قبرستان سینما‌ها کجاست؟

«لاله‌زار» خیابانی دو کیلومتری است که هویت تاریخی سینمای ایران و تهران با آن گره خورده و فلسفه سینما و سینماداری از آنجا شروع شده است. هویتی که با سینما گراند هتل شکل گرفت و روزگاری ۱۶ سالن سینما و سالن‌های متعدد تماشاخانه (سینما «ونوس» (سارا)، سینما «رکس» (لاله)، سینما «خورشید نو»، سینما «البرز»، سینما «ایران»، تئاتر «پارس» و تئاتر «نصر») در آن قد علم کرد.

به گزارش همشهری آنلاین، نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، درباره هویت خیابان لاله‌زار می‌گوید: «حدود نیم‌قرن پیش، خیابان شمالی-‌جنوبی لاله‌زار به عنوان قطب فرهنگی پایتخت شناخته می‌شد. تمام کافه‌های معروف، سالن‌های تئاتر و سینما‌های پایتخت در این خیابان قرار داشتند که هویت فرهنگی پایتخت را شکل می‌دادند. در کنار تعداد بسیار سالن سینما و تئاتر، برخی از مشهورترین هنرمندان ایرانی در عرصه سینما، تئاتر و موسیقی با اجرای برنامه‌های متعددی در سالن‌های لاله‌زار به شهرت رسیدند.

پس از سفر ناصرالدین‌شاه به فرنگ و استقبالی که از او در خیابان شانزه‌لیزه شد، به فکر افتاد شانزه‌لیزه‌ای با همان زیبایی و زرق‌وبرق در پایتخت ایجاد کند، به همین دلیل، خیابان لاله‌زار را در وسط باغی که به لاله‌زار معروف بود، ساخت که تا کنون به همین نام خوانده می‌شود. در اندک مدتی در قسمت شرقی خیابان، پارکی مصفا و در قسمت غربی آن مغازه‌های لوکس و خانه‌های درباریان و خارجی‌های مقیم پایتخت ساخته شد با شکلی از معماری نوین، که تا پیش از این در ایران سابقه نداشت.

در زمان پهلوی اول به رونق این خیابان صدچندان افزوده و لاله‌زار نماد ورود مدرنیته به ایران شد. اولین خانه‌های مدرن، چاپخانه‌ها، پاتوق‌های فرهنگی، تماشاخانه‌ها و سالن‌های سینما یکی پس از دیگری در این خیابان پدید آمد. این رونق ادامه داشت، اما در فاصله زمانی سال‌های ١٣٤٠ تا ١٣۵٧ بود که هر آن‌چه زمانی نماد تجدد محسوب می‌شد، از آن پس نه در لاله‌زار که در شمال پایتخت به وجود آمد. افول و فرود لاله‌زار از این تاریخ آغاز و موسیقی، نمایش، فیلم و غذا‌های لاله‌زاری شد نماد اقشار پایین‌دست و طبقات مرفه برای رفع نیاز‌های فرهنگی، اجتماعی و... به بالای شهر کوچ کردند.»

خیابان لاله‌زار تهران سال‌هاست که دیگر نه محل ملاقات «عشق سینما» ها، «اولین» و «مدرن» هاست که با سینما‌های متروک و در آستانه نابودی، بزرگ‌ترین قبرستان سینما لقب گرفته است. به گفته این پژوهشگر، در میان سینما‌های قدیمی، آخرین سینمای فعال لاله‌زار سینما «نادر» بود که سال ۸۷ تعطیل شد.