که کار سختی می‌باشد. احتمال بروز درگیری خشونت آمیز با روسیه دولت‌های اروپایی را مرعوب می‌کند، اما به نظر می‌رسد صلح حداقل تا زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا گزینه روی میز نباشد.